سیفاتەکانی (عبادالرحمن)
هەموو شتە باش‌و جوانەکانی ژیانی دنیا دەگرێتەوە، ئینجا ئەو سیفەتانە پەیوەندی بەکردارو رەوشتەوە هەبێت یان پەیوەندی بەوتەو گوفتارەوە هەبێت،یان پەیوەندی هەبێت بەعبادەتەکان و گرتنەبەری مەنهەجێکی میانڕەوی و دورکەوتنەوە لەقسەی نابەجێ و دورکەوتنەوە لەشایەتی درۆو چەندان تاوانی تر کە لەوتارەکانی پێشودا باسمان کرد.
دوو سیفەتی (عبادالرحمن) بریتین له:
(عبادالرحمن)
دابراونین لەنەوەکانی رابردوو، بەڵکو لەهەوڵی ئەوەدان کەنەوەیەک دروست بکەن لەدوای خۆیان کە بڕواداربن بەخوای گەورەو درێژە بە کاروانی چاکەخوازی بدەن.
عبادالرحمن هەریەکەیان بەپێی توانای خۆی لەهەوڵی ئەوەدان نەوەیەکی خواپەرستی چاکەخواز بنیات بنێن، ئەویش لەرێگەی پەروەردەکردنی ماڵەکانیان بەمنهەجێکی خواناسانە بۆ ئەوەی لەئایندەدا بەسیفاتەکانی (عبادالرحمن) بڕازێنرێتەوە.
(عبادالرحمن) تەنها بەپەروەردەکردنی خۆیان وازناهێنن، بەڵکو لەهەوڵی ئەوەدان نەوەیەکی نوێ لەکوڕان و کچان پەروەردە بکەن بۆ ئەوەی ئەم مناڵانە ببنە بیلبیلەی چاویان وەک خوای گەورە دەفەرموێت {ۆالَّذینَ ێقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ ڵنَا مِنْ أَزْۆاجِنَا ۆذُرِّیَّاتِنَا قُرَّەَ أَعْیُنٍ ۆاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا} (۷۴) سورە الفرقان.
دوعا لەقورئاندا بەردەوام هاندەرێکە بۆ کردەوە، دوعا لەکرۆکیدا دوو رۆڵی سەرەکی هەیە:
یەکەمیان ئەوەیە خوای گەورە وەڵامی ئەو داوایانە دەداتەوە.
دووەمیان ئەوەیە کەدەبێت بەپێی ئەو دوعایە تۆ کردەوەی چاک بکەیت، بۆ نمونە کاتێک کەتۆ دەڵێیت خوایە لێم خۆشبە پێویستە لەسەرت کە ئەو کردەوانە ئەنجام بدەی کەدەبنە مایەیی لێ خۆشبونی خوا، بەم پێیەش دەبێت سەرەتا دوعاکە بەدڵێکی پاکەوە بکرێت کەتەنها مەبەست تیایدا خوا بێت، پاشان دەبێت بەوپەڕی ئیخڵاس و دڵسۆزیەیی داوابکەین خوا نەوەیەکی چاک‌و چاکەخوازمان پێبدات بۆ ئەوەی ئەم مناڵانە لەخۆشەیستیدا ببەنە بیلبیلەی چاوی دایک و باوکیان و بۆ کۆمەڵگەکەیان ببنە سەرچاوەی خێروخۆشی، هەتا ئەم نەوە چاکەخوازەش پێ بگات پێویستە هەموو دایک و باوکێک کاربکات بۆ دروست کردنی ئەم نەوەیە.
سیفەتی دووەمی عبادالرحمن ئەوەیە کەرازی نابن بەکاری چاکی سادە، بەڵکو ئامانجەکانیان بەرزو گەورەیەو وەک دەڵێن ستراتیجیە، دەبێت هەریەکێکیان لەمانە رابەری خواناسان بن، رابەرایەتی جیهان و توێژە هۆشیارەکانی کۆمەڵگە بکەن. نەک خەڵکە سادەکە.
ئەمەش سیفەتێکی عبادالرحمن بەوە نابێت بەو سادەییە سەیری بکەین (ۆاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا). خوای گەورە نەیفەرموە بمانکە بە(أئمە) هەرچەند کرداری (واجعلنا) بۆ تۆیە، بەڵام بەپێی رای زانایانی زمانەوانی لەم ئایەتدا مانای وایە هەر تاکە تاکەیەکی (عباد الرحمن) پێویستە هەوڵ بدەن کە خۆیان رابەرو سەرکردە بن بۆ گەلەکانیان، ئەمەش جەخت کردنەوەیە بۆ ئەو وەسفەی باوەڕداران کە خوای گەورە بۆیان دەکات {أُوْڵئِکَ یُسَاڕعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ ۆهُمْ ڵهَا سَابِقُونَ} (۶۱) سورە المۆمنون، {أُوْڵئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَەَ بِمَا صَبَرُوا ۆیُڵقَّوْنَ فِیهَا تَحِیَّەً ۆسَڵامًا} (۷۵) سورە الفرقان.
(غرفە) مانای بەهەشتە ئەمەش پاداشتی کردەوەکانی (عباد الرحمن) کە بەپێی سیفەتەکانیان لەوتارەکانی رابردوودا باسمان کردوون، کە۱۲ سیفەتن خوای گەورە تەنها بە بەهەشت پاداشتیان ناداتەوە بەڵکو لەدوای ئەوە دەفەرموێت {…..ۆیُڵقَّوْنَ فِیهَا تَحِیَّەً ۆسَڵامًا} (۷۵) سورە الفرقان.
سەبارەت بە رووداوەکانی جیهانی ئیسلامی، ئەوەی روون‌و ئاشکرایە لای بەڕێزتان، بەهۆی نامولتەزیمی زۆربەیی گەلانی ئیسلامی‌و بەتایبەتیش سەرکردەکان، کە پێویست بوو نمونەو پێشەنگ بن لەبواری دادپەروەری‌و چاکسازی‌و خۆشەویستی، بەڵام بەهۆی ئەوەی کە نەیانتوانیوە ببنە پێشەنگ، لەجیاتی ئەوە رۆژانە لەشاشەی تەلەفزیۆنەکانەوە خۆپیشاندان و ناڕەزای گەلانی مسوڵمان دەبینین‌و دەسەڵاتدارانیش لەجیاتی گوێ گرتن بۆیان دەست دەدەنە گرتن و کوشتن و ئەشکەنجەدانیان، ئەو توڕەبونەی ئێستا لەگەلانی ئیسلامی دەیبینین، ئەنجامی کاری رۆژێک‌و دوو رۆژ یان ساڵێک و دوو ساڵ نیە، بەڵکو لەئەنجامی ستەم‌و چەوسانەوەیەکی درێژخایەنە بەهۆی نەبونی دادپەروەری‌و بڵاوبونەوەی گەندەڵیەوە بوو لەناو دەسەڵاتداراندا.
ئەم دەسەڵاتدارانە وڵاتەکانیان کردوە بەکێڵگەیەکی تایبەت بەخۆیان‌و مناڵ‌و خێزانەکانیان‌و لەهەوڵی ئەوەشدان کە پشتاوپشت بیگوازنەوە بۆ نەوەکانیان، پاش ئەوەی زۆربەی وڵاتانی ئیسلامی قۆناغی پاشایەتیان بەجێ هێشت وایان دەزانی دەچنە قۆناغێکی نوێوە کە کەمتر دەسەڵاتیان بەسەردا دەسەپێندرێت‌و بەئاسانی دەسەڵات ئاڵوگۆڕ دەکرێت، ئەم قۆناغە نوێیە قۆناغی کۆماری بوو کە بەهۆی لەناوبردنی پاشایەتیەوە بەدەستیان هێنا، بەڵام لەئەنجامدا ئەم کۆماریانە بونەوە بەدیکتاتۆرێک کە زۆر لەرژێمی پاشایەتی خراپتر بوون، وەنەبێت گەلان ئاگادارنەبوبن بەو نیازانەی کەئەو رژێمە ستەمکارانە هەیانبوو، بەڵام ئەو گەلانە چاوەڕێیان کرد هەتا بزانن بەرەو کوێ دەچن. بەڵام لەکۆتایدا گەل لێیان بێزار بوو رووی راستەقینەی ئەم نوخبە ستەمکارە گەندەڵە دەرکەوت گەنجانی ئەم وڵاتانە لەژێر سایەی ئەم رژێمانەدا تووشی بێ هیوایی بوون‌و دەستیان دایە کۆچ کردن بەرەو رۆژ ئاواو هەزارانیان لەدەریاکاندا لێ خنکا.
پاش ئەوەی کە ئەم دەرگایانەشیان لێ داخرا دەستیان دایە خۆ سوتاندن، هەرچەندە لەرووی شەرعیەوە ئەمە کارێکی زۆر خراپ و ناپەسەندە، بەڵام رەشبینی وای لێ کردن کە لەژیان بێزار بن، لەبەرئەوە شتێکی سروشتیە کە ئەم گەلانە راپەڕین‌و شۆرش بکەن.
لێرەوە ئامۆژگاری دەسەڵاتداران دەکەم کە لەخوا بترسن‌و رێگە بەگەلەکانیان بدەن بەئازادی بژین‌و بەئازادی چارەنوسی خۆیان دیاری بکەن، چونکە ئەگەر وانەکەن ئەوا بارەکە دەگۆڕێت بۆ ئاژاوە گێڕی و شەڕی ناوخۆ.
عه لی قه ره داغی
