اصول

پیامبر(ص) اینگونه افطار می کرد…

پیامبر(ص) در ماه مبارک رمضان چگونه افطار می کرد؟

مسلمانان عزیز و مهربان ما که خود را ادامه دهنده راه پیامبر خدا(ص) می دانیم لازم است که به سنت هایش به خوبی و بدون زیاده روی و ایجاد بدعت جامه عمل بپوشانیم .

 خداوند بزرگ فرموده: (لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ) (سوره الأحزاب: ٢١) قطعاً براى شما در [اقتدا به‌] رسول خدا سرمشقى نیکوست: براى آن کس که به خدا و روز بازپسین امید دارد و خدا را فراوان یاد مى‌کند.
عالم بزرگ اسلام ابن تیمیه فرموده: احساس محبت و دوستی و بزرگ زنده نگه داشتن پیامبر(ص) در دنباله روی و اطاعت و فرمانبرداری از دستوراتش و به انجام رسانیدن سنت هایش و همچنین ادامه دادن راهش می باشد و این راه پیشوایمان پیامبر اکرم(ص) می باشد و راه کسانی که از او پیروی کردند.
پس ای مسلمانان دوست داشتنی و عزیز، ما هم باید از این راه و روش و سنت هایش پیروی کنیم، خداوند بزرگ شروع و پایان روزه را برای روزه دار مشخص کرده همانطور که در قران می فرماید: (وَکُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّیَامَ إِلَى الَّلیْلِ) (سوره البقره: ١٨٧) و بخورید و بیاشامید تا رشته سپید بامداد از رشته سیاه [شب‌] بر شما نمودار شود؛ سپس روزه را تا [فرا رسیدن‌] شب به اتمام رسانید روشن و آشکارا خداوند در قرآن گفته پس این فرموده ی خداوند است و هیچ دلیلی دیگری در مقابل آن وجود ندارد، و این فرمایش خداوند بزرگ به معنای ساعت و وقت نیست بلکه از بیرون آمدن آفتاب تا تاریک شدن شب است. .
ولی در سرزمین هایی که ۲۴ ساعته روز است و در آن شب پدید نمی آیدعلما گفته اند که روزه داران می توانند روزه را با نزدیکترین شهر یا ملت که درآن شب پدید می آید بشکنند.

و پیامبر اکرم(ص) این آیه را به وضوح با گفتار و کردار برای مسلمانان مشخص کرده است، چون فرموده های پیامبر(ص) برای آیه های قرآن توضیح و تفسیرهستند، به همین خاطر ما هم از سنت های پیامبر پیروی می کنیم، یعنی چگونه خداوند بزرگ آن را بر ما واجب کرده، پس عبادت هم باید به همین شیوه که خداوند بزرگ آن را واجب کرده و پیامبر (ص) آن را را انجام داده انجام شود، نه از روی دلخواهی خودمان و نه از روی آداب و رسوم غلط و فتوای ناقص بعضی که به دلخواه خود آن سخن می رانند!!!
به فرموده ی پیامبر اکرم(ص) که از طریق امام عمر (که خدا از او راضی باشد) به ما رسیده فرموده: ( قال ؛ رسول- الله‌ صلی الله‌ علیه‌ وسلم-ادااقبل اللیل وادبر النهار وغابت الشمس فقد افطر الصائم )صحیح البخاری شماره١٩۵۴
پس؛ اگر شب در قسمت های غروب روز به شما روی کرد و روز هم در قسمت مشرق گم شد و خورشید از دید چشمان ناپدید شد، در این حال روزه دار به افطاری می رسد و باید افطار کند.

و همینطور عبدالله پسر ابی اوفی ( که خدا از او راضی باشد) فرموده: (منا مع رسول الله‌ -صلى الله علیه وسلم- فی سفر فی شهر رمضان فلما غابت الشمس قال یا فلان ؛انزل فاجدح لنا ،قال یارسول الله‌ ؛ان علیک نهارا ،قال انزل فاجدح لنا،فنزل فجدح فاتاه‌ به‌ فسرب النبی (صلى الله علیه وسلم) ثم قال بیده‌ ؛اداغابت الشمس من ههنا وجاءاللیل من ههنا فقد افطر الصائم )صحیح البخاری یعنی؛ ما در سفری در ماه مبارک رمضان همراه پیامبر خدا(ص) بودیم وقتی که خورشید ناپدید شد فرمود؛ ای فلانی پیاده شو و برایمان آب بیاور، آن شخص هم گفت: ای پیامبر خدا هنوز روز مانده که تمام شود، پیامبر خدا(ص) فرمود: پیاده شو و برایمان آب بیاور، او هم پیاده شد و به پیامبر خدا(ص) آب داد وقتی آب را خورد با دستش به جایی که خورشید غروب کرده اشاره کرد و فرمود؛ اگر خورشید اینجا غروب کرد و دیده نشد و شب هم از اینجا پدیدار شد باید روزه را  افطار کرد.

در اینجا برایمان روشن می شود که با ناپدید شدن حلقه ی خورشید زمان افطار است، پس با غروب خورشید و ناپدید شدن حلقه ی خورشید زمان افطار فرا رسیده و روزه دار باید روزه اش را بشکند اگرچه سرخی غروب خورشید هنوز در آسمان دیده شود و هنوز اذان گفته نشده باشد پس با این نکته هایی که ذکر شد پیامبر خدا(ص) منتظر اذان گفتن نشد و روزه اش را شکاند بدون آنکه به بلال بگوید بلند شو و اذان بگو، اذان فقط برای اطلاع دادن به مسلمانان که زمان نماز فرا رسیده و برای نماز جماعت باید در مسجد حاضر شوند.
پس اگر خورشید غروب کرد و حلقه اش در آسمان دیده نشد هنگام افطار است ابو سعید خدری که از صحابه های پیامبر(ص) بود گفته است که پیامبر زمانی که حلقه ی خورشید در آسمان دیده نمی شد افطار می کرد، شیخ محمد ناصر البانی در ادامه این گفته می گوید: (کان النبی -صلى الله علیه وسلم- حدا کان صائما امر رجلا فاوفی علی نشز ، فإذاقال؛ قد غابت الشمس آفطر ) یعنی پیامبر(ص) اگر روزه بود به یکی از صحابه ها می گفت که به قسمت بلندی برود، آن وقت اگر می دید که خورشید غروب کرده و حلقه ی خورشید در آسمان دیده نمی شود افطار می کرد.

فرموده: وفی الحدیث اهتمامه‌(صلى الله علیه وسلم) بالتعجیل بالافطار بعد ان یتآکد(صلى الله علیه وسلم) من غروب الشمس ،فیآمر من یعلو مکانا مرتفعا ،فیخبره‌ بغروب الشمس لیفطر (صلى الله علیه وسلم)وما دلک منه‌ الا تحقیقا منه‌ لقوله‌ (صلى الله علیه وسلم) لا یزال الناس بخیر ما عجلوا الفطر وهو مخرج فی الارواء)شماره ٩١٧ وان من الموئسف حقا اننا نر الناس الیوم قد خالفوا هذه‌ السنه‌ ،فان الکثیرین منهم یرون غروب الشمس باعینهم ومع ذلک لا یفطرون حتی یسمعون اذان البلد ،-جاهلین- اولا ؛انه‌لا یوئذن فیه‌ علی روئیه‌ الغروب ،وانما علی التوقیت الفلکی .وثانیا ؛ان البلد الواحد قد یختلف فیه‌ الغروب من موضع الی لاخر بسبب الجبال والودیان ،فراینا ناسا لا یفطرون وقد رآوا الغروب ! وآخرین یفطرون والشمس بادیه‌ لم تغرب ،لانهم سمعوا الاذان ! والله‌ المستعان) یعنی: در این فرموده مشخص می شود که پیامبر(ص) عجله برای افطار را مهم دانسته و برای افطارعجله می کرد وقتی از ناپدید شدن خورشید مطمئن می شد، به یکی فرمان می داد و می گفت که به جای بلندی برود و ببیند که خورشید ناپدید شده برای اینکه پیامبر(ص) افطار کند، این گفته پیامبر هم تنها به این خاطر بوده که فرموده مردم مدام در حال پاداش خیر هستند تا زمانیکه برای افطار عجله کنند.

