اصول

فتواهایی در باره «روزه ماه شوال» (۴-۴)

احکام فقهی مربوط به روزه، شش روز از ماه شوال
روزه شش روز از ماه شوال چه حکمی دارد؟ و آیا این شش روز را باید پشت سر هم روزه گرفت یا تتابع لازم نیست؟
دکتر قرضاوی درجواب می فرمایند که پیامبر گرامی اسلام(ص) مردم را به روزه گرفتن در ماه شوال بسیار تشویق نموده است.
ابو ایوب انصاری از پیامبر(ص) روایت نموده که فرمود: (من صام رمضان ثم اتبعه ستاً من شوال فکانما صام الدهر کُلُهُ) : هر کس ماه رمضان را روزه گرفته و شش روز از ماه شوال را نیزروزه بگیرد، گویی که تمام سال را روزه گرفته است. (رواه مسلم)
حدیثی دیگر از پیامبر(ص) این مطلب را چنین توضیح می‌دهد می‌فرماید: روزه یک ماه رمضان برابر است با ده ماه و روزه شش روز از ماه شوال برابر است با دو ماه که مجموعاً یک سال را تکمیل می‌کنند
☑ سوال : چیزی که جای سوال است این است که‌ آیا این شش روز باید بلافاصله بعد ازماه رمضان وبعد از روزعید شروع کرد و روزه گرفت ، یا خیر؟
آیا از لفظ أتبَعَهُ چنین برداشت می‌شود که بدون فاصله باشد، یا اینکه در طول ماه شوال باشد که کل ماه شوال ما تبع، ماه رمضان است.
جواب :علماء در این باره اختلاف نظر دارند ولی بنده(قرضاوی) نظر دوم را بیشتر می‌پسندم که لازم نیست بلافاصله بعد از روز عید باشد و اگر با فاصله انداختن هم روزه بگیرد کفایت می‌کند (والله اعلم)
سوال : آیا روزه گرفتن درماه شوال قبل از قضاء روزه ماه رمضان جایز است یا خیر؟
جواب: در این باره میان علماء اختلاف وجود دارد ، بسیاری از علماء بر جایز بودن روزه سنت قبل از قضاء روزه فرض فتوا دادند و گفتند حتی کراهت هم ندارد، علماء مالکی و شافعی قائل به جایز بودن روزه نفل قبل از قضاء فرض هستند و گفته‌اند که این کارکراهت دارد.
علماء حنبلی مذهب آن را حرام می‌دانند و گفتند که به هیچ عنوان جایز نیست و استدلال نمودند به این حدیث پیامبر(ص) که فرموده: من صام َتطوعاً و علیه من رمضان شیءُ لم یقضه فإنهُ لا یتقبل منه حتی یصومه)(رواه احمد))
هر کسی روزه سنت بگیرد قبل از آنکه اقدام نماید به قضاء روزه واجب رمضان ، روزه وی قابل قبول نیست تا اینکه روزه واجب را تماماً قضاء نماید.
قول راجح به نظر اینجانب( قرضاوی) همان قول اول است (روزه تطوع بدون قضاء واجب جائز می باشد) به دلیل فرموده خداوند که می فرماید:( فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ) ( کسانی که از شما بیمار یا مسافر باشند ( اگر افطار کردند و روزه نگرفتند ، به اندازه‌ی آن روزها ) چند روز دیگری را روزه می‌دارند ) خداوند متعال در این آیه قضاء روزه رمضان را مقید به اتصال به رمضان ننموده است ،و بخاری و مسلم از ام المومنین حضرت عائشه روایت کردند که فرموده است من روزه ماه رمضان را نتوانستم قضاء کنم مگر در ماه شعبان.
ناگفته نماند بعضی از علماء مساله شش روز، روزه ماه شوال را مسأله‌ی جداگانه پنداشته اند به دلیل حدیث پیامبر(ص) که فرموده: (من صام رمضان ثم أتبعه بستٍ من شوال کان کصیام الدهر) در این فرموده پیامبر(ص) این پاداش عظیم را مقید کرده به اتمام ماه رمضان و به دنبال آن شش روز از ماه شوال را روزه بگیرد، کسی که می‌خواهد این پاداش عظیم را کسب نماید، اول باید روزه رمضان را قضاء نماید، سپس روزه ماه شوال را بگیرد.
☑سوال :آیا از لحاظ شرعی می توان نیت قضاء ماه رمضان و شش روز ماه شوال رابا هم جمع کرد. یعنی در ضمن قضاء رمضان نیت شوال را نیز داشت؟
جواب: این مسأله در بین علماء به جمع میان دو عبادت به یک نیت مشهور است اگر بتوانیم هر دو عبادت را جمع کنیم درست وبدون اشکال می باشد، مانند کسی که در روز جمعه غسل جنابت را انجام می دهد و در ضمن غسل سنت روز جمعه را نیز دارد جائز است و ثواب و پاداش غسل جمعه را نیز کسب می نماید.
اما جمع بین دو عبادت مستقل بالذّات مانند نماز ظهر و سنت راتبه آن، یا جمع روزه فرض با روزه مستحب شش روز از ماه شوال را نمی توان با هم جمع کرده و آن دو را با یک نیت انجام داد.
چون هر کدام از این‌عبادت ها خود یک عبادت مستقل به شمار می آید و هیچکدام زیر مجموعه‌ی دیگری نیست.
خلاصه روزه ماه رمضان و روزه شش روز ماه شوال هر کدام مستقلاً یک عبادت به حساب می‌آیند و شارع هر کدام از این عبادت ها را به صورت مستقل مدّ نظر داشته، که در این صورت است ، پاداش روزه یک سال رادارند و نمی توان آنها را با یک نیت جمع کرد.
☑حال اگر یک نفر روزه قضاء ماه رمضان را به نیت قضا و نیت شش روز شوال گرفت آیا قضاء رمضان درست است یا روزه شوال؟ یا اینکه هیچکدام قابل قبول نیست.
جواب: بعضی گویند قضاء درست – و عده ای گفته اند روزه سنت درست می باشد – و عده ای هم بر این باورند هیچکدام قابل قبول نبوده است . والسلام علی من اتبع الهدی.
منبع: مجله المجتمع
ترجمه: خلیل پارسا

                           برای مشاهده بخش اول این مقاله اینجا را کلیک کنید

 برای مشاهده بخش دوم این مقاله اینجا را کلیک کنید

 برای مشاهده بخش سوم این مقاله اینجا را کلیک کنید

نمایش بیشتر

خلیل پارسا

@نویسنده . مترجم . فعال دینی و مدنی @ آذزبایجان غربی - مهاباد @ شغل : دبیر آموزش و پرورش

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا