نُبيشةَ الهذلي که خداوند از ایشان خشنود باد فرموده است: پیامبر خداوند که سلام و درود الهی نثارش باد فرمود: (أيام التشريق أيام أكل وشرب) يعنى: (روزهای یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه روزهای خوردن و آشامیدن است) و در روایت صحیح دیگری عنوان شده است: (روزهای یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه، روزهای خوردن و آشامیدن و یاد نمودن خداوند است)(۱)
حدیث یاد شده بیانگر آن است که روزهای تشریق، روزهای روی آوری فراوان به یاد خداوند متعال است.
عبارت تشریق، به معنای خشکانیدن گوشت در برابر آفتاب است.
روزهای تشریق، روزهای یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه می باشند و علت نامگذاری سه روز یادشده به روزهای تشریق این است که قربانی کنندگان جهت نگهداری از گوشت چهارپایان قربانی شده، آنها را در برابر آفتاب پهن می نمودند تا خشک گردند.
روزهای تشریق (یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه)، از روزهای بسیار باشکوه و از فرصت های نفیسی است که می تواند کلیدی برای ورود به جاده عادت دادن زبان به یاد خداوند باشد زیرا خداوند می فرماید: (وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ)يعنى: (و خداوند را در-آن- روزهای انگشت شمار،- بسیار – یاد نمایید)البقرة/٢٠٣
ابن کثیر رحمه الله در تفسیر آیه یادشده می نویسد: عبدالله بن عباس رضي الله عنهما فرموده است: مراد از روزهای ( أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ)یعنی: (روزهای انگشت شمار) ، روزهای یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه ( روزهای تشریق) است.
حدیث یادشده دربردارنده دو نکته می باشد:
نخست اینکه:روزهای تشریق (روزهای یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه) روزهای جشن و خرسندی و گشودن دروازه تفریح های حلال و روا به روی خانواده و فرزندان است زیرا پیامبر علیه الصلاة والسلام فرموده است: (يوم الفطر، ويوم النحر و أيام التشريق عيدنا أهل الإسلام وهي أيام أكل وشرب)يعنى: (اولین روز ماه شوال(عید فطر)، روز قربانی (دهمین روز ماه ذی الحجه) و یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه جشن های ما مسلمانان هستند و روزهای خوردن و آشامیدن می باشند)(۲) بر همین اساس روی آوری به خوردن و آشامیدن و بویژه تناول گوشت در روزهای یادشده مانعی ندارد زیرا پیامبر علیه الصلاة والسلام آنها را روزهای خوردن و آشامیدن معرفی نموده است البته به شرطی که مرتکب اسراف و ریخت و پاش که در حقیقت بی ارزش شمردن موهبت های الهی تلقی می شوند نگردیم.
دوم اینکه:روزهای یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه روزهای روی آوری بیشتر به یاد نمودن خداوند متعال بشمار می روند که این مهم با روی آوری به زمزمه عبارت های (الله أكبر، الله اكبر، الله اكبر، لا اله الا الله، والله أكبر، الله اكبر، ولله الحمد)و (الله اكبر، الله اكبر، الله أكبر كبيرا)،پس از اتمام نمازهای پنجگانه بصورت ویژه و در سایر لحظات شبانه روز بصورت فراگیر در سه روز یادشده تحقق می یابد و از جلوه های روی آوری به یاد خداوند متعال در کلیه روزهای سال بصورت فراگیر و در روزهای تشریق بطور ویژه، تلفظ (بسم الله) در ابتدای خوردن و آشامیدن و زمزمه (الحمدلله) در انتهای آن است.
بنابراین چنین نباشد که دهه نخست ماه ذی الحجه را با روی آوری به یاد خداوند آباد کنید و روزهای تشریق که روزهای ویژه ی یادکردن خداوند تلقی می گردند را با کلنگ غفلت ورزی از یاد خداوند ویران و تباه سازید زیرا بسیاری از مردمان دوران ما با فرا رسیدن عیدقربان دروازه یاد خداوند را به روی خود می بندند و لحظات با ارزش زندگی خودشان که رقم زن سرنوشت اخروی و ابدی شان است را با شب نشینی های بیهوده و کوتاهی در ادای نمازهای واجب و مستحب و کشتن وقت و روی آوری به ابزار الآت موسیقی و سایر موارد گناه آلود به آتش تباهی می کشانند و نعمت ها و موهبت های خداوند را در راستای نافرمانی اش بکار می گیرند.
نکته دیگر اینکه روزه گرفتن برای فرد حج گزار و غیرحج گزار در هیچ یک روز های دهم و یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه روا نمی باشد و اگر روز دوشنبه یا پنجشنبه مصادف با یکی از روزهای تشریق باشد بازهم روزه داری در چهار روز یادشده روا نمی باشد و اگر فردی نسبت به روزه داری روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری اهتمام می ورزد بازهم نباید روز سیزدهم ماه ذی الحجه را با روزه داری سپری نماید مگر فردی که نسبت حج تمتع اقدام نموده و چهارپایی برای قربانی یا بهای تهیه چهارپایی قربانی را نیافته باشد زیرا مادرمان عائشه و عبدالله فرزند عمر که خداوند از همه آنان خشنود باد فرموده اند: (لم يرخص في أيام التشريق أن يصمن إلا لمن لم يجد الهدي)يعنى: (روزه داری در روزهای یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی الحجه تنها برای حج گزاری که چهارپای قربانی نیافته است اجازه داده شد)(۳)
١٠/ذي الحجة/١٤٣٨
…………….
١ )صحيح مسلم حديث (١١٤١)
٢)صحيح الجامع ألباني رحمه الله حديث (٨١٩٢) با سند صحيح
٣ )صحيح بخارى حديث (١٨٩٤) و خداوند می فرماید: (فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ) یعنی: ( و حج گزاری که- چهارپای قربانی یا بهای آن- را نیابد بایستی سه روز در روزهای حج و هفت روز پس از آنکه – به محل سکونت تان- بازگشتید نسبت به روزه داری اقدام بورزد)البقرة/١٩٦
گردآورنده:حامد
