نکته ها و پیام های سوره “الحمد”

0 2,215 خواندن این مطلب 9 دقیقه زمان میبرد

نکات وپیام های سوره حمد

قرآن معجزه ای مخلد وپاینده

خدایا سعی خواهم کرد درترنم عاشقانه ی همه روزه ام این عبارت ملکوتی رابا همه ی وجودم ادا کنم که ؛ ایاک نعبدو ایاک نستعین

ای خدا ! ای پاک وبی نیازویار

دست گیر وجرم مارا درگذار

ای خدا ! ای قادر بی چند وچون

واقفی بر حال بیرون ودرون

ای برتر از خیال وقياس وگمان و وهم

وز هرچه دیده ایم وشنیدیم وخوانده ایم ( سعدی)

سپاس و ستایش خدایی را که قرآن را از فیض رحمتش نازل، و آن را پیشوا و راهنمای عاشقان قرب ووصال بارگاهش قرار داده است ودرود سلام بی پایان بر پیامبرگرامی صلی الله عليه وسلم ویارانش که جامعه اسلامی رابه وسیله فرهنگ ومعارف ناب و بکر اسلامی تعالی بخشیدند.

پس ای مدبر حقیقی جهان ، ای صاحب ومالك هستی !

ای محبوب تر از هر محبوب !

ای همدم غریبان !

ای آفریدگار ما !

قرآن را چراغ دلهایمان قرار ده ، که درگلستان آن قدم برداریم ؛ چرا که قرآن بهار قلبهایست که اندر گلزار آن گل می چیند ؛ قرآن تعدیل کننده فکر است

قرآن خورشیدی است که متحیران وادی ضلالت را به نور خود هدایت ودردمندان وادی جهالت را از داروی معرفت خویش بهره مند می سازد.

قرآن پاک کننده علم است از غرور وخودخواهی

قرآن پناهگاه فیلسوف است دربحران فکری وسرگشتگی هایش و بهترین قانون است برای حاکمان

قرآن ، لذت انس ونعمت قرب است.

دلها تنها با راز و نیاز ویاد خدا آرام خواهند شد.

دل آدمی تا به اصل خودش وصل نشود آرام نمی گیرد.

تفسیر سوره حمد

نخست درسهای تربیتی سوره

انسان با ( بسم الله ) از غیر اللہ قطع امید می کند. با ( رب العالمين ) و (مالك یوم الدین) احساس می کند که مربوب و مملوک است.

با کلمه ( عالمین )میان خود وهستی ارتباط برقرار می کند

باگفتن ( ایاک نستعین ) از ابر قدرت ها نمی هراسد

با ( اهدنا ) رهسپاری در راه حق وطریق مستقیم را درخواست می کندو همبستگی با پیروان أهل حق

با ( غیرالمغضوب علیهم. .. ) بیزاری از اهل باطل وبرائت ازآنان برایش حاصل می شود

این سوره به سه مقطع تقسیم می شود.

آیه : یک ، تا چهار ، بیان صفات وأسماء خداوند

دو ؛ آیه پنج بیان کننده تکلیف انسان درعبودیت واستعانت. ….

سه : از آیه شش ؛ نتیجه عبودیت واستعانت ازالله متعال ، همانا هدایت برصراط مستقیم وپیوستن به راه أهل معرفت واستقامت

بسم اللہ الرحمن الرحیم ؛به نام خداوند بخشنده مهربان

بسم الله. .. سرآغاز کتابهای الهی است و سرلوحه کارانبیاء بوده

وقتی کشتی حضرت نوح علیہ السلام درمیان امواج طوفان به راه افتاد ، به یاران خود گفت سوارشوید

بسم الله مجراها ومرساها. …

حضرت سلیمان نامه خود را برای ملکه سباء به نام بسم الله الرحمن الرحيم شروع کردن و….

نکات

سیمای زیبای بسم الله……..

بسم الله ….. بیانگر جهت گیری توحیدی ماست

بسم الله. …. رمز توحید است ، ذکر ونام دیگران جای آن رمز کفر

بسم الله….رمز بقا و دوام است ، غیر اللہ فانی

بسم اللہ. …..رمز خروج از تکبر واظهار عجز ب درگاه الهی

بسم الله. .. مایه فرار از شر شیطان

بسم الله. … رمز فراموش نکردن الله

بسم الله. ..رمز رحمت و برکت

پیام بسم الله…..

