حقوق بشردرمفاهیم اسلام کامل روشن وشفاف است ؛ اسلام آمده تا مردم را ازظلم وستم وقانون هایی که به دست انسان هانوشته شده اند برهاند وبشریت را به زیرچترعدالت اسلام ببرد
پس به طورخلاصه می توان گفت : اسلام برای نگهداری ازپنج چیزآمده است یعنی شریعت اسلام مقاصد و مصالح دینی اش را به این صورت بیان و محافظت کرده است ، مصالحی که عبارتند از : دین…نفس..عقل..مال..نسل
مصالح پنج گانه ی فوق بیانگریک حقیقت است وآن اینکه تمام مردم – جه مسلمان و چه غیر مسلمان – بطوریکسان ازارزش و احترام برخوردارند !
آری خداوند با این بیان شیوا و دلگیربرای انسان روشن می سازد که بندگی وعبادت الهی مساوی است با آزادی وکرامت و بزرگواری انسان ؛ پس حقوق انسان ها یا به عبارت امروزی حقوق بشرهدیه ی یک انسان یا حاکم نیست بلکه امتیازی است که خداوند به انسان ها داده است!
1- یکی ازاین مقاصدی که اسلام ازآن نگهداری می کند عبارت است از دین ؛ خداوند پروردگار دین را سبب رستگاری بندگان قرارداده است بنا بر این به محافظت و پاسداری از آن مبادرت خواهد ورزید.
دین و برنامه ی الهی درمیان هرقوم وعشیره ای اگر نقش خود را ازدست داد مثل امروزشاهد این همه بدبختی های دنیای امروز می شویم!
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُکاري حَتَّي تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ وَ لا جُنُباً إِلاَّ عابِري سَبيلٍ حَتَّي تَغْتَسِلُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضي أَوْ عَلي سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَيْديکُمْ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَفُوًّا غَفُوراً ای کسانی که ایمان آورده اید ، در حالی که مستید به نماز نزدیک نشوید تا آن گاه که ( مستی زایل شود و ) بدانید چه می گویید و نیز در حال جنابت ( به نماز نزدیک نگردید ) تا غسل کنید مگر در حال مسافرت ( که آب نیابید ) و نیز در حال جنابت به مسجد نزدیک نشوید تا وقتی که غسل کنید مگر آنکه رهگذر باشید ، و اگر مریض یا در سفر بودید در حالی که یکی از شما از قضای حاجت آمده یا با زنان همبستر شده و آبی نیافتید ( یا از استعمالش معذور بودید ) پس خاک پاکیزه ای بجویید و ( پس از زدن دو دست بر آن ) صورت ها و دست هایتان را مسح کنید ، که به راستی خداوند بخشنده و بسیار آمرزنده است.سوره نسا آیه 43
به همین دلیل است که همه انحرافات و لغزش ها و خودکشی ها و ظلم وستم و این همه بی رحمی و بی بند وباری ناشی ازاین است که بشریت ازدین ومعنویت خصوصا ازاسلام دورگشته و فاصله گرفته است
خداوند برای راهنمایی بشریت پبامبرانی را پی درپی فرستاده است .
هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدي وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ اوست که فرستاده خود را با ( وسایل ) هدایت و دین حق فرستاد ، تا آن را بر همه مصادیق دین ( که شرایع آسمانی است ) پیروز گرداند ، هر چند مشرکان را خوش نیایدسوره صف آیه 9
به همین خاطراسلام آمده تاازدین هرانسانی دفاع کند و در پذیرفتن دین هیچ گونه اجباروجود ندارد و روا نیست که مسلمان احساسات ومعتقدات وعواطف هیچ غیرمسلمانی را مسخره واستهزا کند
2- حفظ جان ونفس.
اسلام انسان را به عنوان جانشینان پیش ازخود – نه خدا -معرفی کرده تا فرمان خدا را به جا آورد و زمین را آباد کند و درآن زمین قانون وبرنامه ی خدا را پیاده کند ، درواقع اسلام برای انسان احترام وتکریم قایل شده وازهرگونه بی احترامی ، کشتن و یا تهمت زدن به او خودداری نموده ؛ تازه ازاوحمایت نیز می کند .
وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَني آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلي کَثيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلاً و حقّا که ما فرزندان آدم را ( به وراثت از پدر به وسیله نعمت های مادّی و معنوی ) کرامت و شرافت بخشیدیم ، و آنها را در خشکی و دریا ( بر مرکب های مناسب هر یک ) سوار کردیم و آنها را از انواع پاکیزه ها ( چیزهایی که ملایم طبع آنهاست ) روزی کردیم ، و آنها را بر بسیاری از آفریده های خود ( از جانداران و اجنّه و اغلب فرشته ها ) برتری کامل دادیم.سوره اسراآیه 70
اسلام ضمن اینکه ازنفس انسان دفاع می کند و برایش ارزش قایل شده ؛ او را از نافرمانی خداوند برحذر می دارد ؛ پس حفظ نفس انسانی یعنی حمایت ازکرامت انسان دربرابرهرگونه تعرض واهانت
إِنَّما جَزاءُ الَّذينَ يُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَساداً أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْديهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذلِکَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ جز این نیست که کیفر کسانی که با خدا و رسول او می جنگند و در زمین به فساد و تبهکاری می پویند ( با اسلحه سرد یا گرم به منظور ترساندن و سلب امنیت و تجاوز به حقوق مردم ظاهر می شوند ) این است که کشته شوند ، یا بر دار آویخته گردند ، یا دست ها و پاهایشان ( چهار انگشت یک دست با چهار انگشت یک پا ) بر خلاف جهت یکدیگر بریده شود و یا از آن سرزمین تبعید گردند. این برای آنها خفّت و خواریی در دنیاست و آنان را در آخرت عذابی بزرگ است.سوره مایده آیه 33
تازه ازاین هم فراتر، اسلام خواستاراین شده که نه تنها از انسان بلکه ازتمام آنچه درجهان هستی است حمایت شود ، درتاریخ درخشان اسلام ازاین نمونه ها زیاد داریم ازجمله فرموده پیامبر اسلام آنگاه که خطاب به مجاهدان می فرمود : لاتقطعوا شجره درختان راقطع نکنید و…
و همچنین این فرموده حضرت محمد که خاطرنشان کرد زنی به خاطرگربه ای که آن راحبس کرده بود و آن را از غذا و آب محروم گذاشته بود وارد جهنم شد و ….
