خداوند والا مرتبه در سوره آل عمران از کتاب همیشه جاودانش می فرماید:
ان فی خلق السماوات و الارض و اختلاف اللیل و النهار لآیات لاولی الالباب ۱۹۰ الذین یذکرون الله قیاما و قعودا و علی جنوبهم و یتفکرون فی خلق السماوات و الارض ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانک فقنا عذاب النار ۱۹۱٫ صدق الله العظیم و بلغ رسوله الکریم.
الله تعالی در این آیه شریفه ویژگی های اولوالالباب و یا همان خردمندان را به ما معرفی می فرماید:
همانا در آفرینش آسمان ها و زمین و آمدوشد شب و روز، بی شک نشانه هایی است برای صاحبان خرد و اندیشه.
جداً چنین است، یعنی کسی که اندیشه ای پاک و بدون مرض و غرض داشته باشد همینکه به آسمان ها و زمین و کیفیت خلقت آن ها بنگرد و در آن اندیشه کند ، بدون شک پی به وجود و عظمت خالق آن خواهد برد.
راستی این آسمان ها چگونه آفریده شده اند؟ فاصله آن ها از ما چقدر است؟ فاصله بین طبقات هفتگانه آن چقدر است؟ پس از طبقه هفتم چیست؟ جنس این آسمان از چیست؟ چه نیروی عظیمی می تواند آن ها را نگه دارد؟ این ها و چندین سوال دیگر که فکر آدمی برای پاسخ به آن ها بعید است که به این زودی ها راه به جایی ببرد. پس واقعا کسی که به آن ها بنگرد به خالق آن ها و عظمت آفریدگارشان پی می برد.
در ادامه «اولو الالباب» و یا همان خردمندان را از دیدگاه خود معرفی می کند و می فرماید:کسانی هستند که خداوند را در حال ایستادن و در حال نشستن و در حال به پهلو خوابیدن یاد می کنند و در آفرینش آسمان ها و زمین تفکر می کنند و به آن می اندیشند و ( نتیجه گیری می کنند و می گویند: ) پروردگارا این (همه ) را بیهوده نیافریده ای تو پاک و منزه هستی( از اینکه کار بیهوده انجام دهی چرا که کار عبث و بیهوده با حکیم بودن خداوند سازگاری ندارد) پس ما را از عذاب آتش دور بدار. آمین
انسان خردمند و مومن واقعی همیشه به یاد خداست و هرگز از یاد خدا غافل نخواهد بود. او در همه احوال خدا را یاد می کند. با اذکار ، نماز ،دعا و خلاصه به صورت های گوناگون خدا را یاد می کند و از آن غافل نمی شود چون خوب می داند اگر از یاد خدا غافل شود و یا روی برگرداند شامل این آیه ها می شود که خداوند می فرماید: و من یعش عن ذکر الرحمن نقیض له شیطانا فهو له قرین. ۳۶ زخرف
یعنی هر کس از یاد خداوند رحمان روی برگرداند شیطانی برای او می گماریم که همدم او خواهد بود.
همچنین می فرماید: و من اعرض عن ذکری فان له معیشه ضنکا. ۱۲۴ طه و هرکس از یاد من روی برگرداند زندگی تنگی خواهد داشت.
پس اگر آدمی خدا را یاد نکند همنشین شیطان خواهد بود و شیطان هم او را به دوزخ رهنمون می شود و آدم خردمند چنین کاری نخواهد کرد پس به اشکال مختلف خدا را در همه ی حالت ها یاد می کند.
و همچنین فرمود کسی که از یاد من غافل شود زندگی سختی خواهد داشت. و آدم خردمند نمی خواهد زندگی سختی داشته باشد.
پس انسان با ایمان و خردمند در هر حالی خدا را یاد می کند ؛ چه در حالی که ایستاده است و کار می کند ،فرق نمی کند که کشاورز است یا کارمند، معلم است یا بازاری و ….. او در هر حال خدا را به یاد دارد و از یاد او غافل نمی شود و اوامر و دستورات او را مو به مو اجرا می کند.
آخر یاد خدا فقط این نیست که آدمی نام الله را بر زبان بیاورد بلکه اگر انسان در همه ی احوال فرمان خداوند را عملی سازد ، خدا را یاد نموده است.
و چه در حالی که نشسته است. انسان مومن در حال نشستن هم به یاد خداست و سخنش و صحبتش و بحثش و …… همه و همه یاد خداست. و وقتی هم که دراز کشیده است باز هم به یاد خداست.
تازه اگر دقت کنیم می بینیم که اسلام سعی کرده که آدمی همه کارهایش با یاد خدا باشد از کوچکترین کار تا مهمترین آن؛ مثلا آمده است که هنگام ورود به مکان قضای حاجت بگوییم:
اَللّهُمَّ اِنّی اَعُوذُ بِکَ مِنَ الخُبُثِ وَ الخبائِثِ.
و هنگام خاج شدن بگوییم : اَلحمدُ لِله الّذی اَذهبَ عَنِّی الاَذی وَ عافانی.
و هنگام خواب بگوییم: بِاسمِکَ اللّهُمَّ اَموتُ وَ اَحیا اَللّهُمَّ قِنِی عذابَکَ یَومَ تَبعثُ عِبادکَ.
و خلاصه هنگام لباس پوشیدن دعایی داریم و هنگام خروج از منزل دعایی و هنگام سوار مرکب شدن دعایی و هنگام پوشیدن لباس نو دعایی و ……. پس در هر کاری باید خدا را به یاد داشته باشیم و هر کاری را با یاد خدا شروع کنیم و با یاد او به اتمام برسانیم. اول روز، نماز می خوانیم که نماز یاد خداست و آخر شب هم باز نماز می خوانیم و هنگام خواب هم دعایی خاص می خوانیم که باز یاد خداست. چرا که:
” الا بذکر الله تطمئن القلوب.” آگاه باشید که دل ها با یاد خدا آرام می گیرند. پس انسان عاقل هم طبق قرآن کسی است خدا را یاد می کند و هم طبق حدیث پیامبر(ص) آدم زرنگ کسی است که برای آخرت کار کند.
در ادامه می فرماید: خردمندان در آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند و می گویند: پروردگارا تو این ها را بیهوده نیافریده ای و تو از انجام کار بیهوده پاک و دور هستی.
بابا طاهر عریان همدانی می فرماید:
به دریا بنگرم دریا تو بینم به صحرا بنگرم صحرا تو بینم
به هرجا بنگرم کوه و در و دشت نشان از قامت رعنا تو بینم.
شهید سید قطب می فرماید: هستی کتاب مکشوفی است که هرکس با هر شرایطی و در هر زمانی و در هر مکانی و با هر زبان و گویشی می تواند آن را مطالعه کند و برحسب توانایی خود از آن بیاموزد.
بیاییم و خردمند باشیم و در همه احوال به یاد خدا باشیم و از یاد باری تعالی حتی برای یک لحظه هم غافل نباشیم تا ان شاء الله جزو مومنین واقعی باشیم.
باید باور داشته باشیم که اگر همه ما همیشه به یاد خدا باشیم و از او غافل نباشیم و کارها را برای خدا و با یاد خدا انجام دهیم، مشکلی نخواهیم داشت چرا که مشکل زمانی پیش می آید که از خدا غافل باشیم و کارهایمان برای خدا نه بلکه برای هوی و هوسمان باشد.
زمانی که فرد خیانت می کند، زمانی که دزدی می کند ، زمانی که تهمت می زند، وقتی که دروغ می گوید، وقتی که غیبت می کند، زمانی که تجسس می کند، وقتی که نمامی می کند و وقتی که ……….. خدا را به یاد ندارد چون اگر به یاد خدا باشد هیچکدام از کارهای ناروا را انجام نمی دهد و در آن صورت مشکلی نخواهد بود. به امید آن که اینطور باشیم که خدا و رسولش می خواهند.
تهیه و ترجمه: ابراهیم عمری
