آیا نصر و پیروزی خدا نصیب هر کسی می شود ؟
خداوند متعال به مؤمنان وعده نصر و پیروزی و داده است، خلاف وعده نمی کند، چه کسی از خداوند راستگوتر و صادق تر است سوره مجادله آیه 21 می فرماید( كَتَبَ اللَّـهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِي ۚ إِنَّ اللَّـهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ خداوند چنین مقدّر کرده است که من و پیغمبرانم قطعاً پیروز میگردیم. بیگمان خداوند نیرومند چیره است.
و در سوره صافات آیه 173 می فرماید وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ ﴿١٧٣﴾و لشکر ما حتماً پیروز میشوند.و همچنین در سوره غافر آیه 51 می فرماید نَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ ﴿٥١﴾ما قطعاً پیغمبران خود را و مؤمنان را در زندگی دنیا و در آن روزی که گواهان بپا میخیزند یاری میدهیم و دستگیری میکنیم.
اینکه خداوند بندگان مؤمن خود را یاری می نماید امری است محقق، که انسان مؤمن صادق در آن هیچ شکی به خود راه نمی دهد.
ولی باید دانست که این پیروزی علل و عواملی دارد که آن را در میدان عمل به واقعیت تبدیل می کند.که بعضی از این شروط، همراه با وعده خداوند ذکر شده و بعضی در جاهای دیگر ذکر شده اند .
یاری و پیروزی خداوند مشروط به داشتن ایمان حقیقی است به خدا، کسی که ایمان واقعی به خدا ندارد نباید انتظار پیروزی را را داشته باشد ایمان تنها چیزی زبانی وشفاهی محض نیست، بلکه ایمان واقعی آن ایمانی است که همراه با عمل باشد زیرا این عمل است که تصدیق کننده ایمان وثمره آن محسوب می شود.
خداوند متعال در آیه 2 سوره انفال می فرماید : إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّـهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ﴿٢﴾مؤمنان، تنها کسانی هستند که هر وقت نام خدا برده شود، دلهایشان هراسان میگردد (و در انجام نیکیها و خوبیها بیشتر میکوشند) و هنگامی که آیات او بر آنان خوانده میشود، بر ایمانشان میافزاید، و بر پروردگار خود توکّل میکنند (و خویشتن را در پناه او میدارند و هستی خویش را بدو میسپارند.
و همچنین در سوره نور آیه 62 می فرماید : إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَىٰ أَمْرٍ جَامِعٍ لَّمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَـئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ ۚ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَن لِّمَن شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّـهَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿٦٢﴾مؤمنان واقعی کسانی هستند که به خدا و پیغمبرش ایمان دارند و هنگامی که در کار مهمّی (چون جهاد) با او باشند، بدون اجازهی وی (به جائی) نمیروند (و تک و تنها رهایش نمیکنند). کسانی که از تو اجازه میگیرند آنان واقعاً به خدا و پیغمبرش ایمان دارند. پس هرگاه از تو برای انجام بعضی از کارهای خود اجازه خواستند، به هرکس از ایشان که میخواهی (و صلاح میبینی) اجازه بده، و از خدا برای آنان آمرزش بخواه. بیگمان خدا بخشایشگر و مهربان است (و بامغفرت و رحمت خود، اجازه خواستن و به دنبال مصالح خویش رفتن ایشان را که نوعی قصور در چنین اوقات بشمار است میبخشد.)
و همچنین در آیه 15سوره حجرات می فرماید : إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ ۚ أُولَـٰئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ ﴿١٥﴾مؤمنان (واقعی) تنها کسانیند که به خدا و پیغمبرش ایمان آوردهاند، سپس هرگز شکّ و تردیدی به خود راه ندادهاند، و با مال و جان خویش در راه خدا به تلاش ایستادهاند و به جهاد برخاستهاند. آنان (بلی آنان، در ایمان خود) درست و راستگویند.
آیات مبارکه فوق بیانگر این مطلب می باشند که ایمان، بدون عمل، ایمان واقعی نیست و صاحب آن ،در ادعای خود صادق نمی باشد تا اینکه در میدان عمل خود را نشان ندهدواهل عمل نباشد، ایمان راستین همان چیزی است که خداوند متعال وعده پیروزی خود را به آن مشروط نموده در سوره نور آیه 55 می فرماید : وَعَدَ اللَّـهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا ۚ وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَـئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿٥٥﴾خداوند به کسانی از شما که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته انجام دادهاند، وعده میدهد که آنان را قطعاً جایگزین (پیشینیان، و وارث فرماندهی و حکومت ایشان) در زمین خواهد کرد (تا آن را پس از ظلم ظالمان، در پرتو عدل و داد خود آبادان گردانند) همان گونه که پیشینیان (دادگر و مؤمن ملّتهای گذشته) را جایگزین (طاغیان و یاغیان ستمگر) قبل از خود (در ادوار و اعصار دور و دراز تاریخ) کرده است (و حکومت و قدرت را بدانان بخشیده است). همچنین آئین (اسلام نام) ایشان را که برای آنان میپسندد، حتماً (در زمین) پابرجا و برقرار خواهد ساخت، و نیز خوف و هراس آنان را به امنیّت و آرامش مبدّل میسازد، (آن چنان که بدون دغدغه و دلهره از دیگران، تنها) مرا میپرستند و چیزی را انبازم نمیگردانند. بعد از این (وعدهی راستین) کسانی که کافر شوند، آنان کاملاً بیرون شوندگان (از دائرهی ایمان و اسلام) بشمارند (و متمرّدان و مرتدّان حقیقی میباشند).
پس ایمان راستین و عمل صالح اولین شرط یاری و نصرت خدا نسبت به بندگان مؤمنش می باشد و لازمه ایمان به خدا، اخلاص و تقوای خداست در پنهان و آشکار.
مؤمن واقعی نیست کسی که جهاد در راه خدا را ترک نماید یا نسبت به آن دچار اهمال و سستی شود همچنانکه خداوند در سوره حجرات آیه 15 می فرماید : إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ أُولَـئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ ﴿١٥﴾مؤمنان (واقعی) تنها کسانیند که به خدا و پیغمبرش ایمان آوردهاند، سپس هرگز شکّ و تردیدی به خود راه ندادهاند، و با مال و جان خویش در راه خدا به تلاش ایستادهاند و به جهاد برخاستهاند. آنان (بلی آنان، در ایمان خود) درست و راستگویند.در این آیه عدم شک و ایستادهاند و به جهاد برخاستهاند. آنان (بلی آنان، در ایمان خود) درست و راستگویند.در این آیه عدم شک و تردید را همراه با جهاد در راه خدا آورده است یعنی کسی که در ایمان خود صادق باشد اهل جهاد خواهد بود. و ممکن نیست جهاد با نفس ، مگر با آماده و مهیا کردن اسباب و وسایل لازم برای جهاد، به همین خاطر خداوند متعال در سوره انفال آیه 60 می فرماید : وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّـهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّـهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنفِقُوا مِن شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لَا تُظْلَمُونَ ﴿٦٠﴾ برای (مبارزهی با) آنان تا آنجا که میتوانید نیروی (مادی و معنوی) و (از جمله) اسبهای ورزیده آماده سازید، تا بدان (آمادگی و ساز و برگ جنگی) دشمنِ خدا و دشمن خویش را بترسانید، و کسان دیگری جز آنان را نیز به هراس اندازید که ایشان را نمیشناسید و خدا آنان را میشناسد. هر آنچه را در راه خدا (از جمله تجهیزات جنگی و تقویت بنیه دفاعی و نظامی اسلامی) صرف کنید، پاداش آن به تمام و کمال به شما داده میشود و هیچ گونه ستمی نمیبینید.
در این آیه مبارکه آماده شدن برای جهاد، دلیلی روشن بر عزم و اراده انسان مؤمن جهت جهاد کردن در راه خدا، بیان شده است و بر عکس اگر کسی خود را آماده و مهیا نکند می توان گفت که عزم و اراده جهاد را ندارد همچنانکه خداوند در این مورد در سوره توبه آیه 46 می فرماید : وَلَوْ أَرَادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً وَلَـكِن كَرِهَ اللَّـهُ انبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقَاعِدِينَ ﴿٤٦﴾اگر (این منافقان نیّت پاک و درستی داشتند و) میخواستند (برای جهاد) بیرون روند، توشه و ساز و برگ آن را آماده میکردند (و مسلّح و مجهّز در خدمت رسول راه میافتادند.) امّا خدا (میدانست که اگر برای جهاد بیرون میآمدند جز زیان و ضرر نداشتند. این بود که) بیرونشدن و حرکتکردن آنان را (به سوی میدان نبرد) نپسندید و ایشان را از (این کار) بازداشت. و بدیشان گفته شد: با نشستگان (عاجز و ناتوان، از قبیل: بیماران و پیران و کودکان و زنان، در خانه) بنشینید (چرا که شایستگی آن را ندارید که در کارهای بزرگ و راه سترگ خدا گام بردارید.
