پرورش کودکان برای نماز خواندن (بخش دوم)
قابل توجه والدین عزیز: نکات زیر را در مورد کودکانمان مراعات نماییم
1- لازم است والدین نماز خواندن کودکانشان را تماشا کنند.
الف) برای مثال اگر فرزندمان بخواهد قبل از ادای نماز عشاء به خوابد باید به او بگوییم که زمان زیادی برای نماز نمانده تنها 5 دقیقه به نمازمانده است. اجازه بده وقت نماز برسد با هم نماز را برپا میکنیم وبعد ازآن می توانی بخوابی.
ب) ازراههای عادت دادن نماز به فرزندانمان این است که، سعی کنیم زمان انجام کارهایمان را با وقت فرا رسیدن نمازتنظیم نماییم مثلا (بعدازنماز عصربه دیدن فلانی می رویم یا بعدازنماز عشاء فلانی به دیدن ما می آید) این موارد به این خاطر است که نماز وارد قلب واحساس کودک شود به گونه ای که کودک آن (نماز )را امری واجب بداند وازآن غافل نشود.
2- فرزندانمان را به گونه ای تربیت کنیم تا اینکه اگردر شرایط اضطراری مانند بیماری قرار گرفتند نحوه انجام وظایف دینی خود را دراین شرایط بدانندویاد بگیرند که نماز خواندن درهیچ شرایطی برمؤمن قضا نمی شود، حتی اگر مریض باشد.
3- هنگام مسافرت باید نماز فصر وجمع را به اویاد دهیم ، باید یاد بگیرد که همه قوانین اسلامی مایه رحمت هستند و سخت گیری در آن وجود ندارد وخداوند آسان گیر است وسخت گیر نیست .
4- بعدازآنکه تمام واجبات رابه فرزندمان یاد دادیم ،درآموزش سنت ها عجله کنیم.
5- به کودکان بیاموزیم که دوستان یا هم سالان خودرا برای نماز خواندن دعوت کنند به اویاد بدهیم که تعارف نداشته باشداگربه خاطر خواندن نماز ازیک تماس تلفنی صرف نظر نماید یا به خاطر هرکاردیگری نماز جماعت را ترک کند.ودوستان خودرا به خاطر اینکه نماز را با تأخیر ادا میکنند ، سرزنش نکند ،بلکه آن ها را تشویق نماید وراه درست را به آنان نشان دهد.
6- والدین سعی کنند که درروز جمعه درکنار خانواده بوده وخواندن سوره کهف را فراموش ننمایند و زیاد بر پیامبر (ص)صلوات بفرستیم وسعی کنیم در اول خطبه نمازجمعه حضور پیدا کنیم و گوش دهیم به خطبه و بهترین لباس را بپوشیم تا اینکه برای فرزندانمان الگو باشیم .
7- سعی کنیم کودکانمان را با خود به نمازعیدین وهمچنین نمازباران را ببریم .
8- دادن پاداش به خاطر پی گیری مسئله حلال وحرام ،آراستن خود به عبادت تا که دروجدان فردی ودینی اواثر نماید ودردرون او فوران نماید چون اگر عبادت درنهان وبه دوراز چشم دیگران باشد باعث برکت ونورانی شدن چهره ورخسار می شود .چنانچه ابن عباس (رضی) می فرماید” ان للحسنة نورافی الوجه وضیاء ا فی القلب وان للسیئة سوادا فی الوجه وظلمة فی القلب” (رواه احمد) به درستی اگرشخصی کارهای حسنه انجام دهد قلب وچهره او نورانی می گردد وبدیها چهره را زشت وبیمار گونه می کنند وقلب را تاریک می کنند.
