عباداتعقاید

احادیثی در بیان فضیلت حمد و ستایش خداوند

رسول خداصَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ برای ما بیان کرده که حمد و ثنای خداوند را بجا آوردن، صورتی از صورتهای ذکر خداوند است و خداوند دوست دارد که ما حمد و  ثنای او را بجا آوریم.

از اسود بن سریع رضی الله عنه روایت است که گفت: به رسول خداصَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ  گفتم: ای رسول خدا! آیا اشعاری را که در مدح خدا گفته­ام برایت بخوانم؟ فرمود: «أما إنَّ رَبَّکَ یُحِبُّ أن یُحمَدَ»[1]یقینًا پروردگارت مدح را دوست می­دارد.

از انس بن مالک رضی الله عنه روایت است که گفت: رسول خداصَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ  فرمود: «مَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَى عَبْدٍ نِعْمَةً، فَقَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ إِلَّا كَانَ مَا أَعْطَى أَفْضَلَ مِمَّا أَخَذَ[2]»؛هر نعمتی را که خداوند به بنده­اش بدهد و او در مقابل بگوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ»، آنچه را که او داده است [که گفتن الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ می­باشد] بهتر از نعمتی است که دریافت کرده است.

امام قرطبی در توضیح این حدیث گفته است: هنگامی که بنده در وقت برخوردار شدن از نعمتی می­گوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ»، الها م شدن این حمد و ثنای خداوند به قلب او نعمتی بزرگتر از آن نعمت مادی است که خداوند به او داده است؛ زیرا پاداش گفتن «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ»، باقی می­ماند و از بین نمی­رود، در حالی که نعمت مادی از بین می­رود. و لذا گفتن «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» از خود آن نعمت بهتر است.

اما با وجود فضیلتی که «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» دارد، گفتن لا الهَ إلاَّ الله از آن بهتر است، برخی از علما گفته­اند که گفتن «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ»، شامل توحید به همراه حمد و ستایش است و هر دو را با هم جمع می­کند اما «لا اله الاَّ الله» تنها شامل بر توحید است.

اما این سخن مردود و مرجوح است.

و قول راجح و صحیح این است که «لا اله الاَّ الله» از گفتن «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» بهتر است؛ زیرا این جمله ایمان و کفر را از هم جدا می­سازد.

و پیامبرصَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ  نیز به ما خبر داده که کلمه­ی توحید از همه اذکار دیگر برتر است چنانکه در این حدیث از پیامبرصَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ  روایت شده که فرمود: « «أَفْضَلُ مَا قُلْتُ أَنَا وَالنَّبِيُّونَ مِنْ قَبْلِي لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ [3]»؛ بهترین ذکری که من گفته­ام و پیامبران قبل از من نیز گفته­اند، عبارت است از گفتن: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ».

الف و لامی که بر سر کلمه­ی «حمد» وارد شده، الف و لام استغراق می­باشد که بر  آن دلالت می­کند همه انواع و اجناس حمد و ستایش­ها از آنِ خداوندی است که پروردگار جهانیان می­باشد.

منبع: تفسیر ابن کثیر

ترجمه: خالد ایوبی نیا


[1]  . به روایت امام احمد3/435، نسائی در الکبری :7745، و بخاری در الادب المفرد:342، و حاکم:3/614 و ذهبی آن را صحیح د انسته و نگاه شود به مجمع الزوائد:8/124.

[2]  . ابن ماجه: 3805، بیهقی در «الشعب» به شماره: 4091 و این حدیث صحیح است.

[3]  . بهن روایت امام مالک در «الموطأ»:1/422،423، و این حدیث مرسل است.ولی به خاطر شواهد دیگری که دارد، به درجه­ی حدیث حسن رسیده است از جمله حدیثی که در این خصوص امام ترمذی به شماره 3579  از عمرو بن شعیب در پدرش از جدش روایت کرده است.

از طريق
خالد ایوبی نیا
منبع
sozimihrab
نمایش بیشتر

خالد ایوبی نیا

استان آذربایجان غربی - ارومیه مترجم - نویسنده فعال دینی و حافظ قرآن

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا