توصیه چهارم: نفست را با شیرینی دیدار و لذت انس وهمراهی با روزه برانگیز تا در نفس تو شوق به سوی ماه خیرات ـ همانند شوق به سوی دوستی که در انتظارش هستی ـ برانگیزد.. این کار باعث می شود تا شوق تو به پروردگارت به صورت آنی برانگیخته شود وعبادات برای تو آسان شده به صورتی که عبادات را با لذت و شیرینی هرچه بیشتر ادا کنی و چه لذتی بهتر از قیام الیل و سختی بی خوابی؛ شادی قدم های برداشته شده برای عبادت ، تشنگی روزانه و گرسنگی شکم ؛ تمامی این ها را می توان در این آیه معنی کرد: وَعَجِلْتُ إِلَیْکَ رَبِّ لِتَرْضَىٰ [٨۴ طه] و من به سوی تو شتاب کردم تا از من خشنود شوی!
وهر کس ندای دوست ومحبوبش را بدون امهال جواب بدهدآرامش وطعم ومزه ای در پی آن هست که هیچ چیزی مثل آن نیست.
توصیه پنجم : آگاه باش و دوری کن از تنبل ها و بیکارانی که برای رمضان هیچ تلاشی نمی کنند؛ بد نام تر از افراد تنبل و کسانی که با آنانند نزد خدا وجود ندارد. آری کسانی که همراه و همنشین تنبل ها هستند همانند آنها می شوند در حالی که خداوند بهترین بنده اش (پیامبر) را امر می کند که در راه رسیدن به خدا همنشین تلاشگران باشند و از غافلین دوری کند آنگاه که می فرماید: وَاصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاهِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَیْنَاکَ عَنْهُمْ تُرِیدُ زِینَهَ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِکْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَکَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا [کهف:٢٨] با کسانی باش که پروردگار خود را صبح و عصر می‌خوانند و تنها رضای او را می‌طلبند! و هرگز بخاطر زیورهای دنیا، چشمان خود را از آنها بر مگیر! و از کسانی که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن! همانها که از هوای نفس پیروی کردند، و کارهایشان افراطی است.
همراه با این باید مواظب لحظات و دقایق عمر خود باشی و نفس خود را بر تمام اوقات ولحظه های بیکاری محاسبه کنی. تنبل ها را می بینی که تراویح را با سستی وعجله می خوانند سپس به خواب فرو رفته ودر اوج غفلت برای نماز صبح بیدار نمی شوند. الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا [کهف:١٠۴] آنها که تلاشهایشان در زندگی دنیا گم (و نابود) شده؛ با این حال، می‌پندارند کار نیک انجام می‌دهند!» پرهیز کن از همنشینی با آنها وبا کسی همراه شو که تورا به یاد پروردگار بیاندازد.
توصیه ششم: قدر ومنزلت این موقع (رمضان) رابدان چرا که اگر قدر رمضان راندانی برای آن تلاش نمیکنی ؛ در این روزها خود رابه خواندن فضایل این ماه مبارک نزد پروردگار مشغول کن چون رمضان ماهی است که درهای بهشت در آن باز ودرهای جهنم بسته میشوند ودر هنگام افطار دعایی مستجاب وجود داردودر هر شبی از رمضان بنده ای از آتش جهنم آزاد میشودو هرکس شب قدر را به قیام بگذراند گناهان گذشته اش پاک میشود؛ فضایل این ماه بیشتر از آنست که قابل شمارش باشند. در این ایام به صوتهایی که درمورد فضیلت رمضان بحث میکنند بیشتر گوش فرا ده تا همتت در راه حب به خدا به جوش آید.
توصیه هفتم: ترتیب انجام عبادات یا فقه اولویات رایاد بگیر؛ این یعنی بعضی از اعمال در رمضان از بعضی اعمال دیگر ثواب بیشتری دارند پس برانجام دادن آن ها درتمام اوقات رمضان حریص باش وخود را به کارهای دیگر کم ارزش مشغول مکن تا اینکه رمضان تمام شود وفرصت از دست برود.
با اندکی تامل در نصوص در میابیم که بعضی از اعمال صالحه از ارزش والایی برخوردارند ولازم است در رمضان انجام گیرند؛عبارتند از:
۱٫خواندن قرآن: رمضان ماه نزول قران است : شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ [۱۸۵ بقره] ماهِ رمضان ؛ ماهی است که قرآن، برای راهنمایی مردم، و نشانه‌های هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است.
