خانواده

چگونه فرزندانمان را به خواندن نمازعلاقمند کنیم ؟ (2-1)

 

 ای پدرمهربان , مادربزرگوار ومهرنواز وای مربی محترم:

همچنان که مستحضرید، فرزندانمان امانت الهی نزد ما هستند خدای بزرگ آنها را به عطا کرده است وبدینوسیله وظیفه سنگینی را بردوش ما نهاده است؛ پس آرزومندیم که فرزندان صالحی باشند ودردنیا وآخرت مایه سربلندی ما باشند.این فرمایش زیبای پیامبر(ص) نباید ازیاد برد که می فرماید: کلکم راع وکلکم مسؤل عن رعیته( رواه البخاری) همه شما چوپان هستیدودرمقابل آنچه به شما سپرده اند (گوسفندان) مسؤل هستید. وروزی خواهدآمدکه نوادگان ما ؛ مارا بازخواست خواهند کرد وما نمی توانیم پاسخگوی آن ها باشیم در آیه زیر تفکر فرمایید که می فرماید: ربنا هب لنا من ازواجنا وذریاتنا قرة اعین واجعلنا للمتقین اماما (الفرقان آیه 74) و كسانيند كه مي‌گويند : پروردگارا ! همسران و فرزنداني به ما عطاء فرما ( كه به سبب انجام طاعات و عبادات و ديگر كارهاي پسنديده ، مايه‌ي سرور ما و ) باعث روشني چشمانمان گردند ، و ما را پيشواي پرهيزگاران گردان ( به گونه‌اي كه در صالحات و حسنات به ما اقتداء و از ما پيروي نمايند )

درارتباط با نوع تعامل بافرزندانمان ؛ ازپیامبر (ص) نقل می کنند که فرموده است: لان یؤدب الرجال ولده خیرله من ان یتصدق بصاع (رواه احمد) اگر انسان فرزندانش را خوب تربیت کند ،بهتر ازآن است که چیزی را درراه خدا به فقیری ببخشد. طبق این فرمایش پیامبر (ص)  که می فرماید: “( لاعبوا اولادکم سبعا وادبوهم سبعا وصاحبوهم سبعا “) 7سال بافرزندانتان بازی کنید؛ 7سال بعد آن ها راتربیت کنید و7سال بعدی آنان را همراهی کنید.

باید بدانید که فرزندانمان نیازهای زیادی دارند که باید آن ها رابرآورده کنیم . نیاز به داشتن دوست ، به قدردانی وارزش قائل شدن برای آنان .

ای پدر بزرگواروای مادر مهربان ودلسوز :

شما الگوی فرزندانتان هستید. تأ ملی درفرمایش پیامبر (ص) بکنید که می فرماید: ” اذا مات الانسان انقطع عمله الا من ثلاث: صدقه جاریه ، وعلم ینتفع به ، وولد صالح یدعوله ” (رواه الترمذی) انسان می میرد وعمل او قطع می شود مگر در درسه مورد : صدقه جاریه ، علم ودانش سودمندوفرزندان صالح که برای اودعا کنند. باید هدفمان براین باشد که فرزندانمان انسان های صالحی تربیت کنیم که انسانی خداپرست ، راستگو ومتدین باشند ، وبه این فرمایش پیامبر(ص) خوب فکرکن که می فرماید: ” اذا ارادلله عزوجل بأهل بیت خیرا ادخل علیهم الرفق (رواه احمد) اگر خداوند عز وجل خیرومنفعتی برای خانواده ای بخواهد ، آرامش وسازش را دربین آن ها برقرارمی نماید.

یک واجب شرعی است که  کودکانمان را بر نمازخواندن پرورش داده ، وبرپایه اصول وموازین اسلامی تربیت نموده وجامعه ای سالم که درقرآن به امتی میانه رو- الامه الوسطا – نامبرده می شود، پایه گذاری نماییم

چه کار کنیم فرزندانی نماز خوان داشته باشیم؟

خداوند عز وجل در سوره طه آیه 132می فرماید( وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ) خانواده‌ي خود را به گزاردن نماز دستور بده ( چرا كه نماز مايه‌ي ياد خدا و پاكي و صفاي دل و تقويت روح است ) و خود نيز بر اقامه‌ي آن ثابت و ماندگار باش

ای والدین گرامی : همه ما به جایگاه نماز دردین اسلام واقف هستیم ، نمازستون دین است ومرز بین انسان کافر ومسلمان می باشد ، طبق فرمایش پیامبر(ص) که می فرماید :(.وجعلت قرة عینی فی الصلاة )( رواه احمد) نماز باعث روشنایی چشم من است.پیامبر (ص) آخرین وصیت خود را این چنین فرمودند: (الصلاة ، الصلاة وما ملکت ایمانکم )(رواه احمدوابن ماجه ) مواظب نمازهایتان باشید وآن را ضایع نکنید

بنا براین در وهله اول، ایمان را درکودکانمان پرورش دهیم ، به یاد داشته باشید که دوران کودکی دوران   تکلیف وفرمانبرداری نیست ، بلکه دوران آماده سازی ،پرورش ورام کردن است، اینجاست که دراین دوران اگر پایه های نمازوخداشناسی ونیکوکاری رادرکودکان نهادینه نماییم درآینده برای مسؤلیت پذیری بعداز سنین بلوغ وبه جا آوردن فرائض دینی آسان تر خواهد بود.

گامهای نخستین جهت عادت دادن فرزندانمان به نماز خواندن

ا- کاری کنیم کودکانمان هنگام نمازخواندن در کنارما بایستند:

درابتدای شروع سن تکلیف پدرومادر از فرزندشان بخواهند ، درهنگام نماز خواندن درکنارشان بایستند.رسول خدا(ص) می فرمایند: (اذا عرف الغلام بیمینه عن شماله فمروه  بالصلاة )(رواه ابوداود) اگرکودک دست چپ وراست خودرا شناخت نماز خواندن رابه اویاد دهید.

وباید بدانید که کودکان درابتدای سنین کودکی بعضی اوقات ازجلوی نماز شما عبورکرده، یاگریه می کنند ویا خودرا به پدر ومادرآویزان می نمایند در چنین مواقعی والدین باید تحمل کنند، اگراحساس کردید خطری فرزند شما را تهدید می کند ،هیچ اشکالی ندارد که هنگام نماز کودک خودرا بغل کرده ،علی الخصوص زمانی که به غیرازشما فرد دیگری درمنزل نباشد که از کودک مراقبت نماید.

پدران باید بدانند که ادای نماز جماعت برای آنان درمسجد اولویت دارد(چه بسا واجب است) با وجود این پیامبر (ص) به ما سفارش فرموده که نمازهای سنت را درمنزل ادا کنیم. همانا پیامبر (ص) می فرمایند: “اذا قضی احدکم الصلاة فی مسجده فلیجعل لبیته نصیبا من صلاته فان الله جعل فی بیته من صلاة خیرا” (رواه احمد ومسلم ) اگرهرکدام ازشما نمازی رادرمسجد ادا کرد ، یکی از نمازهایش رادرمنزل بخواند چون خداوند سبحان بخاطر خواندن نماز درمنزل به او خیر وثواب می رساند . درروایتی دیگرآمده است :” اجعلو فی بیوتکم من صلاتکم ولا تتخذوها قبورا(رواه البخاری ومسلم) بعضی از نمازهایتان را درمنزل اداء کنید و خانه هایتان را به گورستان تبدیل نکنید.

 زمانی که کودک مشاهده می کند، والدینش نماز می خوانند از آنان الگو برداری می کند، دیدن این صحنه درضمیر ناخودآگاه اوریشه می دواند.

 2 –  کودکان بعد از 7 سالگی

در این دوره مسائل زیر را در کودکان خود پرورش دهیم

الف – آموزش کودکان برای انجام مسائل ابتدای نظافت ، اینکه چطوری خود را ازنجاسات وناپاکی ها دورکنند، برای مثال نحوه رفتن به توالت ،تمیز نگه داشتن لباس ،بدن ، وارتباط نظافت با نمازرا به آنان گوش زد بکنیم.

ب – آموزش سوره فاتحه وسوره های کوتاه قرآن به کودکان

ج – آموزش وضو به صورت عملی همانند پیشینیان که فرزندان خودرابا آن آشنا می کردند.

4- قبل از7 سالگی لازم است که کودکان را با نماز آشنا کنیم به طوری که حداقل یکی ، دونماز فرض را در روز انجام دهد.به طورمثال خواندن نمازصبح قبل ازرفتن به مدرسه ، باید بدانیم که قبل از7 سالگی نباید انتظار داشته باشیم که همه نمازهای فرض را اداء کند.

د – همانگونه که کودک را با آداب رفتن به مسجد آشنا می کنیم لازم است که بعضی اوقات وی را به همراه خودمان به نماز جمعه ببریم تا کم کم این شعار دینی دراو نهادینه شود واین ابتدایترین چیزی است که کودک با مسایل اجتماعی، ونحوه ارتباط با افراد جامعه اسلامی آشنا شود.

3- مرحله 7 تا 10 سالگی

از فرمایشات پیامبر(ص) است که می فرمایند: “مروا اولادکم بالصلاة وهم ابناء سبع سنین ، اضربوهم علیها وهم ابناء عشروفرقوا بینهم فی المضاجع ” (رواه ابوداود) فرزندانتان را درسن 7سالگی برای نماز خواندن تربیت کنید واگر درسن 10سالگی سرپیچی کردند آن ها را تنبیه کنید وجای خواب آن ها را ازهم جدا کنید.

باید ازهمان ابتدای 7سالگی کودک را با این فرموده پیامبر آشنا کنیم تابداند که، زمان کودکی به سررسیده است وباید با نماز خواندن آشنا شود .عده ای ازروان شناسان توصیه می کنند روزی که کودک به سن 7سالگی می رسد بایستی طی مراسم خاصی این مسئله مهم  را برای او برجسته کنیم تا کودک بداند که پا به مرحله جدیدی اززندگیش گذاشته است وبایستی ازاین به بعد شروع به نماز خواندن کند.

بعدازاین پیامبر(ص)توصیه کرده اند که 3سال به صورت کاملا آرام وآهسته ودرعین حال باآرامش وصبروتحمل نمازخواندن رابه کودک بفهمانیم وتأ ثیر نماز رابر رفتار وکردارکودک یادآوری کنیم ونبایستی هیچ اجبار واکراهی درکارباشد وکاملا به آرامی وصبروحوصله وازروی شوق وعلاقه نماز را بخواند. همانا والدین درطول این سه سال به اندازه تعداد روزهای سال به فرزندشان خواندن نماز را یادآوری می کنند. این موضوع اهمیت تکرار رفتارهای پرورشی را آشکار می سازد که مربی نباید ازتکرارویادآوری مداوم ، رفتارهای پرورشی نا امید وخسته شود.

دراین مرحله باید به کودک مسائل بهداشتی ونحوه نظافت را آموزش داد وهمچنین نحوه درود وسلام فرستادن برپیامبر(ص) وبعضی ازدعاهای ماثور را به کودک یاد آور شویم .

پیامبر(ص) می فرمایند: ” ان العبد لیصلی الصلاة مایکتب له منها الاعشرها، تسعها،ثمنها ، سبعها ، سدسها ، خمسها ،ربعها ، ثلثها، نصفها” (رواه احمد) کسی که نماز می خواند تنها 10، 9 ،8، 7 ، 6 ، 5 ، یا 3عدد یا نصف آن برایش نوشته می شود.

4-  شیوه تنبیه کودک در صورت نافرمانی وسرپیچی از اداء نماز

لازم است که بعداز سن 7سالگی همیشه این فرمایش پیامبر(ص) رابه فرزندانمان یاد آور شویم که مرحله تنبیه بدنی بعد از 10سالگی برای هوشیاری وآگاهی فرزندانمان است تاشیطان برآنان غلبه نکند وبدانند بعداز سن 10سالگی به راحتی از نماز نخواندن آنان گذشت نمی کنیم وبه خاطر آن بازخواست می شوند. اگربعدا دوباره نسبت به اداء فریضه نماز اهمیت ندادند ، تنبیه می شوند.اما تنبیه بدنی درمواردی جائز است ، که پیامبر(ص) برای ما تعیین نموده اند .

اگر کودک با همسالان خود درمحیطی آکنده از ایمان رشد نماید وپدرومادری صالح داشته باشد ومواردی که دربالا به آن اشاره شد،رعایت کند ونسبت به نماز خواندن احساس مسؤلیت نمایید،بی شک ، به آسانی وبدون درگیری واصطکاک به مسایل معنوی اهمیت داده وغیرممکن است که ازاین امر فاصله بگیرد .

بعد از سن 10 سالگی برپدرومادر یاهرکس دیگری که مسؤلیت بچه را برعهده دارد ،واجب است که چگونگی واحکام نماز جماعت  ونمازهای جماعت را به بچه یاد دهد

لازم است دراین سن به نماز صبح وعشاء اهمیت داده شود وبرای بیدارکردن بچه برای نماز صبح درمسجد تابه آن عادت کند دراین ارتباط پدر می تواند الگوی مناسبی برای فرزندانش باشد .

اگر نمازی را فراموش کرد هروقت به خاطر آورد فورا آنرا ادا کند واگر به خاطرتنبلی آن را ادا نکرد باید یاد بگیرد که توبه کند وبگوید که دیگرتکرار نمی شود ،از سهم پول توجیبی خودش انفاق کند تا خداوند اورا موردرحمت خود قراردهد واین مصداق وصیت پیامبر(ص) است که می فرمایند: “واتبع السیئه الحسنة تمحها” (رواه احمد) بعدازهرکاربد، کارنیکی انجام دهید که مایه پاک شدن اثربدی میشود.

بعد از این مرحله، والدین بایستی بادقت بیشتری قدم بردارند وبا یکدیگر هماهنگ عمل کنند،تا پدر ومادر الگوی مناسبی برای فرزندانشان باشند.وهمیشه این دعا را فراموش نکنند وآن را بخوانند.

” رب اجعلنی مقیم الصلاة ومن ذریتی ربنا وتقبل دعاء ” (ابراهیم 40) پروردگارا ! مرا و كساني از فرزندان مرا نمازگزار كن . پروردگارا ! دعا و نيايش مرا بپذير .

“ربنا هب لنا من ازواجناوذریتنا قرة اعینی واجعلنا للمتقین اماما” (الفرقان40) پروردگارا ! همسران و فرزنداني به ما عطاء فرما ( كه به سبب انجام طاعات و عبادات و ديگر كارهاي پسنديده ، مايه‌ي سرور ما و ) باعث روشني چشمانمان گردند

نویسنده: ایمان محمد عبدالعظیم

مترجم : مینا ملارحیمی

ویراستاری : خلیل پارسا

ادامه دارد

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا