( بئس اخو العشیرة )
سخنانش جملگی حکمتند و موضع گیری هایش مملو از درس و عبرت و هر لحظه از لحظات پر خیر و برکت زندگیش را باید با آب طلا نوشت ، او کسی است که در تاریخ بشریت نسخه ای دیگر همانند وی وجود نداشته و نخواهد داشت !
روزی از روزها در منزل عایشه ( رض ) نشسته بود ، شخصی در را زد و اجازه حضور خواست ، آن حضرت فرمودند : به وی اجازه دهید تا وارد شود ؛اگر چه او بدترین فرد قوم خویش است !
هنگامی که داخل شد ، پیامبر با گشاده رویی از وی استقبال نموده و با ملایمت با او سخن گفت ، وقتی که آن مرد از منزل خارج شد ، عایشه ( رض ) گفت : ای رسول خدا ( ص ) ؛ آن سخن قبلی شما در مورد آن شخص کجا و این برخورد ملایم نسبت به وی کجا ؟!
رسول اکرم ( ص ) فرمودند : ای عایشه ؛ خودت می دانی که من هیچ گاه فحاش نبوده ام ، ولی این را بدان که بدترین مردم از لحاظ منزلت در روز قیامت نزد خداوند متعال کسانی هستند که مردم به خاطر محفوظ بودن از شر و بدیشان از آنان پرهیز می کنند !
در شیوه برخورد پیامبر اکرم ( ص ) با آن شخص ، در خصوص مدارا و سازش با افراد شرور و نیز روش تعامل صحیح داشتن با مردم پند و اندرز بسیاری هست ، هر چند شاید برخی از ساده لوحان آن را برنتابند و این گونه برخوردها را با نفاق و دو رویی قاطی کنند ، ولی در واقع علی رغم تشابه میان آنها وقتی که با چشم فراست و بصیرت بدان ها نگاه کنیم پی می بریم که تفاوت های زیادی با هم دارند !
بعضی وقت ها شرایطی بر تو حاکم است که نمی توانی در برابر ستمگر قد علم کرده و مانع ظلم و ستم وی شوی و تو ناچاری که با وی مدارا کنی !
ولی در صورتی که برای بیدادگری هایش کف بزنی تو مرتکب نفاق شده ای ، به تعبیری دیگر سکوت در برابر باطل همیشه نشانه رضایت نیست به شرط اینکه آن را تایید و یا پشتیبانی نکنی ، یعنی علی رغم اینکه اصل ، گفتن سخن حق است ، ولی خداوند متعال خود بر ظروف و شرایط حاکم بر بندگانش آگاه می باشد و بر آنان تکلیف ما لا یطاق قرار نخواهد داد !
و اما آنچه بسیار حائز اهمیت است این که :
سعی کنی هیچ وقت برای وابستگانت ، بدترین عضو قبیله( بئس اخو العشیرة ) نباشی !
برای مثال :
ــ پدر و مادرت به خاطر پرهیز از بی ادبی و زبان درازیت با تو با احتیاط سخن بگویند و در مقابل تو به نحوی مدارا پیشه کنند !
ــ همسرت به علت بد رفتاریت با تو مدارا کند !
ــ فرزندانت به سبب اخلاق ناشایستت با تو مدارا داشته باشند !
ــ همسایه ات چون تو را شبیه یک بمب تصور می کند که هر لحظه احتمال انفجار آن وجود دارد با تو مدارا نماید !
ــ دوستان و همکلاسی ها و همکاران و همنشینانت به خاطر اینکه به تو اطمینان ندارند و در کنار تو احساس آرامش نمی کنند نتوانند آنچه در دل دارند مطرح کنند و با تو مدارا انجام دهند !
اما هرگاه احساس کردی که پدر و مادرت با خیال راحت با تو صحبت می کنند و همسرت در کمال آرامش با تو به گفتگو می نشیند و فرزندانت با اطمینان کامل با تو به بحث و تبادل نظر می پردازند و همسایگان و دوستانت به تو اطمینان دارند و رفتارشان با تو بسیار عادی است ، بدان که تو انسانی بزرگوار هستی و آرامش دور و بری هایت در کنار تو نشان از بزرگ منشی و نیک رفتاری تو دارد !
می گویند : روزی خلیفه مٲمون در حضور اعیان و بزرگانی از مردم ، غلامش را صدا می زند و غلام جوابش را نمی دهد ، برای بار دوم او را صدا می زند و باز جواب نمی دهد ، برای سومین بار ایشان را صدا می زند و این بار غلام خارج شده و می گوید : اینجا چه خبر است ؟ چرا هر زمان از پیش تو رفتم ندا می دهی : ای غلام ؛ ای غلام ؟!
مٲمون ریش خود را گرفت و مدتی سکوت کرد ، حاضرین سر و صورت خود را پوشاندند که نکند مٲمون گردن غلام را بزند و با خون وی کثیف شوند ، اما مٲمون سرش را بلند کرد و گفت : هرگاه پادشاهان با بردگانشان رفتار نیک داشته باشند ، اخلاق بردگان زشت خواهد شد و زمانی هم که پادشاهان با بردگان خود بد رفتار باشند اخلاق بردگان آنها پسندیده می شود ، پس من بد رفتاری خودم را به قیمت بد اخلاقی غلامانم خریدار نخواهم بود !
نویسنده : ادهم شرقاوی
مترجم : امید سلیمانی ـــ بانه