حضرت جبرییل(ع) در ماه رمضان نزد پیامبر(ص) می آمدتا با هم قرآن را مدارسه بکنند.
روزه وقرآن دو دوستندکه در دنیا وآخرت با هم هستند: عن عبد الله بن عمرو رضی الله عنهما ، أن رسول الله صلى الله علیه وسلم قال:« الصیام والقرآن یشفعان للعبد، یقول الصیام: رب إنی منعته الطعام والشهوات بالنهار فشفعنی فیه، ویقول القرآن: منعته النوم باللیل فیشفعان » از عبدالله بن عمرو روایت است که پیامبر(ص) فرمود :روزه وقرآن شفیع انسان در قیامتند روزه میگوید پروردگارا من غذا وشهوات را در روز بر او منع کردم پس شفاعتش کن و قرآن میگوید پروردگارا من خواب رادر شب بر او منع کردم پس شفاعتش کن. (رواه بیهقی وحسنه آلبانی)
۲٫قیام الیل: شب زنده داری در رمضان فضیاتی بزرگ است که شاید به اندازه روزه ثواب دارد برای آسانتر شدن قیام الیل نماز تراویح به صورت جماعت در شب ماه رمضان مشروع شده است واین از فضل پروردگارست که هرکس همراه امام نماز تراویح را با جماعت ادا کند قیام یک شب کامل برای او نوشته میشود.
۳٫صدقه دادن: از انواع بهترین اعمال در رمضان غذا دادن به فقرا میباشد و پیامبر (ص) که از بخشنده ترینها در این ماه بودند میفرماید: مَنْ فَطَّرَ صَائِمًا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْتَقِصَ مِنْ أَجْرِ الصَّائِمِ شَیْئًا (شعب الایمان) هرکس روزه داری را افطارکند همانند او اجرمیبرد بدون آنکه از اجر روزه دار کم شود.
۴٫دعا کردن: از بزرگترین عبادات در این ماه مبارک دعا کردن است شاید این رمز ورازیست که پروردگار در اواخر آیات روزه دعا را ذکر کرده است : وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ [بقره:١٨۶] و هنگامی که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا میخواند، پاسخ می‌گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند)!
پیامبر(ص) میفرماید: لِلصَّائِمِ عِنْدَ إِفْطَارِهِ دَعْوَهٌ مُسْتَجَابَهٌ – برای روزه دار در هنگام افطار دعایی مستجاب وجود دارد.
برترین دعاها دعای غفران وبخشش گناهان ونجات از آتش است براستی رهایی از آتش جایزه بزرگ ماه رمضان است بر این اساس بیشترین دعای پیامبر دعای رهایی از آتش بوده است: عَنْ أَنَسٍ قَالَ کَانَ أَکْثَرُ دُعَاءِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَهً وَفِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (متفق علیه) از انس روایت است که بیشترین دعای پیامبر(ص) این بوده : پروردگارا! به ما در دنیا (*نیکی*) عطا کن! و در آخرت نیز (*نیکی*) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!»
ودرصحیح مسلم آمده است که هرگاه انس خواست دعا بکند این دعای پیامبر(ص) را میخواند.
۵.انجام دادن عمره: در حدیث صحیح آمده که انجام دادن عمره در رمضان همانند حجی است که با پیامبر(ص) انجام میگیرد.
برادران رمضان ماه پاکی از گناهان است پس نفس و دلهایتان را در رمضان از گناهان پاک کنید.
ماه پاکی وبوستان زیبا در حال امدن است همانند نسیم صبحگاهی
رمضان آمد در حالی که تو در مدرسه بخشش واخلاص وصبر هستی
آرامشی تورا در بر گرفته همراه با خشوع و اشکی ازشوق تنهایی
چندین توبه کننده هستند وای برتو گر نجنبی واز گناه پاک شوی
رمضان روح معنوی نورانی رابا تلاوت قرآن وذکر در تو میدمد
ملایک شادیکنان همراه جبرییل امین در آن شب به زمین میایند
خوشا بنده ای که با اشک وشکستگی نفس در آن شب نزد الله دعاکند
بر لبانش دعا جاری شود در حالی که بویی از عطرپاکتر بر لبانش است
رمضان نزدیکست کیست که طالب پاک شدن باشد وخیر را بخواهد
بشتابید به سوی بهشت ودر میدان نیکیها با همدیگر مسابقه دهید.
ترجمه : حمزه بیغال – پاوه
