دلیل هشتم : نصوص قرآن.
در نظر تمام مسلمانان قرآن برنامه ی صحیح و درست زندگی است
و برای این که گردو غبار و سردرگمی را گنار بگذاریم، درباره ی مسئله ی سن ازدواج عایشه(رض) نیز به دنبال نصوص قرآن برویم.
حال سؤال کنیم؟ : که آیا قرآن در موضوع ازدواج اجازه می دهد دختری که هنوز به سن بلوغ نرسیده و (هفت) ساله است ازدواج نماید؟!!
در قرآن هیچ نصی به صراحت در مورد این نوع ازدواج وجود ندارد.
در قرآن در سوره ی(النساء – آیات 5و6) مسلمانان را در مورد سرپرستی یتیمان راهنمایی می کند. می فرماید :«اموال کم خردان را که در اصل اموال شما(همه مسلمانان) است به خود آنان تحویل ندهید، زیرا که خداوند اموال را برایتان قوام (وسیله و مایه ی) زندگی گردانیده است.
از (ثمرات) آن خوراک و پوشاک ایشان را تهیه کنید و با سخنان شایسته با آنان گفتگو کنید.
(و ایشان را نیازارید و با ایشان بد رفتاری نکنید).
«یتیمان را(پیش از بلوغ با در اختیار قرار دادن مقداری از مال و نظارت بر نحوه ی معامله و کارآئی ایشان در میدان زندگی، پیوسته) بیازمائید تا آنگاه که به سن ازدواج میرسند، و اگر از آنان صلاحیت و حسن تصرف دیدید، اموالشان را بدیشان برگردانید».
بنا به دلیل این نص قرآن، انسان مسلمان وظایف زیر را در برابر یتیم بر عهده دارد :
1- خوراک آنان را تأمین کند.
2- پوشاک آنان را تهیه نماید.
3- در تحصیل و تربیت آنان بکوشد.
4- تحقیق و پرس و جو کند که آیا در جهت عقل و غریزه جنسی به رشد و بلوغ رسیده اند یا نه؟
اگر این دو نشانه و علامت(رشد عقل و غریزه جنسی) را داشتند آنوقت خودشان مسئولیت زندگی خود را بر عهده می گیرند همانطور که در وظیفه چهارم مشخص شد نص قرآن تأکید بر بلوغ عقلی و جنسی یتیم می کند، تا بتواند مسئولیت مال و زندگی خود را بر عهده بگیرند.
درباره ی مسئله ی ما که (موضوع سن ازدواج) است باید بگوئیم اگر دختری به لحاظ بلوغ جنسی به حد رشد نرسیده (دچار حیض و عادت ماهانه نشده) باشد، شایستگی ازدواج را ندارد.
بنا به راهنمایی این دو آیه هیچ مسلمان عاقلی اداره ی زندگی و امور دارایی خود را به دست یک دختر بچه ی نابالغ هفت ساله نمی دهد.
حال اگر ما به دختر کم سن و سال هفت ساله ای در مورد امور مالی و دارایی اطمینان نداشته باشیم به حقیقت چنین دختری در جهت عقل و جسم هم شایستگی ازدواج را ندارد.
همانطور که در پیش بیان کردیم این موضوع غبارآلود درباره ی سن ازدواج عایشه (رض) بر سر زبان بعضی عالمان مسلمان جاری شده تا جایی که امام احمد بن حنبل (رح) در سند خودش – ج 6ص (33) و ص(99) این موضوع را چنین آورده که : «عایشه ی(9) ساله به اندازه ای شیفته ی عروسک بازی بوده که هیچ وقت به آن اندازه به فکر وظایف خود همانند یک همسر نبوده است .»
دلیل اول : از شخصیتی همچون ابوبکر که در میان مسلمانان نمونه ی ایمان داری است بعید است راضی باشد دختر هفت ساله ی خود را که هنوز مشغول عروسک بازی است به انسانی پنجاه ساله به همسری بدهد!
دلیل دوم : از این بعیدتر این است ( حتی در فکر هم نمی گنجد) که شخصیت بزرگ پیامبر(ص) با دختری هفت ساله ازدواج نماید.
چگونه می توان تصور کرد که پیامبر(ص) و ابوبکر(رض) بر خلاف قرآن عمل نمایند؟!
با این استدلال تبلیغ ازدواج عایشه (رض) در سن هفت سالگی خود زیر پاگذاشتن شروط اساسی برای ازدواج در قرآن را نشان می دهد.
بنا به دستور قرآن هر دختری تا به حد بلوغ نرسد از نظر عقلی و جسمی شرایط ازدواج را ندارد.
پس در این موضوع آن تبلیغی که در بعضی کتابها درباره ی ازدواج عائشه ی کم سن و سال نابالغ شده به غیر از افسانه چیز دیگری نمی توان باشد.
دلیل نهم : رضایت در مسئله ی ازدواج.
در اسلام در مسئله ی ازدواج، مشورت و نظر خواهی واجب است و او نیز باید راضی باشد تا آن ازدواج مشروع گردد.
بر اساس دلایل مبتنی بر مبانی اسلام آزادگذاشتن رأی و نظر زنان و رضایت آنان شرطی ضروری است و باید در انتخاب همسر به جهت مشروعیت بخشی به امرازدواج آزاد باشند.
به هیچ وجهی در فکر و خیال نمی کنجد اظهار نظر یک دختر هفت ساله ای که هنوز به سن بلوغ نرسیده، اختیاری، مشروع و مطابق شریعت اسلام باشد.
که بنا به روایت امام مسلم(رح) آنقدر کوچک بوده که اسباب بازیهایش را به همراه خود به منزل پیامبر(ص) برده تا در شب عروسی با آنها بازی کند؟!
پس این نقل قول غیر از افسانه چیز دیگری نیست و نمی تواند باشد.
خلاصه ی تحقیق :
نه در فرهنگ عرب بوده و نه پیامبر(ص) دختری هفت ساله یا نه ساله را آورده.
به هیچ وجهی چنین ازدواجی با وجود اینکه نقل شده حقیقت ندارد، چندین روایت دیگر وجود دارد که مخالف این روایت هستند، عالمانی مانند مالک بن انس(شاگرد مخصوص هشام ) روایت هشام را بی اساس و بدون اطمینان دانسته.
دلیل این نظرم این است که هشام این روایت را هنگامی که در عراق بوده نقل کرده و حافظه اش هم به علت پیری دچار ضعف (و فراموشی) گردیده، و افرادی که از ایشان نقل کرده اند نیز مورد اطمینان نبوده اند!
داستانی که در کتاب امام بخاری(رح) و مسلم(رح) و طبری(رح)، نسبت به سن ازدواج عائشه(رض) است ضد هم هستند و یکدیگر را باطل می کنند و مبنای علمی ندارند، و عده ی زیادی از آن عالمان در روایتهای خود رأی و نظر گوناگون و مخالف هم نوشته اند .
علاوه بر آن در قرآن مجید {سوره ی نساء آیات 5و6} به صراحت ازدواج دختری که به سن بلوغ نرسیده و همچنین پسر نابالغ را صحیح نمی داند،و هیچ مسئولیتی حتی مالی را بر عهده ی آنها نمی گذارد.
{چه برسد به مسئله ی ازدواج و مسئولیت زندگی و خانواده}.
از این رو به صراحت می گویم : نقل کردن روایت سن عایشه(رض) به هنگام ازدواج با پیامبر(ص) مورد اطمینان نیست و تا جایی که آنرا افسانه باید دانست نه حقیقت.
**** ضمایم ****
ضمیمه یک : نقل قول از استاد عبدالرحمان صدیق :
حدیث و روایت را با مقایسه کردن و سنجیدن با قرآن که دلیلی استاندارد( و بدون گمان و مورد اطمینان و صد در صد یقین) است به نتیجه می رسیم.
ابن اسحاق (رح) 105 سال بعد از هجرت ، سیره ی پیامبر اکرم(ص) را نوشته . و حدود 50 سال بعد از او ابن هشام(رح) تاریخ ابراهیم(ع) تا محمد (ص) را نوشته.
امام بخاری (رح) 240) سال بعد از ابن اسحاق {روایتهای تاریخی} جریان و مسئله ی قتل عام یهودیان بنی قریظه و سن ازدواج عایشه(رض) را که بر گرفته از تاریخ هستند می آورد. شبکه تلویزیون سپیده – 26/1/94
و زاگرس برنامه پرد – سال 94
ضمیمه دوم : پاسخ دکتر طباطبایی به شبهه افکنی فردی به نام دکتر سینا :
از سوی کسی که خود را از فرهیختگان می داند و عنوان دکترا دارد ناپسند و شگفت آور است به عنوان مسلمان که با تاریخ اسلام و سیرت محمدی(ص) آشنایی دارد که از پیامبر اسلام ایراد بگیرد!
وظیفه ی خود دانستم که به ایرادهای جناب دکتر سینا پاسخ دهم
* ازدواج پیامبر(ص) با عایشه(رض)*
اولاً : درباره ی سن عایشه به هنگام ازدواج با پیامبر (ص) به یک قول استناد نموده و اقوال و آراء دیگر را نادیده گرفته ، با آنکه شرط نخستین در فهم روایت تاریخی، بررسی همه ی آثار و اقوال و سپس تحقیق درباره ی آنهاست.
در خصوص سن ازدواج عایشه نیز اسلام شناسان آراء گوناگونی آورده اند و متفق القول نیستند.
استاد شیخ محمد رضا سرپرست کتابخانه ی«فؤاد» در کتاب نفیس «محمد رسول الله» سن عایشه را به هنگام ازدواج (18) سال شمرده است.
استاد جعفر مرتضی در کتاب«الصحیح من سیرة النبی الأعظم» می نویسد : این روایت درست نیست و عمر عایشه بسیار بیشتر از (19) سال بوده، سپس دلایلی می اورد و از جمله می نویسد : «ابن اسحاق (که از قدیمی ترین سیره نویسان شمرده می شود) عایشه را از کسانی به شمار آورده که در آغاز بعثت پیامبر(ص) به او ایمان آوردند.
در آن روزگار عایشه کوچک بود و به قول ابن اسحاق پس از (18) تن اسلام آورد.
اینک اگر عمر عایشه را به هنگام بعثت(7) سال حساب کنیم (چون کودک پائین تر از 7 سال اسلام آوردن را درک نمی کند) در این صورت سن وی در زمان عقد کُنانش (17) سال می شود، و در زمان هجرت{که هنگام عروسی عایشه بوده} 20 سال داشته (یعنی 13 سال بعد از بعثت).
خلاصه آنکه اقوال و آراء سیره نویسان در این موضوع مختلف است و نمی توان به استناد اخبار آحاد به حزم اندیشی و یقین گرائید و پیامبر خدا(ص) را (که معصوم است) محکوم نمود!
دوماً : ازدواج امری است که با توافق دو طرف(زن و مرد) بستگی دارد، از سوی دیگر جاذبه ی مرد برای زن همواره مربوط به نزدیکی سنین آن دو نیست.
بسیار پیش می آید که دخترانی جوان به مردانی دل می بندند که سالهای بیشتری را از آنان گذرانده اند.
ولی به دلایلی مانند هنرمندی یا دانش فراوان یا شخصیت اجتماعی و یا سیاسی و امتیازات دیگر، افراد نامدار و برجسته ای به شمار می آیند و دختران مزبور مشتاق ازدواج و زندگی با آنها می شوند.مانند : چاری چاپلین، هنرپیشه ی پرآوازه ی سینما در دوران پیری با دختری جوان ازدواج می کند، یا «پیکاسو» نقاش معروف در هنگام کهولت با دختری کم سن و سال ازدواج می نماید.
و محیط غربی نه آنرا محکوم می نماید و نه مانع قانونی برای ازدواج آنها به وجود می آورد.
اینک چه مانعی دارد که پیامبر اسلام(ص) با وجود تمام امتیازات و جاذبه های ظاهری و معنوی، مورد پسند عایشه قرار گرفته باشد؟
بنا به قول همه ی مورخان پیامبر(ص) در آن زمان همسر نداشت و از قدرت جسمانی و زیبایی و تناسب اندام بهره مند بود.
شگفتا که دو تن در (14) قرن پیش به توافق با یکدیگر ازدواج نموده اند و اکنون پس از گذشت قرنها دکتر سینا {و امثال او} با این ازدواج موافقت ندارند و به خود هم حق می دهند!!
اگر قرار عدم موافقت کسی در میان باشد، لازم بود ابوبکر و ام رومان (پدر و مادر عایشه که حق دار اویند) بدان ازدواج رضایت ندهند نه دیگران.
این افراد که همواره دم از آزادی می زنند و انسان را در گزینش دین و مذهب و شغل و همسر و غیره آزاد می گذارند، چگونه است چون پای پیامبراسلام به میان می آید، حرکت عظیم و تاریخی او را{که در دنیا و تا ابد نظیر نداشته} به کلی نادیده می گیرند و وی را{نعوذ بالله} محکوم می کنند. که چرا با دختری چون عایشه – با وجود موافقت پدر و مادرش – ازدواج کرده؟!!
دکتر سینا در پایان این بحث به شکل توهین آمیزی بر اسلام طعنه می زند و می نویسد : «قبل از اسلام ما ایرانیان انسانهای با فرهنگی بودیم، ما چنین رسوم وحشیانه ای را نداشتیم، اما به لطف اسلام این قوانین، امروز در فرهنگ ما نیز رخنه کرده است.
پروفیلیها تنها یکی از هدایایی است که اسلام برای ما آورده است.
او خبر ندارد که بیماران پروفیلی مکرر به سراغ کودکان می روند نه افراد بالغ!
و از قانون اسلام انتقاد می کند که اجازه می دهد مسلمانان دختر برادران خود را (به شرط بلوغ جنسی و رشد عقلی و رضایت وی) به همسری برگزینند، چنانکه فقهای اسلام در این مورد اتفاق نظر دارند، اما خبر ندارد و یا تغافل (و تجاهل) می کند که در ایران باستان (و با فرهنگ او) اجازه می دهند که زرتشتیان با ارحام خود ازدواج کنند بلکه این کار را بسیار نیک شمرده اند!
در ضمن پرسشهایی که از هیربران زرتشتی شده یک تن از هیربران بزرگ بدانها پاسخ داده است، چنین می خوانیم (ازدواج با محرم ، با هر یک از سه نفر مادر، خواهر، دختر قطع نظر از سن، ازدواج کامل محسوب می شود، به این جهت اگر هم فرزندی به وجود نیاید ثواب و پاداش این ازدواج کاهش نمی پذیرد)
مورد توجه دکتر سینا که دلخوش به هدایای ایران باستان است.
مجموعه مقالات . استاد مصطفی طباطبائی 1/1/89 ص / 56 -62
ترجمه و تنظیم : سلیمان صادقی
بوکان – مسجد الخلیل/ نوزدهم تیرماه سال 94 مطابق 17رمضان 1436 سالروز وفات ام المؤمنین عایشه(رضی الله عنها)