9- شرکت کردن دراذکار شبانه روز وتکرارآن وآشنا کردن آنها با این آیه شریفه که می فرماید: ” ان الصلاه تنهی عن الفحشاء والمنکرولذکرالله اکبر” (العنکبوت 45) وبدانید نماز وذکر وعبادت سپری هستند برای انسان که اورا ازشروبدی محافظت می کندوهرکس به خداوند پشت کند شیطان رفیق ودوست او می شود .همانا خداوند بزرگ می فرماید: ” ومن یعرض عن ذکرالرحمن تقیض له شیطانا فهوله قرین ” (الزخرف 36) هر كس از ياد خدا غافل و روگردان شود ، اهريمني را مأمور او مي‌سازيم ، و چنين اهريمني همواره همدم وي مي‌گردد ( و گمراه و سرگشته‌اش مي‌سازد )
10- کودکانمان را نسبت به حفظ قرآن واحادیث نبوی تشویق نماییم
11- به کاربردن دستورالعمل های شرعی برای هر چه بهتر خواندن نماز:
الف) تصویر یاهرچیزی که نحوه وضوگرفتن ونمازخواندن برروی آن نمایش وآموزش داده شده باشد.
ب) تهیه جدولی که زمان اوقات شرعی روی آن درج شده باشد.
12- والدین وفرزندان به مسایل زیر اهمیت دهند:
الف) تکرار الفاظ اذان به همراه مؤذن و خواندن دعا ی بعد ازآن
ب) دعای بیرون رفتن ازمنزل برای ادای نماز
ج) خواندن دعای ورود وخروج از منزل
د) خواندن اذکار بعد از نمازهای واجب
همچنین لازم است به فرزندان هشداردهیم که نمازرا باعجله وسریع نخوانند.لازم است که این فرمایش پیامبر(ص) را مورد توجه قراردهیم که می فرمایند: ” أسوأ الناس سرقة الذی یسرق من صلاته قالوا یا رسول الله وکیف یسرق من صلاته؟ قال : لایتم رکوعها ولا سجودها . اوقال: لا یقیم صلبه فی الرکوع والسجود.” (رواه احمد)بدترین مردم کسانی هستند که درنمازشان عجله میکنندوآن را کوتاه می کنند(ازآن دزدی می کنند)) گفتند ای پیامبر خدا چگونه می شود که از نماز دزدی کرد ؟ فرمودند: رکوع وسجود را به درستی انجام نمی دهندویا فرمودندهنگام رکوع وسجود کمر خودرا قشنگ خم نمی کنند. همچنین لازم است که کراهت وتحریم به جای نیاوردن نماز را برای او روشن کرد.
چگونه با فرزندانمان تعامل کنیم ؟
پیامبر اسلام (ص) مارا تشویق می کند که درتمام کارها با نرمی وآرامش ، با فرزندانمان برخورد کنیم وفرموده اند: ” الراحمون یرحمهم الرحمن ارحمو من فی الارض یرحمکم من فی السماء ” (رواه ابوداود) کسانی که به مردم رحم می کنند خداوند به آن ها رحم می کند. اگربه موجوداتی که روی زمین هستند رحم کنید هرآنچه که درآسمان است به شما رحم می کند.
کس که مسؤل تربیت کودکان می باشد مواظب دستوردادنش باشد وهمیشه به کودکان دستور ندهد. چون کودک دراین شرایط سعی می کند اززیرفشار ودستورات شما شانه خالی کند وفرارنماید.
زمانی که کودک دچاراشتباه شد بازهم باید با نرمی وملایمت باا وبرخورد کنیم وباید با تدبیر مشکل راحل کنیم .برای مثال نباید به اوبگوییم که دچاراشتباه شده اید بلکه باید بگوییم که این کار اشتباه است اما اگر اشتباه چند بار تکرار شد می توان اورا ازمسایل مورد علاقه اش محروم کرد. اگربازهم ادامه داد این باراورا تنبیه کنیم اما بدون توهین وتحقیر،علی الخصوص درجمع دوستانش ، چون احساس کمبود وحقارت می کند واز لحاظ شخصیتی ضربه می خورد.