بسم الله. …. مظهر رحمت و از مبدأ حق

بسم الله. … رحمت الهی همچون ذات او ابدی وهمیشگی.

بسم الله. …. نشانه اصرار بر رحمت

الحمداللہ رب العالمين (1)

سپاس وستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است.

ما ز امر تو غافل و تو به ما

مشفق و مهربان تر از ابوین

الحمدالله ……. چرا ؟؟ چون مالک یوم الدین هست ، می توانیم تصویری زیبا از انسان داشته باشیم وانسان را به پرنده ای که سری دارد و دوبال تشبیه کنیم .

سرش محبت و دوبالش عبارتند از ؛ بال رجا وبال خوف

هیچ پرنده ای بدون این سه عضو قابل پرواز نیست .

تزلزل در هریک از این سه مورد : محبت ، رجا ، خوف ؛ مانع پرواز ما درآسمان عبودیت خواهد شد .

رب ؛ یعنی مالک وصاحب حقیقی

در سوره های دیگر با ( الحمدلله ) آغاز شده و….

ولی این جا بعد ( الحمدلله ) رب العالمين آمده ؛ ترکیبی از مدح و شکر دربرابر جمال وکمال و زیبایی و…

الحمدلله ؛ بهترین نوع شکر از خداوند ، درهرجا ، باهرزبانی

پیام ها ی آیه

همه ستایش ها برای اوست ! الحمدالله

خداوند در تربیت ورشد هستی اجباری ندارد . زیرا احمد برای کارهای غیر اجباری است.

رابطه خداوند با مخلوقات ، رابطه ی دائمی و تنگاتنگ هست ! رب العالمين

بنا ونقاش همیشه هنر خودراعرضه میکند ، ولی مربی همیشه ناظر هست

همه هستی ، تحت تربیت خداوند یکتاست ! رب العالمين

خداوند همه انسانها را باراهنمایی انبیاء تربیت میکند

تربیت تشریعی ، همه حیوانات ونباتات هم شامل ….. تربیت تکوینی ! رب العالمين

الحمدلله ، یعنی از مظاهرنعمت خداوند درست استفاده کردن

انگیزه ( حمد ) یعنی ستایش کسی را که جمیل وزيبا از روی اختیار به زیباترین شیوه

الحمد : یعنی محبت ، یعنی تا حامد محمود رادوست نداشته باشد نمی تواند او را حمد گوید

الحمدلله. …. : یعنی ربی که مرحمت ولطف کرمش نسبت به بندگانش بی دریغ وبی حساب است

( و رحمتی وسعت کل شیئ / ) یعنی رحمت من همه چیز رادربرگرفته است .

الرحمن الرحيم (2)

خدایی که بخشنده و مهربان هست

کلمه رحمن به معنای مبالغه وشدت دررحمت وگستردگی آن دنیا برای مخلوقات

رحیم بخشاینده ای دیگر بار ب رأفت ورحمت ودراخرت هم…..

چنان پهن خوان کرم گسترد

کے سیمرغ درقاف قسمت خورد

رحمانیت الله جل وعلا دلیل برستایش اوست

رحمان ، یعنی کسی که ذاتش رحمت است

رحیم ، یعنی کسی که رحمت را از بین خود به دیگران انتقال می دهد

رحمن و رحیم ، هردواز ریشه رحمت به معنای جلب منافع ودفع مضرات می باشد

الرحمن ، یعنی کسی که ذاتش رحمت است ؛

الرحيم ، یعنی کسی که دیگران رامشمول رحمت خود کند.

پس با ذکر کلمه رحمان و رحیم ، درانسان امید ورجاء تحریک و تشدید می شود

مالک یوم الدین (3)

خدایی که مالک روز جزاست

کیست درین دیرگه دیر پای

کاو لمن الملك زند جز خدای

در هردوعالم همه چیز وهیچکس از ملک وسلطنت وی بیرون نیست

پیام ونکات آیه

مالکیت الله متعال ، حقیقی هست وشامل احاطہ وسلطنت هست

اما مالکیت های اعتباری از سلطه ی مالک خارج می شود

با آنکه مالکیت حقیقی هست ولی درروز جزا مالکیت الله جلوه ی دیگری دارد

درآن روز تمام اسباب قطع میشوند

( تقطعت بهم الأسباب : 166 /بقره ؛ منظور آیه این است اگر عذاب رودیدن وپیوند میانشان بریده شد ودستشان از همه چیز ناامید شد پیشوایان کفر از پیروان خود بیزاری جویند )

پس به هوش باشیم محبت نسبت به کی !!!!!