3- حفظ عقل
دین اسلام برای عقل آدمی اهمیت زیادی قایل شده وعقل رایکی ازنعمت های خداوند معرفی می کند و هیچ دینی رانمی توان یافت که به اندازه ی دین اسلام عقل وصاحبان عقل واندیشه را مورد احترام قرارداده باشد .
قرآن کریم انسان رابه اندیشیدن فکرکردن ، تعقل وتدبرتشویق کرده است به عنوان نمونه
قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْني وَ فُرادي ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا ما بِصاحِبِکُمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ نَذيرٌ لَکُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذابٍ شَديدٍ بگو: جز این نیست که شما را به یک نکته پند می دهم ( و سفارش می کنم ) که ( درباره شناخت و پذیرش این پیامبر ) برای خدا قیام و اقدام کنید ( آن هم ) دو تا دو تا و تک تک ( نه با اجتماع جنجالی ) سپس ( در سوابق حالات و ادلّه و معجزات او ) فکر کنید ( خواهید دانست که ) این یار ( مهربان ) شما را جنونی نیست ، او جز بیم دهنده شما در پیشاپیش عذابی سخت ( عذاب آخرت ) نیست.سوره سباآیه 46
پیام این آیه این است که خداوند بیش ازهرچیزانسان رامسؤل کرده تا باعقل واندیشه درجستجوی هدایت به سوی حقیقت باشد ؛ پس یکی ازامتیازات اسلام درمقایسه با دیگرادیان ومکتب های دیگربشری این است که اسلام احترام خاصی برای عقل واندیشه قایل است وانسان را به اندیشیدن ، تحقیق وکسب علم ترغیب می کند و برای عالمان واندیشمندان منزلت خاصی قائل شده است و جمود و جهل را محکوم می کند وعقل را اساس نقل دانسته و ازطریق عقل وجود خدا را به اثبات میرساند وعقل رابه عنوان یکی ازمبانی تکلیف ومحورثواب وعقاب معرفی نموده است .
این عقل است که نبوت وصداقت پیامبررا ازطریق معجزات دال برصداقت او براساس دلالت عقلی به اثبات می رساند.
4- یکی دیگرازمصالح ومقاصدی که اسلام ازآن پاسداری می کند حفظ مال است .
ثروت ومالی که سرچشمه ی زندگی مردم است اسلام اجازه نمی دهد که مال وثروت فقط در دست ثروتمندان به گردش درآید و با نص صریح درسوره حشرآیه 7می فرماید که: آنچه خدا از [دارايى] ساكنان آن قريهها عايد پيامبرش گردانيد از آن خدا و از آن پيامبر [او] و متعلق به خويشاوندان نزديك [وى] و يتيمان و بينوايان و درراهماندگان است تا ميان توانگران شما دست به دست نگردد و آنچه را فرستاده [او] به شما داد آن را بگيريد و از آنچه شما را باز داشت بازايستيد و از خدا پروا بداريد كه خدا سختكيفر است (۷)
اساساً اسلام آمده تا فاصله ی طبقاتی بین انسان ها را نابود کند ؛ درعین اینکه به اصل تفاوت درروزی ودرآمد وفقر و ثروت اعتراف می نماید ؛ ولی همه تلاش خود رابرای هرچه بیشتر کم نمودن شکاف طبقاتی به کارمی گیرد وازانباشته شدن ثروت دردست عده ای اندک – احتکار- ومحروم ماندن اکثریت مردم جلوگیری می کند وسعی می کند تاسطح زندگی مستمندان را بالا ببرد.
5-حفظ نسل .
اسلام به ما فرمان می دهد تا نسلی پاک ، متدین و خداشناس تربیت کنیم ، مسلمان ها باید درخصوص ازدواج فرزندان وتربیت آنان احساس مسؤلیت کنند تا بتوانند زمینه ی پاک وپرهیزکاری وآرامش ودلسوزی رابرایشان فراهم سازند.
اسلام ازما مسلمان ها می خواهد که درتربیت فرزندان دقت کنیم تا بدین وسیله در حفظ نسل آینده کوشیده باشیم و فرزندانمان را براساس تربیت ایمانی وعقیدتی ، تقوا و عبادت واخلاص و اخلاق خوب و پسندیده تربیت کنیم
این پنج مقاصد ومصالحی است که اسلام ازآن ها نگهداری می کند
وآخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمين
نویسنده : هیمن عبدالعزیز
منبع– ده نگی ئیسلام
ترجمه : عمر امین پور – سردشت