ولی متأسفانه امروز مردمی را می بینیم که این سنت ها را زیر پا می گذارند و وقتی غروب خورشید را هم می بینند تا زمانی که صدای اذان را نشنوند افطار نمی کنند، این موضوع هم به دو مطلب اشاره می کند:
اول اینکه: این اذانی که گفته می شود از روی غروب خورشید نیست، بلکه از روی ساعت است.
و دوم: غروب خورشید در یک سرزمین با سرزمینی دیگر به علت کوهها و دره های که دارد متفاوت است، برای همین دیده شده بعضی ازمردم افطار نمی کنند با اینکه غروب خورشید را دیده اند، و بعضی دیگر با اینکه خورشید هنوز دیده می شود و ناپدید نشده، و بخاطر اینکه صدای اذان را نشنیده، این هم نسبت به کسانی که منتظر اذان سرزمینشان یا اذان سراسری هستند.
سلسله‌ احادیث صحیح ۵-١١٨- و همینطور[گروه تحقیق و بررسی دینی و فتوی دادن ] [اذا تحقق الصائم غروب الشمس واقبال اللیل فقد حل له‌ الفطر ،قال تعالی ( ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّیَامَ إِلَى الَّلیْلِ) یعنی: اگر شخص روزه دار از غروب خورشید و آمدن شب اطمینان پیدا کرد اینگونه برایش درست و حلال است و می تواند افطار کند، خداوند بزرگ فرموده: (ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّیَامَ إِلَى الَّلیْلِ) روزه اتان را کامل کنید(تا شب و زمان غروب خورشید و شروع شدن شب) . فتوای الجنه لدائمه للبحوث العلمیه و الافتاء(شیخ پسر عبدالله پسر قعود و عبدالله غدیان و عبدالرزاق عفیفی و برئاسه شیخ عبدالعزیز پسر عبدالله پسر باز) شماره ۹۲۴۸ – تازه فهمیدیم که افطار کردن هیچ ارتباطی با اذان ندارد و این را هم از یاد نبریم که افطار کردن قبل از نماز مغرب سنت است. انس(که خدا از او راضی باشد) فرموده: (کان رسول الله‌ -صلى الله علیه وسلم- یفطر علی رطبات قبل ان یصلی ،فان لم تکن رطبات فعلی تمرات ،فان لم تکن حسا حسوات من ماء) صحیح سنن الترمذی
یعنی: پیامبر(ص) با چند دانه خرمای تر قبل از آنکه نماز بخواند افطار می کرد ، و اگر خرمای تر نبود با چند دانه خرمای خشک افطار می کرد و اگر این هم نبود مقداری آب می خورد، و همچنین عجله در افطار از سنتهای پیامبر(ص) عزیزمان می باشد. همانطور که فرموده (بکروا بالافطار..) یعنی ؛ زود افطار کنید یا (عجلوا الافطار ) در افطار عجله کنید، و دوباره می فرماید: (لاتزال امتی بخیر ما عجلوا الافطار) یعنی؛ به طور مداوم امتم در حال پاداش خیر می باشند تا زمانیکه برای افطار کردن عجله کنند، و در جای دیگر می فرماید: (ثلاث من اخلاق النبوه‌ ؛تعجیل الافطار) یعنی؛ سه صفت از راه و روش و اخلاق پیامبران هستند ، عجله کردن در افطار، و همینطور سهل پسر سعد(که خدا از او راضی باشد) گفته که پیامبر(ص) فرموده: (لاتزال امتی علی سنتی مالم تنتظر بفطرها النجوم )صحیح ابن خزیمه و هو حدیث صحیح، یعنی امت من به طور مداوم از سنتهای من پیروی می کنند تا زمان بیرون آمدن ستاره ها افطار را عقب نیندازند، برای همین باید در اطاعت و فرمانبرداری از دستورات پیامبر(ص) تعجیل داشته باشیم.
ابوهریره که (خدا از او راضی باشد) گفته که پیامبر(ص) فرمودند: لایزال الدین ظاهرا ما عجل الناس الفطر ،لان یهود والنصاری یوئخرون )صحیح سنن ابی داود وصحیح الترغیب الترهیب ؛ آیین دین اسلام به روشنی مشخص کرده که مردم برای افطار عجله کنند، چون یهودیها و مسیحی ها افطار را به تعویق می اندازند، و همین طور حافظ بن حجر فرموده: (قال ابن دقیق العید ؛فی هدا الحدیث رد علی الشیعه‌ فی تاخریهم الفطر الی طهور النجوم ،ولعل هدا هو السبب فی وجود الخیر بتعجیل الفطر لان الذی یوئخره‌ یدخل فی فعل خلاف السنه‌) فتح الباری/ ای مسلمانان محبوب و باشخصیت حالا برایمان مشخص شد که پیامبر(ص) عجله کردن برای افطار بعد ازاینکه از غروب خورشید اطمینان پیدا می کرد چقدربرایش مهم بود، پس به همین دلیل پشت کردن به این سنت حلال نمی باشد .امام شافعی که (رحمت خدا بر او باد) در این باره می فرماید: (اجمع المسلمون علی ان من استبان له‌ سنه‌ عن رسول (صلى الله علیه وسلم)لم یحل له‌ ان یدعها لقول احد) پس مسلمانان بر این باورند هر کس که یکی از سنت های پیامبر(ص) برایش روشن و مشخص شد حلال نیست که به خاطر حرفهای مردم آن را فراموش کند و از آن دوری گزیند، اگر چه متأسفانه امروز بسیاری از مردم که خود را مطیع و فرمانبردار و ادامه دهنده راه پیامبر(ص) می دانند به سنت هایش پشت کرده اند.

همین گونه است که می بینیم امروزه بسیاری از مردم از این سنتها دوری می کنند با چشم خود غروب خورشید را می بینند ولی حاضر به افطار نیستند تا زمانیکه صدای اذان را نشنوند؟! ما هم به خدا پناه می بریم مثل شیخ ناصر البانی که(خدا از او راضی باشد) می فرماید: اینها افراد ناآگاهیهستند و نمی دانند و نمی فهمند، پس عزیزانم باید سنت های پیامبرمان را زنده کنیم و بی مبالاتی و زیاده روی و بدعت نکنیم برای اینکه همه عبادتهای که انجام می دهیم کامل و خالص باشد. همانطور که خداوند بزرگ به ما فرمان داده و پیامبر عزیزمان هم آن را انجام داده، بنده تا جایی که در توان داشتم برای یادآوری خودم و شما آن را بازگو کردم. خداوند بزرگ همه ما را هدایت کند و در دین و آیین خود آگاهمان سازد و ما را به سنت های پیامبر(ص) عزیزمان پایبند سازد.

 ترجمه: ناهید ایران
نویسنده: علی هولیری (اربیل)

نمایش بیشتر

ناهید ایرانی

استان آذربایجان غربی - مهاباد مترجم فعال دینی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا