دکتر علی قرداغی در یک سخنرانی در شهر آنکارا درباره مرحوم علی عزت بگویچ گفت:
علی عزت بیگوویچ مانند کوه مقاوم ودریایی از علم و فرهنگ بود، او سیاستمدار معروف و بزرگ و همچنین مدرسه ای از فکر نواندیشی واصلاحگری بود، در واقع آن مرحوم یکی از روشنفکران مدرن معاصربود، این هم یکی از بارزترین تفاوت های متمایز وی باسایر روشنفکران دیگربود.
بگوویچ باتوجه به درک عمیق خویش توانسته بود علم و فرهنگ، فکر و فلسفه را به هم مرتبط سازد و تصویر زیبا از اتحاد مرتبط ساختن سیاست و جهاد و دولت را درست کند، وی همچنین توانست ملت مسلمان بوسنی را از ظلم و ستم نجات دهد و در جهت استقلال و بنیان نهادن دولت برایشان اقدام جدی وعملی کرد، نمونه چنین مردی از درک عمیق و فهم و دانش فراوان در جهان و عالم اسلامی خیلی کم و به ندرت پیدا می شود، می توان گفت وی شبیه راشدالغنوشی تونسی است.
بگوویچ به شیوه ای خیلی مهربانانه و عدالت خواهانه سعی کرد در ابتدای دهه ۹۰ کشورش را علی رغم فشارهای اروپا، رقابتی نماید ؛ البته این قضیه و مسئله برای اروپا خیلی ناراحت کننده بود، درتشرین دوم سال ۱۹۹۵ میلادی بر صلح و معاهده ی دایتون امضا کرد..
او یکی از شخصیت های معروف و سرشناسی است که به شیوه موفقیت آمیز توانست فکر و سیاست را به هم گره و پیوند دهد و رهبری ملتش را در راه استقلال و آزادی به عهده گیرد! به همین خاطر بگوویچ به عنوان پرچم دار راه آزادی درمیان همه ملت ها علی الخصوص امت اسلامی شناخته شد.
او فعال و روشن فکر سیاسی و همزمان مجاهدی مخلص و زاهد و عابد مسلمان بود.
دوران ریاست جمهوری:
هنگام از هم پاشیده شدن اتحاد شوروی ، رهبری و ریاست ملتش بوسنی را برای استقلال از یوگسلاوی بدست گرفت، به همین خاطر خودش و ملتش با ژنوساید و جنگ سخت و ناهمواری روبرو شدند، اما به کمک و پشتیبانی خداوند متعال و مقاومت و صبر و بردباری مردم بوسنی و چنین رهبری کارآمد توانست برتمام مشکلات غالب شود و دشمنانش را تسلیم قانون کند، در نهایت تمام رهبران و فرماندهان جنایتکار یوگسلاوی به دادگاه بین المللی لاهه تحویل داده شدند و بگوویچ نیز در تاریخ ۱۹ ایلول سال ۱۹۹۶ در سمت ریاست جمهوری بوسنی منصوب و تا سال ۲۰۰۰ بر کرسی ریاست جمهوری باقی ماند.
آثار استاد بگویچ:
بگوویچ به عنوان نویسنده وروشنفکر دارای چندین سخنرانی وکتاب و تحقیق بوده از جمله می توان آن می توان اشاره کرد به کتاب « بینش و تفکر در هجرت پیامبر (ص)» «عقب افتادگی ملت های مسلمان» ، «اسلام در میان شرق و غرب» «دروغ و افترا به نام رسانه اسلامی» ، « موانع راه های پیشرفت اسلامی» ، « بازگشتم به سوی آزادی».
شایان ذکر است کتاب هایی که بحث از دلایل نظریات فکری و غم و انده هایـی که در زندگی اش داشته در کتاب دلایل عقب افتادگی ملت های مسلمان، از این دلایل که باعث چنین قضیه مهم شده بحث می کند، این دلایل را در دو بخش ؛ داخلی و خارجی خلاصه می کند..
دلایل خارجی بر می گردد به دلایلی که محصول تلاش دشمنان است از حمله صهیونیست ها در سده ی چهارم هجری تا امروز که همچنان ادامه دارد.
دلایل داخلی مستقیما ارتباط دارد به فهم و بینش مسلمانان از اسلام..
مرحوم بگویچ در این کتاب اثبات می کند که اسلام دلیل عقب ماندگی نیست بلکه بر عکس اسلام دلیل اصلی پیشرفت و توسعه است، در این کتاب همچنین جواب چندین سوال را به واضحی می دهد، از جمله اینکه آیا فقیری و عقب افتادگی، شرمندگی و ذلیلی این ملت و قوم ها ارتباطی با اسلام و مسلمان بودن دارد؟
آیا در چنین عصری که عصر پیشرفت و توسعه و تکنولوژی است اسلام برنامه ای برای جامعه امروزی دارد؟
نگاه دقیق او به هجرت پیامبر (ص):
در کتاب دومش که با چنین عنوانی درسال ۱۹۷۸ تالیفش کرده چندین نظر و بینش خودش را در باره هجرت پیامبر و یارانش به مدینه و همچنین هجرت بعضی دیگر از اصحاب به حبشه را در میان می گذارد و تصویر زیبایی در قبال حادثه های هجرت ارائه می دهد و دلایل و نتایجش را از جهت طرح و نقشه و صبر و آرام گرفتن در مقابل امتحانات و ناسازگاری ها شرح می دهد، در همان وقت بعد از این آزمایش و ناسازگاری ها افق آزادی آشکار می گردد و در نهایت دولت اسلامی مدینه متولد و پایه گذاری می شود .
رسانه اسلامی که درسال ۱۹۸۱ تاسیس شد مرحوم بگوویچ سهم و مشارکت فعالی در آن داشته که در آن از دلایل عقب افتادگی ملت های مسلمان و همچنین چگونگی پروژه اسلامی و سیستم آن بحث کرده و با تمام اساس و پایه هایش از اشکالات سیستم اسلامی بحث کرده و تاکید کرده که اسلام تنها دین نیست، بلکه همزمان دین و دولت و برنامه زندگی هر انسانی است، وی همچنین از ارتباط میان دین مسیحی و یهودی بحث کرده و نظر خودش را در مورد نظام سرمایه داری و سوسیالیزم و اتحاد اسلامی مطرح کرده است.
بگوویچ دو هزار و هفتاد و پنج شب را در زندان سپری کرد اما شکنجه و زندان نتوانست چنین مردی را از پای درآورد؛ بلکه زندانی بودنش باعث شد او به فکری بزرگ و تاثیرگذار که ارتباط دارد به کاروان زندگی و اقدام جدی و عملی به سوی آزادی، دست پیدا نماید..
آری او زندانش را به اتاق روشن و درخشان تبدیل کرده بود، غم هایش را به اندیشیدن به شادی و آینده ای روشن در آویخت ، به جای گریه و زاری و فکرکردن به احوال و مشکلات شخصی خودش به مشکلات امت فکر می کرد و برایشان می گریست و اشک هایش الفاظ و کلماتی بودند که در کتاب ها و نوشته هایش می درخشید، به همین خاطر بگوویچ مانند یکی از رهبران کار آمد و توانمند جهان ظهور کرد و هنوز هم در میدان تفکر و سیاست مثل ستاره درخشان به چشم می خورد
دین و اخلاق:
در باره دین و اخلاق کتاب خیلی ارزشمند و معروف تالیف کرده و در آن ، چهار چیز مهم فلسفه و فکر و علم و فرهنگ را به هم پیوند می دهد، با بینش خیلی عمیق و دانش فراوان در بارها ش سخن می گوید و از ارتباط دین با فیزیک، خدا با طبیعت ،هنر و محبت ،زیبایی و قوانین زودگذر و مکانیک سخن می گوید .
اسلام در میان شرق و غرب:
یکی دیگر از تالیفات وآثار استاد بگویچ کتاب اسلام در شرق و غرب است، کتابی ویژه و برگزیده است، در آن اشاره می کند که اسلام راه سوم است برای نجات و رهایی انسانیت که به وسیله سرمایه داری و مکتب سوسیالیزم گرفتار شده است، چنین راه کاری که ارائه داده نتیجه تحقیقاتی است که این روشنفکر اسلامی در باره افکار و فلسفه های عالمی کرده است، در بخش اول کتابش خواننده ، به درک و بینش عمیق نویسنده پی می برد و پس از آن در می یابد که عقل فلسفی و حکمت نویسنده در بخش نخست بر تمام بخش های دیگر نمایان تر است…
دکتر علی عزت پاسخگوی سوالی می باشد که چرا غربی ها اسلام را درک نمی کنند و فهم خوب و قابل توجهی از آن ندارند؟ در جوابش اعلام می کند تفکر غرب براساس تک روی بنیاد نهاده شده است، حتی از جهت درک و فهم مطالب نیز! ولی بر عکس اسلام فلسفه و حکمتش بر اساس پیوند کردن افکار گوناگون و دگرپذیری و قبول کردن اختلافات بنیاد نهاده شده، همین چیز است که سبب شده اسلام میدان فراوان و وسیع تری را برای زندگی انسانیت و جهانیان داشته باشد، زیرا اسلام عملا در صدد ارتباط و پیوند دادن خالق با آفریده هایش اعم از انسان و حیوان می باشد، همچنین انسان با ماده، در انسان نیز ماده و حیات، ماده با روح می باشد..
این سخنرانی در مورخ ۲۷/۲/۲۰۱۸ از طرف پروفسور دکتر علی قرداغی دبیرکل اتحادجهانی علمای مسلمین در کنگره ای تحت عنوان ۲۵ سال با سارایو ایراد شد
شایان ذکر است این کنگره با حضور بیش از ۸۰۰ روشنفکر و عالم و سیاستمدار بوسنی، ترکیه و جهان اسلامی در آنکارا پایتخت ترکیه برگزار شد و مدت دو روز طول کشید.
سخنران : علی قرداغی
ترجمه: زانیار درختی