پس شروط دست یافتن مومنان به نصر و پیروزی از جانب خدا بر دشمنان ،در این سه مورد خلاصه می شود : داشتن ایمان واقعی، جهاد در راه خدا ، و مهیا کردن تدارکات لازم برای جهاد.
زمانی که، ایمان به خدا شرط اساسی در حصول پیروزی و یاری خدا برای مؤمنان و همچنین امداد آنان به وسیله ملائکه می باشد. ایمان به تنهای نمی تواند پیروزی را به دنبال داشته باشد مگر در صورت عاجز و ناتوان ماندن از تهیه اسباب دنیوی و تدارکات و ساز و کار جنگی و آموزش و انفاق باشد. اگر مسلمانان در تهیه این وسایل ناتوان نباشند، واجب است که خود را برای جهاد آماده نمایند، اگر مسلمانان از این نظر کوتاهی نمایند و خود را آماده جهاد نکنند پیروزی خدا شامل حال آنان نخواهد شد ابن تیمه رحمة الله می فرماید خود را مجهز کردن به ادوات جنگی برای جهاد از طریق آماده کردن ادوات جنگی و نظامی پیشرفته حتی در زمان عجز از جهاد نیز واجب است.
همین که انسان مؤمن می گوید من مؤمن هستم و دین خدا را دوست دارم و آرزوی پیروزی و سربلندی دین خدا را دارم و به همین منظور شب و روز دعا کند ولی خود را برای جهاد آماده ننماید و درصدد تدارک ابزار لازم برای آن نباشداین به تنهای برای رسیدن به پیروزی کافی نیست.
پیامبر(ص) در وهله اول خود را از هر لحاظ برای جهاد آماده کردند ، بعداً دست به دعا شدند و از خدا طلب یاری نمودند فقط به دعا کردن بسنده نکردند. خداوند متعال در مورد غزوه بدر می فرماید آیه 123 – 126 آل عمران وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّـهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّـهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿١٢٣﴾ إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَن يَكْفِيَكُمْ أَن يُمِدَّكُمْ رَبُّكُم بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُنزَلِينَ ﴿١٢٤﴾ بَلَىإِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَـذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ﴿١٢٥﴾ وَمَا جَعَلَهُ اللَّـهُ إِلَّا بُشْرَى لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِ ۗوَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِندِ اللَّـهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ ﴿١٢٦﴾خداوند شما را در بدر پیروز گردانید و حال آن که (نسبت به کافران) ناچیز (و از ساز و برگ اندکی برخوردار) بودید، پس از خدا بترسید تا شکر (نعمت او را بتوانید) به جای آورید. بدان گاه که تو به مؤمنان میگفتی: آیا شما را بسنده نیست که پروردگارتان با سه هزار از فرشتگانِ فرستاده (از سوی خویش برای آرامش خاطرتان) یاریتان کرد؟آری! (شما را بسنده است. و علاوه از آن) اگر بردباری (در کارزار) داشته باشید و پرهیزگاری کنید (از معصیت خدا و مخالفت با پیغمبر)، و آنان (یعنی دشمنان مشرک) هم اینک بر شما تاخت آرند، پروردگارتان (بر تعداد فرشتگان بیفزاید و) با پنج هزار فرشتهی یورشگر و نشانگذار، شما را یاری کند. و خداوند آن (یاری با فرشتگان) را جز مژدهای برای (پیروزی) شما نساخت، و برای آن کرد که دلهای شما بدان آرام گیرد، و پیروزی جز از جانب خداوند توانای دانا نیست.
پیامبر (ص) تدارکات لازم را فراهم نموده و لشکر اسلام را سازماندهی کردند ، سپس به خدا پناه برد،نماز شب می خواند و دعا می کرد و از خدا می خواست کهآنان را بر مشرکان پیروز گرداند.
