اصحاب را بهتر بشناسی
سید الشهداء،حمزه بن عبدالمطلب رضی الله عنه
- نام،نسب وکنیه：
نام ایشان حمزه بن عبدالمطلب بن عبد مناف است.مادرش نیز هاله بنت أهیب بن عبد مناف است.کنیه ی ایشان (ابوعماره)است.
*القاب ایشان：
القاب ایشان(سید الشهداء)،(اسد الله)و(اسد رسول)است.(عضماء الاسلام ص۴۸)•
فرزندان وهمسران ایشان：
یعلی و عمار که مادرشان مله بن مالک است.عماره که مادرش خوله بنت قیس واز انصار است.امامه که مادرش سلمی بنت عمیس است.
- اسلام آوردن ایشان：
ایشان در سال ششم بعثت مسلمان شد ودر برخی روایات سال دوم بعثت آمده است(مدارج النبوت ج۲،ص ۴۹۰)نحوه ی مسلمان آوردن ایشان：روزی (ابوجهل)(عدی بن حمراء)و(ابن الاصدا)پیامبر (ص) را آزار ودشنام می دادند و چون این خبر به حضرت حمزه (رض) رسید،خشمگین وار وارد مسجد الحرام شد وبا کمان چنان ضربه ای بر سر ابوجهل زد که سرش شکست و این چنین حضرت حمزه (رض) مسلمان شد واسلام او موجب عزت پیامبر(ص)ومسلمانان گردید.
در روایتی آمده که حضرت حمزه (رض) می فرماید：تمام شب را در اضطراب و پریشانی گذرانیدم حتی یک لمحه هم خواب نرفتم؛چون به هیچ صورت این پریشانی دور نشد ،به حرم رفته و با نهایت تضرع چنین دعا کردم：(بارالها!شک وتردید را از من دور نموده وحق را در قلبم القا کن).
او در ادامه می فرماید: هنوز دعایم پایان نیافته بود که تمام خیالات باطله از قلبم بیرون رفته و شرح صدر شدم .صبح زود خدمت آن حضرت حاضر شده وتمام جریان را خدمت ایشان ذکر نمودم.ایشان در پاسخ گفت بارالها !اورا بر دین استوار دار.
در مستدرک حاکم آمده که چون حضرت حمزه (رض) پیش آن حضرت حاضر شد فرمود：گواهی می دهم به این که همانا شما یقیناً رسولی صادق هستید….
ای برادر زاده!دین خود را بر مردم آشکار کن ؛به خداوند سوگند !اگر تمام دنیارا به من بدهند باز به این امر راضی نخواهم شد که دین شمارا ترک کرده ودین نیاکان قبلی را اختیار کنم.(سیرت مصطفی ج۱،ص ۲۵۱)
- نسبت ایشان با پیامبر (ص)：
ایشان علاوه بر اینکه عموی پیامبر (ص)بودند ، برادر رضاعی ایشان نیز می باشد.
حضرت علی رض به پیامبر (ص)فرمود ：آیا با دختر عموی خود دختر همزه که زیباترین وبهترین زن است ازدواج نمی کنی؟پیامبر (ص)فرمود：مگه نمی دانی که حمزه برادر رضاعی من است وخداوند در مورد رضاع همان موردی راکه از لحاظ نسب ازدواج با آنان حرام است،حرام فرموده است.
*پیمان برادری：
پیامبر(ص)میان حضرت حمزه (رض) وحضرت زید بن حارثه (رض) پیمان برادری بست وحضرت حمزه( رض) روز جنگ اُحُد وصیت خود را به حضرت زید بن حارثه رض کرد.
- شجاعت برای جنگ：
ایشان قبل از اسلام در جنگ ها کاملاً زره پوش بود،بعد از اسلام با لباسی ساده وارد میدان می شد ومی فرمود：قبلا که عاقبتی نداشتیم از مردن بیم داشتم،اما اکنون جنت ورضوان الهی را مد نظر دا م واز مرگ هراسی ندارم.
- ایشان در سیف البحر،غزوه ی ذوالعشیره ،غزوه ی بدر ،و..شرکت داشتند.
- قول ایشان برای جنگ احد：
بعد از مشورت پیامبر(ص)با صحابه حضرت حمزه ،سعد بن عباده، نعمان بن مالک،(رض الله عنهم اجمعین)فرمودند：یا رسول الله!اگر ما در مدینه نشسته واز خود دفاع کنیم دشمنان مارا ترسو می پندارند.سپس حضرت حمزه (رض) سردار رشید اسلام گفت：قسم به آن ذاتی که قرآن را بر تو نازل فرمود،امروز غذا نخواهم خورد تا اینکه بیرون مدینه با شمشیر خود نجنگم.
گفته میشد حضرت حمزه (رض) روزهای جمعه و شنبه را روزه بود وهنگامی که با دشمن هم برخورد کرد،هم چنان روزه بود.
- شهادت ایشان：
در جنگ احد وحشی بن حرب که از هند بنت عتبه برای شهادت ایشان دستور گرفته بود توسط زوبینی که بر وی وارد کرد به شهادت رسیدو شکم مبارک ایشان دریده شد وجگرش بیرون آورده شد وهند نذر کرده بود که اگر بر حضرت حمزه (رض) دست یابند واو را بکشند از جگر ایشان بخورد سپس بدن اورا مثله کردند واز دیگر اعضای مبارک ایشان هند برای خود خلخال، بازوبندو …درست کرد.
حضرت ابن مسعود (رض )میگوید： ما آن حضرت (ص)را گریان تر از گریه ای که وی برای حضرت حمزه (رض) کرد هرگز ندیدم.
ایشان هنگام شهادت پنجاه ونه سال بود واز رسول خدا (ص)چهار سال وطبق برخی روایات ده سال مسن تر بود.(مدارج النبوت ج۲،ص۴۹۱)
- برخی آیات نازل شده در شأن حمزه سید الشهدا
(آل عمران/۱۴۰و۱۶۹)حضرت ابوذر رض سوگند خورد وگفت：این آیات که خداوند می فرماید：(درباره ی این شش نفر که روز بدر مبارزه کرده اند نازل شده است که عبارتند از حضرت علی،حضرت حمزه،وعبیده بن حارث رضی الله عنهم و عتبه،شیبه و ولید بن عتبه)واز حضرت مجاهد نقل شده که این آیات درباره ی حضرت علی ،حمزه رضی الله عنهم وابی جهل نازل شده است.
- برخی آیات نازل شده در شأن ایشان：(آل عمران/۱۴۰و۱۶۹)حضرت ابوذر رض سوگند خورد وگفت：این آیات که خداوند میفرماید：(درباره ی این شش نفر که روز بدر مبارزه کرده اند نازل شده است که عبارتند از حضرت علی،حضرت حمزه، وعبیده بن حارث رضی الله عنهم و عتبه،شیبه و ولید بن عتبه)
- فضایل ایشان：
از حضرت علی (رض) روایت شده است که رسول اکرم (ص)فرمودند：برای هر پیامبری هفت برگزیده یارهبر عطا شده است وبه من نیز چهارده تا داده شده است گفتم ایشان چه کسانی هستند؟فرمودند：من،پسرانم،جعفر،حمزه،ابوبکر،عمر، مصعب بن عمیر،بلال،سلمان،ابوذر،عمار،وعبدالله،بن مسعود رض الله عنهم.(ترمذی/۴۱۵۴)
ازپیامر (ص)روایت شده است که فرمودند：حمزه بن عبدالمطلب سید الشهدا است.
عمیر بن اسحاق علیه السلام میگوید：حضرت حمزه (رض) جلوی رسول خدا (ص)با دوشمشیر می جنگید ومی گفت：من شیر خدا هستم.(مستدرک/۴۸۶۳)
اشعار حضرت صفیه رض در رثای ایشان：
آیا دختران پدرم از اهل بدر می پرسند که چه خبر است؟خبر رسان به ما خبر داده است که وزیر ومشاور رسول خدا (ص)حضرت حمزه (رض) به شهادت رسیده است اورا معبود برحق وصاحب عرش به سوی بهشت فراخوانده است تادر آن زیسته وخوشحال شود؛انتظار ما این است که حضرت حمزه در روز حشر به جایگاه خویش نایل گردد؛به خدا سوگند،تو را هرگز فراموش نخواهم کرد وتا زنده ام بخاطر از دست دادن تو خواهم گریست؛بر شیر خدا خواهم گریست که همواره از دین خدا دفاع می کرد؛خدا به بهترین برادر ویاورم بهترین پاداش ها را بدهد.(الگوی هدایت ج۲صص ۱۲۱و۱۲۲)
- اسلام آوردن وحشی قاتل ایشان：
وقتی مکه فتح گردید وحشی بسیار پریشان شد،به طوری که دنیا بر او تنگ وتاریک گشت.تصمیم گرفت به شام ویمن ودیگر مناطق بگریزد .به او گفته شد ：وای بر تو چنین مکن .رسول الله چنان مهربان است که هرکس در دین وی داخل شود ،او را نمی کشد وحشی فرصت را غنیمت شمرد وبه خدمت رسول خدا(ص) رسید واسلام آورد.آن حضرت اسلام او راقبول نمود بدون اینکه تهدیدی متوجه او کند،وبعد از گوش دادن داستان قتل حضرت حمزه (رض) صرفاً فرمود چهره ی خود را ازمن بپوشان تا روی تو را نبینم.وحشی می گوید: تا زمانی که آن حضرت زنده بودند،من خود را از او پنهان می کردم.
ودر حیاه الصحابه این داستان به این صورت از حضرت عبدالله بن عباس رض روایت شده است：پیامبر (ص) کسی را نزد وحشی بن حرب قاتل حضرت حمزه (رض )جهت دعوت به اسلام فرستاد.
وحشی برای پیامبر ص پیغام داد که ای محمد !چگونه مرا دعوت میکنی در حالی که خودت بر این باور هستی که کسی که قتل نموده،شرک آورده ،یا زنا نموده باشد،جزای گناه رامی بیند وروز قیامت عذاب وی دو چندان کرده می شود وبا ذلت وخواری در آن برای همیشه می ماند و من این کار را انجام داده ام؟ آیا برمن رخصت یا درگذشتی می بینی؟اینجا بود که خداوند این آیه را نازل فرمودند(مگر کسی که ایمان آورد وعمل صالح انجام دهد که خداوند گناهان این گروه رابه حسنات تبدیل میکندو خداوند آمرزنده ی مهربان است )وحشی بعد از آن گفت ای محمد!این شرط دشوار است شاید من قادر به این نباشم پس خداوند این آیه را نازل نمود(خداوند شرک به خود رانمیبخشد وجز آن را برای کسی که بخواهد ،می آمرزد.نساء/۴۸) وحشی گفت ：ای محمد!این آنچنان که می پندارم و درک میکنم بعد از این مشیت الهی است؛بنابر این نمیدانم که آیا من بخشیده میشوم یا خیر؟آیا غیر از این راه دیگری هست؟ آنگاه خداوند جل جلاله این آیه را نازل گردانید：(ای بندگان من که بر خود اسراف وستم کرده اید!از رحمت خداوند نا امید نشوید،که خدا همه ی گناهان را می آمرزد واو بخشاینده و مهربان است.زمر/۵۳)سپس وحشی گفت: اکنون این راقبول دارم واسلام آورد.مردم عرض کردند ای پیامبر خدا!ماهم مانند عمل وی را انجام داده ایم.
پیامبر (ص)فرمودند ：این برای همه ی مسلمانان است.(حیاه الصحابه ج۱صص۱۰۶و۱۰۷)وحشی بعد از اسلام آوردن مسیلمه ی کذاب را که ادعای پیامبری میکرد به قتل رساند. خداوند از سید الشهدا راضی وخشنود باد اللهم آمین.
السلام علیکم ورحمه الله{خلاصه ای از زندگانی حضرت حمزه رض .منبع：مشاهیر صحابه.
.کامل ابراهمیان.
