خانواده مسلمان و استقبال از رمضان
شکی نیست که همه مردم بخاطر آمدن ماه رمضان خوشحال می شوند و برای استقبال از آن خود را آماده می کنند، این ماه که هر سال در وقت معینی و بدون هیچ تقدیم وتأخیری، مهمان منزل هایمان می شود، با این تفاوت که این استقبال و رو در رویی از شخصی نسبت به شخص دیگر فرق می کند؛ مؤمنان خوشحال می شوند؛ چون فرصت رسیدن به ماه رمضان به آنها داده شده است که ماه توبه ومغفرت و رها شدن از جهنم است ؛ بنابراین خویش را برای طاعت وعبادت و پس انداز نمودن توشه وهدایت و تقوا، آماده می نمایند، درحالی که دیگران، ماه رمضان را جز ماه عزا و تنبلی و نخوردن و نیاشامیدن می بینند؛ بنابراین رمضان به سختی بر آنها می گذرد و در آن از منازل بیرون نمی آیند مگر اینکه تن هایشان بر آنها سنگینی می نماید و دلهایشان سفت و سخت و چهره هایشان سیه می شوند، آنها عملاً فرصتی را از دست می دهند که احتمال دوباره بازآمدنش شاید نباشد.
حال و هوای مردم در رمضان، ارتباطی تنگاتنگ به قبل آن دارد، رمضان یک مهمان عادّی نیست که بدون آمادگی بتوان از آن استقبال کرد؛ بلکه مهمان ویژه ای است و لازم است ما به بهترین شکل و با آمادگی کامل از آن استقبال نماییم تا وقتی رمضان ما را ترک نمود، خیرات فراوانی را برای ما برجای گذاشته و رفتنش عزتی به ما بخشیده و دل های ما را پر از شوق و شوق نماید تا برای سال آینده لحظه شماری نماییم.
محقق مسلمان دکتر وصفی عاشور ابوزید، شروطی اساسی برای استفاده نمودن از رمضان قرار داده و می گوید: خانواده مسلمان لازم است که برای استقبال از رمضان در چندین جهت و جنبه خود را آماده نمایند؛ از جمله آنها از جهت ایمانی، از جهت اجتماعی و جهت اقتصادی.
از لحاظ ایمانی لازم است که در ماه شعبان بسیار روزه بگیرند و با قرآن پیمان تازه نمایند وکمر همّت را ببندند و نیّتهایشان را خالص گردانند تااین که به بهترین شکل ممکن در این ماهِ لبریز از خیر و خوشی، اندوخته ای را برای آخرت و آن سرایشان ذخیره نمایند.
و از لحاظ اجتماعی با تبریک گفتن به فامیل و نزدیکان وهمسایه ها واظهار شادمانی وبخشیدن گل وهدایا به دوستان و نزدیکان، فضا و جوّی بوجود بیاورند تا اینکه کودکان احساس کنند که مهمان شادی بخش ومحترمی به خانه هایمان می آید.
و از جهت اقتصادی خانواده لازم است رمضان را به خوردن و آشامیدن اختصاص ندهند بلکه بر آنها لازم است که از آشامیدن و تناول کردن غذاها کم کنند تا درون هایشان از بهره ها و برکات و خیرات سود ببرد؛ چون زیاد خوردن و نوشیدن، درون و نفس آدمی را سنگین می نماید و دل را سیه و نفس را تیره و تار می نماید.
و در اینجا است که دکتر ابو زید به اهمیت اینکه خانواده های مسلمان و افراد و جامعه اسلامی نباید قبل از رمضان و دیگر اوقات، در دام نمایشگاه ها و تبلیغات و زرق و برق هایی که بازرگانان و تاجران برای مردم به نمایش می گذارند بیافتند، اشاره می نماید و به آن می پردازد. خانواده ها بایستی وسایلی را بخرند که مورد نیاز آنها است؛ چون باید قاعده و برنامه خرید طبق نیازهای آنها باشد نه آنچه به نمایش گذاشته می شود و برای آن تبلیغات بازرگانی صورت می پذیرد. و هر یک از ما باید از خویش بپرسد: آیا من به این کالا نیاز دارم یا نه؟ اگر به آن نیاز داشت آنرا بخرد و الا از آن صرف نظر نماید.
و محقق اسلامی آقای عصام زیدان با دکتر ابوزید هم رأی است ایشان نیز می گوید: خانواده مسلمان قبل از آمدن ماه برکت و وارد شدن به آن، بایستی برای استقبال از آن خود را آماده نمایند؛ تا استفاده از آن برایشان به بهترین شکل انجام گیرد.
آمادگی از دو جنبه دارد؛
از ناحیه مادی و از ناحیه ایمانی
قصد ما از آمادگی مادی این است که خانواده به رفع نیازهایشان و برآورده کردنشان بپردازند، بدون اینکه اسراف و یا کوتاهی و کم کاری نمایند؛ تا اینکه بتوانند از اوقاتشان را بدون اینکه آنرا ضایع نمایند، استفاده لازم را ببرند.
و آمادگی ایمانی بوسیله تمرین برعبادات و مراقبت بر آنها خواهد بود؛ طوریکه دلها نرم شوند و استفاده کامل به اذن الله در رمضان صورت پذیرد.
استاد زیدان توضیح می دهد؛ خانواده مسلمان که در جستجوی آمادگی ایمانی هستند، مهم ترین چیزی که باید به آن اعتنا و توجّه نمایند، تلاوت قرآن کریم است، بایستی روزانه مقدار مشخصی از قرآن را تلاوت نمایند و به آن توجّه و اهتمام بورزند تا اینکه قبل از ورود به ماه خیرات و برکات، حداقل یک بار قرآن را کاملاً ختم نمایند.
همچنانکه در ماه شعبان قرار دارند شایسته است که فرصت را غنیمت شمرده و زیاد روزه بگیرند بخاطر التزام و تأسی به سنت پیامبر(ص) آنچه حضرت عایشه (رض) برای نقل می کند: ایشان بیشتر روزهای شعبان را روزه می گرفت و می فرمود: “ذَلِکَ شَهْرٌ یَغْفُلُ النَّاسُ عَنْهُ بَیْنَ رَجَبٍ وَرَمَضَانَ وَهُوَ شَهْرٌ تُرْفَعُ فِیهِ الأَعْمَالُ إِلَى رَبِّ الْعَالَمِینَ، فَأُحِبُّ أَنْ یُرْفَعَ عَمَلِی وَأَنَا صَائِمٌ”.
” این ماهی است که بیشتر مردم در میان ماههای رجب و رمضان از آن غافل اند و ماهی است که کارها به خدمت پروردگار جهان عرضه می شوند و دوست دارم کارهایم را که در خدمت ایشان عرض می شوند، من روزه باشم.”
و از جمله آمادگی ایمانی؛ زنده نگه داشتن شعار قیام شب است، خانواده نباید نماز تهجد را ترک کنند حتی اگر خواندن دو رکعت باشد، تااینکه نزد خداوند جزء قیام کنندگان محسوب شوند و اینچنین قیام در ماه رمضان بر آنان آسان تر شود. و برای مقابله با شعارها و تابلوهای تبلیغاتی که سریال های تلویزیونی و برخی خوردنی ها را رواج می دهند، استاد زیدان چنین دیدگاهی دارد: خانواده مسلمان در ماه رمضان و غیر رمضان روی نمی آورند مگر به برنامه های پاک؛ بنابراین به دام این تبلیغات بازرگانی و سریال هایی که اوقات ویرا در چیزهای غیر مفید ضایع نماید نمی افتند، خانواده مسلمان واقعی اوقاتش را جز در مسایل سودمند و مفید و برنامه هایی که برای دین و دنیایش مفید است سپری نمی نمایند. و آنها می دانند و یقین دارند که این سریال ها و تبلیغات بازرگانی، آنها را از یاد خدا باز می دارند و عمری را که آنها روز قیامت در مورد آن باید پاسخگو باشند را از دستانشان در می آورند.
والسلام علیکم و رحمهالله
أسامه الهتیمی
ترجمه از عربی: عبدالله رشی مقدم