مال ثروت وفرزندان ثمری ندارد. لاینفع مال ولا بنون نوعی إنذار وهشدار هست قیامت پرتوی از ربوبیت اوست

قیامت جلوه ای از رحمت خداوند است

به ریزان ئه وه زورگرینگه باسی ایاک نعبدو. ..??

ایاک نعبد وایاک نستعين (4)

تنها تورا می پرستیم وبس زیرا که غیر توکسی مستحق عبادت نیست وتنها ازتو یاری می جوئیم.

همچنانک ایاک نعبد درحنین

ازبلا از غیرتو لانستعین

ایاک نعبد توحید محض هست

ایاک نستعین اشاره به معرفت عارفان واصل آنهم توحید

انسان باید به حکم عقل بندگی خدارو قبول کند

چون ما عشق کمالیم ونیازمند رشد و…….

خداوند عالم هم جامع تمام کمالات

انگار به نمایندگی همه میگویی ؛ خدایا نه تنها من بلکہ همه ما بنده توایم ، نه تنها من بلکہ همه ی مامحتاج توایم .

پیام ونکات آیه

من کسی جز توروندارم ( ایاک) ولی توغیرمرا فراوان داری و هستی دراختیارتو

مراحل پرواز معنوی، چون گفتگو بامحبوب واقعی هست

باید بندگی کرد ، بعد خواست

نعبد را انجام بده وبعد نستعین بگو

نه جبر ونه تفویض ، چون نعبد دارای اختیار هستیم در نستعین به اونیازداریم اموربه اوتفویض نشده

صانع ومکرم وتوانا اوست

واحد وکامران نه چون ما اوست

ایاک نعبد ؛ حضور است وچقدر زیباست انسان مسافرتی را آغاز میکند که با الحمدلله شروع وکم کم اوج می گیرد وبه مقامی می رسد که مقام حضور است.

ایاک نعبد ؛ هواپیمایی که روی باند پرواز است کم کم سرعت می گیرد تاوقتیکہ سرعتش به حدمتعارف می رسد و آن وقت است که سبک میشود واززمین کنده میشود وبرجاذبه زمین غلبه می کند واوج می گیرد. پس ماهم باید از زمین کنده شویم .

ایاک نعبدوایاک نستعین ؛

ابن قیم رحمه الله می گوید : کل دین اسلام دراین آیه خلاصه میشود.

متاسفانه، مافقط نیمی ازآن راانجام می دهیم یعنی این که خداوند راعبادت می کنیم ولی ازآن چیزهایی که خداوند برای ما مسخر کرده استفاده نمی کنیم. هیچ کس تقاضا ی کمک نمی کند مگردرشرایط سخت وبحرانی.

البته ما با آن وضعیتی که خداوند می فرماید

( تنها تو را عبادت می کنیم ) نیز فاصله زیادی داریم.

غرب نیمه دوم رابه کارگرفت نیمه ای که ما آن راترک کرده ایم

غرب دراستفاده ازنیمه دوم به موفقیت رسید، تولید کرد، وبخش های مهم زندگی راانتخاب کرد. …..ولی چون نیمه اول را ( ما تنها تورا می پرستیم) بکارنبردند ، به همین سبب می بینیم انسانیت ومدنیت آنها درحال سقوط است. اماکسانی که هردونیمه رابکارگماشتند شامل آیه بعدی می شوند که خداوند می فرماید: صراط الذين أنعمت علیهم :

پس برای ساختن زندگی واقعی مانیازبه هردو نیمه داریم وباید بال های خود را بگسترانیم وپروازکنیم تاهمانند سازندگان تمدن اسلامی پیشین، عبادت کنندگان درشب وقهرمانان درروز باشیم.

ما زبالاییم وبالا می رویم

مازفلک برتریم وز ملک افزونتریم

ایاک نعبد است زمستان دعای باغ

اندر بهار گوید ایاک نستعین

اساس حیات ماست وتمام کائنات مشغول عبودیت واستعانت هستند

اهدنا الصراط المستقيم(5)

خداوندا مارابه راه راست هدایت فرما

کلمه هدی درقرآن معانی مختلف داره

از برای چاره ی این حوفها

آمد اندر هرنمازی اهدنا

درنهايت صراط الذين کوتاه ترین راه در رسیدن به مقصود است مولانا درمثنوی میفرمایند

سروران مکه درحرب رسول

بودشان قربان بامید قبول

بهر این مؤمن همی گوید زبیم

درنماز اهدنا الصراط المستقيم

اهدنا الصراط المستقيم

خداوندا ، مارابه راه درست هدایت فرما

درقرآن مجید دونوع هدایت مطرح شده

یک ؛ هدایت تکوینی ، نظیر هدایت زنبور عسل که چگونه از شهد گل ها بمکد و چگونه کندو بسازد

ویاهدایت پرندگان درمهاجرت های زمستانی وتابستانی.

آنجا که خداوند میفرمایند :

ربنا الذي أعطى کل شئی خلقه ثم هدی

( سوره طه آیه 50 ) بیانگر این نوع هدایت هست.

دو ؛ هدایت تشریعی ، ک همان فرستادن انبیای الهی وكتب آسمانی برای هدایت بشر هست .

کلمه صراط بیش از چهل مرتبه درقرآن آمده است

انسان مؤمن و عاقل راه انبیاء و اولیاء خداراانتخاب میکند.

یک راه بیشتر نیست

درپیمودن آن ، شکست وباخت وجود ندارد.

راه مستقیم ، راه خداست

ان ربی علی صراطِ مستقیم

راه مستقیم ، راه انبیاء هست

انک لمن المرسلین علی صراط مستقیم

راه مستقیم راه توکل بر خداست

چه بسا کسانی هستند که از معنی توکل بی اگاهن

راه مستقیم راه فطرت سالم هست

انسان ؛ هم درانتخاب راه مستقیم و هم در تداوم آن باید از خدا کمک بگیرد. مانند لامپی که روشنی خود را هرلحظه ازنیروگاه می گیرد.

اینجا دیگر مقام مقام طلب است ومقام طلب بالاتر از مقام حضور است.

ما تازمانی باکسی دوست صمیمی نشویم هرگز ازاوچیزی رانمیخواهیم

اینجا دیگر انسان باخدا دوست هست

خداوند ذوالجلال میفرمایند ؛ طلب کن هرآنچه میخواهی ، استجابت می کنم

ادعونی استجب لکم

پس میتوانیم همانند ( ربیعه اسلمی) طلب کرد از رسول الله صلى الله عليه وسلم ؛ میخواهم رفیق توباشم دربهشت ای رسول خدا

چه طلب شیرینی هست یا اللہ

وقتی انسان بینشش عوض شد مطلوب هاش هم عوض خواهند شد.

صراط الذین أنعمت علیهم (6) غیرالمغضوب علیهم والضالین(7)

خداوندا ! مارا به راه کسانی که آنها را مشمول رحمت و عطوفت و نعمت خود ساختی ، ( هدایت کن ) نه غضب شدگان ونه گمراهان .

پیام و نکته های آیه

راه کسانی رامعرفی می کند که مورد نعمت الهی قرار گرفته اند

قیاس نعمت بخشیدن نزد الله عزوجل چطور هست ؟

من يطيع الله والرسول فأولئك مع الذين انعم الله عليهم من النبيين والصديقين والشهداء والصالحين (نساء/69/ کسانی که خداورسول راپیروی کنند، آنان باکسانی هستن که خدا آنها را نعمت داده است. از پیامبران، راستگويان، شهدا وصالحان)

اینجا لذت وصال راخواهی چشید کے روزانہ براش دعا کردی

بارالها دیدارم به دیدارت ودیدار محبوبت شاد کن

حالا احساس نعمت هدایت راحس خواهی کرد

زیرا در آیه قبل سخن از هدایت بود

وحال برآن ، نعمت استمرار ودوام هدایت

که با پیامبران الهی وصدیقین وشهداء واولیاء حشر وهمنشین باشی

این همان رازیست کے تو ای مسلمان باید درهرشبانه روز چند بار باید آن راتکرار کنی

پیام آیه

مغضوبین در آیه

در قرآن افرادی همانند فرعون وقارون وابولهب وامت های چون عاد و ثمود وبنی اسرائیل به عنوان غضب شدگان معرفی شده اند …….

ما در هرنماز از خالق حقیقی میخواهیم کے مانند غضب شدگان نباشیم

چه ربا خواران و. .. بگو ای اهل کتاب به ناحق دردینتان غلو نکنید وبه دنبال خواهش های گمراهان پیش از خود نروید …….. مائده 77 .