باید – جمع بندی مطالب را به مخاطبان واگذارید تا آنها به نسبت درک و برداشتی که از مباحث کرده اند نکاتی را به عنوان نتایج بحث عنوان کنند.
نباید- به طور یک جانبه و بر اساس ذهنیت و برداشت خود به سراغ جمع بندی مطالب بروید .(از
خود محوری و خودمداری درطرح و بسط و جمع بندی مطالب اجتناب کنید)
باید – درتعیین عنوان بحث ضمن حفظ کلیات و چهارچوب آن ، به مخاطابان اجاز بدهید جزئیات و موضوع های مفهومی و مصداقی بحث را خودشان طرح کنند و بسط دهند
نباید – به محض اینکه احساس کردیدکه مطلب مطرح شده ازنظر گیرایی و جاذبه و نوع ارتباط آن با نیازهای مخاطب پیوند ندارد از ارائه آن پرهیز کنید و سعی نکنید آنچه را که خود مصلحت می دانید به دور از توجه و انگیزه بیان کنید.
باید – قبول کنیم درهمه رشته ها و همه سؤالات ، جواب تخصصی و همه جانبه را نداریم.
نباید –به سؤالات و موضوعات تخصصی که در حیطه حرفه و دانش تخصصی شما نیست جواب بدهید .
باید – جایگاه و موقعیت نشستن و مکان یابی در جایگاه سخنوری را به بهترین، جذابترین و زیبا ترین وضع ممکن تنظیم کنید .الگوی رفتاری گوینده باید با موقعیت و وضعیت مخاطب تعدیل و تطبیق یابد.
نباید – همیشه و همه جا با یک نوع الگوی رفتاری با مخاطب رفتار کنید.
باید – هدف ، موضوع و روش بحث خود را با توجه به نیاز و زبان و ذهنیت مخاطب روشن سازید.
نباید– از روش های مستقیم، کلیشه ای و تکراری در طرح موضوعات استفاده کنید تا مخاطب در برابرسخنان شما احساس خستگی و یکنواختی ننماید.
باید – به سؤالات و ابهامات مخاطبان در همان خلال بحث به طور فعال و مستقیم جواب دهید.
نباید – ازبرخورد خشک و خشن و آداب رسمی در نحوه پاسخگوئی به سؤالات استفاده کنید.
باید – به این اصل پایدار باشید که در هنگام پاسخ دادن به سؤالات ، راه حل ها و جواب های متفاوت و متعددی وجود دارد .
نباید – سعی کنید که پاسخ سؤالات را براساس عادات قبلی خود بدهید .ممکن است به یک سؤال در یک جمع خاصی جواب ویژه ای بدهید و همان سؤال یا مشابه آن رادر جمع دیگر پاسخی دیگر بدهید
باید – در طرح مباحث خود از نیازهای ورزشی ، هنری ، فرهنگی ، علمی و سرگرمی های تفریحی مخاطب استفاده کنید .
نباید – در تهیه مطالب خود دنیای ذهنی و دل مشغولی های شخصی خود را معیار قرار دهید و درگیریهای ذهنی و درونی خودرا به مخاطبان تعمیم دهید.
باید – مطالب و رازها و مشکلات خصوصی مخاطبان را که به طور محرمانه با شما در میان می گذارند حفظ کنید .
نباید – اسرار و واگشایی مشکلات خصوصی مخاطبان را افشا کنید.
باید – کاری کنید که هر یک از مخاطبان احساس کنند که در طرح و بسط مباحث مشارکت فعال دارند
نباید – کنترل های پی درپی و جهت دهی های شخصی و خودمدارانه را در بحث اعمال کنید.
باید – شوخ طبعی ، لطافت بیان و انعطاف درکلام را در لابلای مطالب به طور شایسته و به تناسب طبیعت بحث حفظ کنید.
نباید – ترش رویی ، خشونت ، الفاظ تند و تیز ، تحکم و استبداد داشته باشید.
باید – درنگاه خود به مخاطب عدالت را حکمفرما کنید .
نباید – توجه و نظرت متمرکز و معطوف به یک نقطه یا چند نفرخاص باشد .
باید – در بکارگیری کلمات تحسین برانگیز و توبیخ گر رعایت اعتدال و برابری را داشته باشید.
نباید – در ستایش و سرزنش و یا تمجید و تعریف و انتقاد از مخاطبان خود افراط و تفریط داشته باشید.
باید – فضای غیر رسمی ، آزاد ، طبیعی و راحت و مناسب را ایجاد کنید.
نباید- فضای بحث را رسمی ،خشک و غیرقابل انعطاف کنید.
باید – نیازهای مخاطبان را شناخت و جاذبه ها و رغبت های را فهمید ، تا درک متقابل فراهم شود .
نباید – نیازها ، آرزوها و خواسته های شخصی خود را جایگزین نیازها و آرزوها ی مخاطبان کنید.
باید – مخاطبان را تشویق کنید تا به نقل تجربیاتی از زندگی خود و موفقیت هایی که تجربه کرده اند بپردازند .
نباید– درطرح مسایل و مباحث به صورت خود محوری ، خودانتخابگری استفاده کنید و سعی نکنید برای انتقال پیام و ابلاغ مقاصدخود از تجربیات بیگانه با زندگی مخاطب استفاده کنید.
باید – در طرح مسائل و بویژه مشکلات و نواقص از صیغه ” ما ” استفاده کنید تا مخاطب
احساس یگانگی وهمبستگی با شما داشته باشد.
نباید- به مخاطبان با دید بیگانه نگری و جدا یافته از دنیای خود نگاه کنید (دنیای خود را از دنیای آنها جدا نکنید).
باید – برای اجتناب از یکنواختی و یکسونگری مباحث ، فرصت و زمینه تبادل نظر را دربین مطالب با طرح سؤال های تحریک کننده فراهم سازید.
نباید – در تهیه و تدوین مطالب ذهنی بر اساس سلیقه خود بدون تعامل با مخاطبان استفاده کنید.
منبع : بشری
