گزیده ای از احکام قربانی

@ تعریف قربانی و حکم آن

قربانی:هر حیوانی که در روز عید قربان سر بریده می شود به خاطر نزدیکی به خداوند متعال – که این عمل از شعار اسلام است که توسط قرآن وسنت پیامبر اکرم “ص” و اجماع مسلمین ثابت است.

خداوند متعال می فرمایند ” فصل لربک وانحر ” الکوثر 2: پس برای پروردگارت نماز بخوان وقربانی کن .

 وهمچنين خداوند متعال می فرمایند ” قل إن صلاتي ونسکی ومحیای و مماتی لله رب العالمين * لاشریک له و بذلك امرت وأنا من المسلمين ” الأنعام 162و163 بگو بی گمان نمازم وعبادتم (قربانی) وزندگی ومرگم برای پروردگار هر دو جهان است ؛ هیچکس بااو شریک نیست وبه این کار امر شده ام ومن از اولین تسلیم شدگان هستم.

ودر صحيح بخاری ومسلم از انس بن مالك آمده – رضي الله عنه – ضحی النبي – صلى الله عليه وسلم- بکبشین املحین ذبحهما بیده ، وسمی وکبر ، وضع رجله علی صفاحهما” در صحیح إمام بخاری و مسلم از مالک بن انس روایت است که پیامبر (ص) دو گوسفند سفید مایل به سیاه را آورد و بادستهای خودش آنها را سر برید و نام خدا را آورد و الله اکبر گفت و پایش را بر گردن آنها نهاد.

@عن براء بن عازب رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم :قال ( من ذبح بعد الصلاة ، فقد تم نسکه وأصاب سنة المسلمين ) رواه البخاري ومسلم.

براء بن عازب از پیامبر اکرم صل الله عليه وسلم روایت می کند که فرمودند : هر کس بعد از نماز عید، قربانی خود را سر ببرد به درستی که مورد قبول واقع می شود واز سنت مسلمانان است.

@ آیا قربانی کردن واجب است یا سنت ؟

جمهور علماء می گویند: که قربانی نمودن سنت موءکده است ، واین مذهب شافعی و مالک و احمد است.

وامام ابو حنیفه می گوید: واجب است و ثواب قربانی کردن بیشتر است از بخشیدن پول و قیمت آن .

 در زمان پیامبر اسلام صلی الله عليه وسلم مردم دچار گرسنگی شدند و ایشان فرمودند که : هر کس قربانی کرد تنها برای سه وعده غذایی برای خود بردارد  ، یک سال بعد صحابه رضی الله عنهم گفتند: یا رسول الله صلى الله عليه وسلم آیا مثل پارسال کنیم ، ایشان فرمودند (کلوا واطعموا وادخروا ، فإن ذلك العام کان في الناس جهد، فأردت أن تعینوا فیها) متفق عليه. بخورید وانباشته کنید ، پارسال مردم در مشقت گرسنگی بودند، خواستم که آنان را یاری دهید. متفق عليه.

اصل در قربانی کردن این است که برای زندها باشد ، همانطور که پیامبر اکرم صلی الله عليه و صحابة رسول الله این عمل را برای خود وخانواده انجام داده اند.

@ قربانی کردن برای مردگان :

اول :برایشان همانند زندگان قربانی انجام شود.

دوم: برای مردگان به مقتضای وصیت قربانی انجام شود.

سوم : برای اموات قربانی انجام پذیرد ، بخاطر اینکه از زندگان جدا هستند واین جایز هست.

@@ شروط قربانی.

حیوانی که قربانی می شود

1- از چهارپایان باشد.

2- باید به سنی که شرع معلوم کرده رسیده باشد؛ یا گوسفندی که از شش ماه گذشته و پا در یک سال نهاده ویا بزی که به دوسال رسیده باشد.

 شتر باید پنج سال راتمام کرده باشد. وگاو هم دوسال راتمام وسه ساله باشد.

 3- عیب نداشته باشد مانند : کور نباشد- مریض نباشد – لنگ نداشته باشد- لاغری که مخ را از دست داده باشد.

پیامبر اکرم صلی الله عليه وسلم می فرمایند (أربعة لاتجزی عن الأضاحي ، العرجاء البین ظلعها ؛ والعوراء البین عورها ؛ والمریضه البین مرضها؛ والعجفاء التی لا تنفی ) رواه مالك فی الموطاء.

4- در ملکیت کسی باشد که می خواهد قربانی کند.

5- حق کسی بر مال قربانی نباشد مانند اینکه در رهن کسی نباشد.

6- در روز قربان حیوان را قربانی وسر ببرد.

مکروهات قربانی

سربریدن حیوانات زیر مکروه است

1- العضباء : حیوانی است که نصف گوش و یا نصف شاخ نداشته باشد.

 2- المقابلة : ازطرف جلو گوشش دو تکه شده باشد.

3- المدابره : از طرف عقب گوشش دو تکه شده باشد.

4- الشرقاء : گوش آن حیوان از لحاظ طولی دو تکه شده باشد

5- الخرقاء : قسمتی از گوش حیوان کنده شده باشد.

6- :المصفره : حیوانی که به تمامی گوشش کنده شده باشد .

7- المستاصله : حیوانی که شاخ نداشته باشد.

8- البخقاء : حیوانی چشم داشته باشد اما چیزی رانبیند .

9- المشیعه : حیوانی نتواند با گله همراهی کند به خاطر ضعف.

@@@

قربانی برای چند نفر درست است ؟

یک گوسفند برای یک نفر و خانواده اش درست است ؛ یک گوسفند برای دو نفر که با هم خریده اند درست نیست.

@@@@@@

درباره خوردن گوشت قربانی وتقسيم آن

شخص قزبانی کننده می تواند از حیوانی که سر بریده هم خوش بخورد و هدیه دهد و ببخشد .

خداوند متعال میفرمایند ( فکلوا منها وأطعموا الباءس الفقیر ) الحج 28  (و هـنـگامى كه قربانى كرديد) از گوشت آنها بخوريد، و بينواى فقير را نيز اطعام نمائيد.

وهمچنين می فرمایند ( فکلوا منها وأطعموا القانع والمعتر کذلک سخرناها لکم لعلکم تشکرون ) الحج 36  از گوشتشان بخوريد و به فقير و سائل هم بخورانيد. اين چنين، حيوانات را به خدمت شما گرفتيم شايد سپاس ‍ داريد .

@@@@@@@@@@@@@

کارهای که باید در هنگام قربانی از آنها دوری کنیم.

هر وقت خواست که قربان کند ، وماه ذی الحجه فرا رسید ، موی سرش را نتراشد ، ناخن ها را نگیرد ، تا قربانی را سر می برد ؛ پیامبر اکرم صلی الله عليه وسلم می فرمایند : ( إذا دخلت العشر واراد أحد کم أن یضحی ، فلیمسک عن شعره وأظفاره ) رواه مسلم وأحمد.

نوشته دکتر سلیمان بن قاسم ترجمة: عبدالله احمدی