تنبیه بدنی :
گر چه ازراه تنبیه بدنی زودتربه نتیجه می رسیم وممکن است که کودک زودتر سرراه بیاید ودرنتیجه گوش به فرمان باشد اما این کار اشتباه واثرات نا مطلوبی را به دنبال دارد است، ولی گر مجبور شدیم ا از تنبیه استفاده کنیم باید نکات زیررا رعایت شود:
1-هدف ازتنبیه بدنی ادب کردن است باید کم وبه جا باشد تا ارزش آن حفظ شود
2- نباید شدید ودرد آورباشد.
3- زمانی که عصبانی هستید اورا کتک نزنید تا صدمه ای به او وارد نشود.
4- ازضربه زدن به قسمت های حساس مانند سر وسینه وشکم خودداری شود.
5- اگرکودکانتان به سن بلوغ نرسیده بودند تعداد ضربه هایی که به او مزنید نباید از3ضربه بیش تر باشد.
6- تنبه بدنی را به کس دیگری واگذار نکنید.
7- بعداز تنبیه کردن نباید اورا وادار به معذرت خواهی کرد.
8- لازم است که بعداز تنبیه مانع گریه کردن کودکان نشویم چون ممکن است که گریه بچه ها به خاطر درد ناشی ازتنبیه باشد.
چند سفارش :
والدین گرامی دراینجا چند توصیه وسفارش لازم است:
1- فرزندانتان را آگاه کنید مقابل چه کسی باید پاسخگو باشند. در مقابل کسی می ایستد که دانا وآگاه برهرچیزی است وهیچ چیز ازاو پنهان نمی شود.
2- به فرزندانتان کمک کنید تایاد بگیرند که ترس خداوند را در دل داشته باشند.
3- بچه ها را راهنمایی کنید که هر کاری را باید برای خدا ودر راه وی انجام داد ، همراه با اخلاص نیت باشد.
4-رزق وروزی خود راحلال کنید با رزق حرام آنان را تغذیه نکنید زیرا بدنی که با روزی حرام رشد کرده باشد فقط به درد آتش می خورد.
5- قرآن بخوانید وبه بچه های خود خواندن آن را آموزش دهید ومعنای آیات را هم برای فرزندانتان بخوانید.
6- نعمت های خداوندرا که به ما عطا فرموده به بچه های خود یادآوری کنید .
7- اخلاق کردارزیبا را درکودکان پرورش دهید زیرا بعد ازایمان اخلاق خوب اساس دین است .پیامبر(ص) می فرمایند: ” انما بعثت لاتمم المکارم الاخلاق ” ( رواه احمد) براستی من آمده ام تا اخلاق نیکو را به کمال برسانم .
8- والدین گرامی بدانند که اخلاق درسنین کودکی دردرون آنها نهادینه می شود.
9- حلال وحرام ،خوب وبد بسارزود دردرون بچه ها شکل می گیرد اگر بخوبی تربیت شوند.
10- کودکان ازسنین خردسالی رفتارشان راباید زیر نظر والدین باشد البته بدوراز هرگونه تنش ولوس کردن آنان زیرا دراین سنین گوش به فرمان والدین هستندورضایت خودرا در رضایت بزرگترها می بینند وبدون هیچ بحث وجدل اخلاق نیکو را می پذیرند.اما در سنین بعد از بلوغ هر چیزی رابا دلیل ومناقشه می پذیرد وکارتربیت برای والدین سختر می شود.
11- همیشه برای فرزندانتان دعا کنید زیرا دعای والدین تأثیرزیادی دربچه ها دارد همیشه دعای حضرت ابراهیم خلیل الله (سلام خدا براو باشد) که می فرمودند: رب اجعلنی مقیم الصلاة ومن ذریتی خدوندا مرا ونوادگان مرا از برپاکنندگان نماز قراربده.
نویسنده: ایمان محمد عبدالعظیم
مترجم : مینا ملارحیمی
ویراستاری توسط : خلیل پارسا