در صحیح مسلم آمده که حضرت عمر بن خطاب (رض) فرمود: روز بدر پیامبر(ص) مشرکان را دید که هزار نفر هستند در حالی که اصحاب319 نفر بودند، پیامبر(ص) رو به قبله نمود دست ها را بلند کرد و فرمود پروردگارا اگر این بنده گان مؤمن تو شهید شوند دیگر در روی زمین کسی نخواهد ماند که تو را عبادت کند ،پروردگارا آنچه را به من وعده دادی عملی بفرما و ما را پیروز بگردان. خداوند این آیه را نازل کرد و فرمود: إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُرْدِفِينَ ﴿٩﴾ (ای مؤمنان! حالا که غنائم را تقسیم میکنید و بر سر نحوهی آن اختلاف میورزید، به یاد آورید) زمانی را که (در میدان کارزار بدر از شدّت ناراحتی) از پروردگار خود درخواست کمک و یاری مینمودید و او درخواست شما را پذیرفت (و گفت:) من شما را با یک هزار فرشته کمک و یاری میدهم که این گروه هزار نفری گروههای متعدّد دیگری را پشت سر دارند.( ا لانفال آیه9)
دعا و استغاثه به درگاه خداوند و طلب پیروزی از قدرت لا یزال او چیزی است که هیچ کس نباید خود را از آن بی نیاز بداند ولو اینکه صاحب همه اسباب قدرت باشد خداوند در آیه 60 سوره آل عمران می فرماید: الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُن مِّنَ الْمُمْتَرِينَ (این بیان دربارهی آفرینش عیسی) حقیقتی است از جانب پروردگارت؛ پس از تردیدکنندگان مباش.
انسان مؤمن وقتی که به درگاه خدا دعا می کند ایمان دارد به اینکه کلید تمام کارها در دست اوست، با این وجود خود رااز وسایل و لوازم جهاد و آموزش جنگجویان ماهر بی نیاز نمی داند خداوند در آیه 121 سوره آل عمران می فرماید : وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤْمِنِينَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَاللَّـهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿١٢١﴾(ای پیغمبر! به یاد مؤمنان آور) زمانی را که سحرگاهان از میان خانوادهی خود بیرون رفتی و پایگاههای جنگ را برای مسلمانان آماده کردی (و جای تیراندازان و جای سواران و جای سائر مؤمنان را مشخّص نمودی) و خداوند شنوا و دانا است (و گفتگوهایتان را میشنید و اندیشههایتان را میدانست).
اضافه بر آنچه گفته شد باید در مواجه با دشمن صبور باشیم ثبات قدم داشته باشیم و تحمل خطرات احتمالی از ناحیه دشمن را داشته باشیم و با اولین شکست نباید دچار یأس و ناامیدی شویم باید به عاقبت و سرانجام کار اندیشید خداوند متعال در سوره آل عمران آیه 200 می فرماید : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّـهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿٢٠٠﴾ای کسانی که ایمان آوردهاید! (در برابر شدائد و ناملایمات) شکیبایی ورزید و (در مقابل دشمنان) استقامت و پایداری کنید و (از مرزهای مملکت خویش) مراقبت به عمل آورید و از (خشم) خدا بپرهیزید، تا این که رستگار شوید.
فراراز میدان کار زار و پشت کردن به دشمن مطابق فرمایش پیامبر(ص) جزو گناهان کبیره محسوب میشود، بنا بر این محقق شدن نصر و پیروزی از جانب خدا برای مؤمنان مستلزم ایمان راستین، تقوی الهی، ثبات قدم، صبر و بردباری، و عدم قبول شکست و ذلّت می باشد ولو اینکه در صف مسلمانان شاهد کشته و زخمی شدن هم باشیم. خداوند می فرماید إِن يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهُ وَتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّـهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَتَّخِذَ مِنكُمْ شُهَدَاءَ وَاللَّـهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ ﴿١٤٠﴾اگر به شما (در جنگ احد) جراحتی رسیده است (و به جانتان گزندی و به دارائیتان زیانی وارد آمده است، نگران و پریشان نشوید) به آن جمعیّت نیز (در جنگ بدر) جراحتی همانند آن رسیده است، و ما این روزها (ی پیروزی و شکست) را در میان مردم دست به دست میگردانیم (و گاهی بهرهی اینان و گاهی نصیب آنان مینمائیم) تا ثابتقدمان بر ایمان را (از سائرین) جدا سازد و مؤمنان شناخته شوند و خداوند از میان شما قربانیانی برگیرد و افتخار شهادت نصیبشان گرداند. و خداوند ستمکاران را دوست نمیدارد.سوره آل عمران آیه 140
خداوند پیروز و سر افرازگرداند کسانی را که دین خدا را یاری می دهند و ذلیل و خوار گرداند کسانی را که دین خدا را خوار می کنند. خداوندا : این امت را هدایت ،و به سوی خیرونیکی راهنمایی فرما ، امین یا رب العالمین
منبع :مشکاه
ترجمه : خلیل پارسا