رمضانعباداتفتاویفقه

تلاوت قرآن از روی مصحف در نماز!

آیا خواندن قرآن در نماز از روی مصحف جایز است؟

در ماه رمضان برخی از امامان جماعت مساجد، هنگام نماز تراویح ، قرآن بزرگی در جلوی خود قرار می‌دهند و از روی آن تلاوت می کنند ؛ آن‌هم به خاطر اینکه امام جماعت فقط حافظ سوره های کوچک قرآن می باشد  و همچنین به منظور جلوگیری از اشتباهات احتمالی  درتلاوت قرآن ..

 هستند کسانی که به این نوع مساجد نمی روند و پشت سر این گونه امامان جماعت نماز نمی خوانند و می گویند قرائت قرآن در نماز از روی مصحف جایز نیست!

فقهاء در این مورد دو دیدگاه دارند،

دیدگاه اول می گوید : قرائت قرآن از روی مصحف در نمازهای سنت جایزاست؛ ولی در نمازهای واجب مکروه می باشد. این دیدگاه جمهور فقهاء ازجمله امام مالک و شافعی و حنبلی و تعدادی دیگر از علماء معاصر از جمله شیخ ابن باز و شیخ عطیه صقر رئیس هیئت افتاء ازهر می باشد.

مطابق این نظریه تلاوت قرآن از روی مصحف  در نمازهای سنت مانند تراویح و نماز شب جایز است ، ولی در نمازهای واجب مکروه می باشد ؛ البته صاحبان این دیدگاه گفته اند: این گونه تلاوت ها  نماز را باطل نمی کند و در حالت های استثنایی اشکال ندارد‌.

مستندات دیدگاه نخست:
امام بخاری از حضرت عایشه روایت می کند که در ماه رمضان به مولایش ذکوان گفت: می تواند قرآن را در نماز از روی مصحف بخواند.

در این باره از زهری سوال شد و در پاسخ  فرمود: بزرگان ما قرآن را در نمازهایشان از روی مصحف می خواندند  و تلاوت در نماز تراویح از روی مصحف به خاطر قرائت بیشتر و گوش دادن به قرآن اشکال ندارد.

امامان زیادی داریم ک ه تلاوت قرآن در نماز از روی مصحف را جایز دانسته اند، از جمله: امام احمد و قاضی آن را در نمازهای سنت جایز دانسته اند و فرموده اند :  البته در مورد جواز تلاوت قرآن در نمازهای واجب چیزی نشنیده ام و اغلب آن را مکروه دانسته اند.

ابن قدامه ، این کار را برای کسی که حافظ قرآن است، مکروه دانسته و در توجیه دیدگاهش گفته است: این کار باعث کم شدن خشوع حافظ در نماز می‌شود و همچنین باعث می شود امام جماعت نتواند به محل سجده نگاه کند.

امام نووی در کتاب المجموع آورده است : قرآن خواندن در نماز از روی مصحف ؛ خواه امام جماعت حافظ قرآن باشد یا خیر، اشکال ندارد و جایز بوده و  موجب باطل شدن نماز نمی‌شود؛ تازه کسی که سوره فاتحه را حفظ نباشد، بر او واجب است از روی مصحف بخواند.

این دیدگاه جمهور فقهاء بود.

شیخ عطیه صقر جواز تلاوت قرآن از روی مصحف در نماز را مشروط دانسته و گفته است : نباید این کار باعث شود حرکات زیادی از طرف نمازگذار صورت بگیرد، مانند ورق زدن قرآن و حمل و باز کردن آن، چون اگر حرکات او در نماز از سه حرکت بیشتر باشد، نمازش باطل می‌گردد.

امام نووی فرموده است : البته اگر احیانا امام جماعت در  نماز مجبور به ورق زدن قرآن شود، نمازش باطل نمی‌شود.

دیدگاه دوم  به شرح زیر است:

خواندن قرآن از روی مصحف در نماز جایز نبوده و باعث باطل شدن نماز می‌گردد؛ این حکم یکسان است برای  نماز به صورت جماعت یا فرادی ؛  حتی اگر امام جماعت بی سواد هم باشد، باز نمی تواند تلاوت قرآن در نماز را از روی مصحف انجام دهد …

این دیدگاه امام ابوحنیفه و مذهب ظاهری می باشد.

استنادات دیدگاه دوم:

ابی ابن داود از ابن عباس روایت کرده است که  ابن عباس گفت : امیرالمؤمنین ، ما را از تلاوت از روی مصحف در نماز جماعت  نهی می‌کرد.

امام ابو حنیفه به دو دلیل این کار را جایز ندانسته است: دلیل اول، حمل و نگاه کردن به قرآن و ورق زدن آن در نماز، جزء حرکات اضافی به حساب می آید. دوم خواندن قرآن از روی مصحف در نماز مانند آن است که شخص دیگری قرآن به امام جماعت تلقین کند.

دیگر موافقان او هم گفته اند: چنین کاری شبیه کار اهل کتاب است.

کدام دیدگاه ترجیح داده می‌شود؟

دیدگاه راجح عبارت است از جایز بودن تلاوت قرآن از روی مصحف، در نمازهای سنت مانند تراویح و نماز شب، نه واجب  ؛ زیرا :
۱- در نمازهای واجب نیازی نیست قرائت زیادی از روی قرآن خوانده شود، بلکه یک آیه یا چند آیه کفایت می کند، برعکس نمازها سنت.
۲- گوش دادن به قرآن، خصوصاً در ماه رمضان، نظر به اینکه بیشتر ائمه جماعت و نمازگزاران حافظ قرآن نیستند، جزء ضروریات است.
۳- حرکات اضافی در نماز اگر جزئی از نماز باشد ، اشکال نداره و خواندن قرآن زیاد در نماز جزء دارای فضیلت و پاداش می باشد .

۴- فقهاء در نمازها ی سنت تخفیف قائل شده اند، نه در نمازهای واجب.

ترجمه : قادر رحمتی
سوزی میحراب

از طريق
قادر رحمتی
منبع
https://sozimihrab.org/
نمایش بیشتر

قادر رحمتی

استان آذربایجان غربی - مهاباد مترجم فعال دینی و امام جمعه

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا