پیامبر(ص) سیاست مداری عالی مقام !
پیش از سخن گفتن در باره ی شخصیت نمونه رسول الله صلى الله عليه وسلم در فرماندهی نظامی ، دوست دارم نکاتی را به جای مقدمه یاد آورشوم
چنان که می دانیم همه متفکران فاشیست ونازیست نقش قهرمان را در جریانات اجتماعی و تاریخی ؛ تعیین کننده می دانند و از این رواست که قهرمان را یک ابرمرد (soper , man / انسان برتر ) می دانند و به مقام خاصی بنام{رهبری} یا { پیشوائی} ارتقاء می دهند .
اینکه می گویم ؛ مقام خاص ، بخاطر آنست که در اینجا رهبری و پیشوائی معنائی بسیار برتر و شدیدتر از مفهوم متداول آن دارد. رهبر در این طرز فکر ، نه یک راهنما یا پیش کسوت و یا پیش گام است ؛ بلکه در عین حال نقش یک فرمانده ؛ مطلق و تعیین کننده است و دیگران همه دربرابر او کورند وکرند و همه ابزار دست وی اند .
پیشوا ؛ فرمانده مطلق ، تعیین کننده ، سرنوشت هر کس وهرچیز، محور جامعه ، قلب و مغز و روح دیگران همه، سازنده وجهت دهنده تاریخ وبازکننده مسیر اصلی حرکت های یک جامعه بشری است.
اگر محمد آن قهرمانی بود که تنها توانست قبایل متفرق عرب را متحد و نیرومند سازد که طی بیست سال امپراطوری های پر جلال و عظیم ایران و روم را در هم شکست ؛ کار عظیمی کرده است ؛ کاری که تاریخ بی شک آن را یکی از بزرگ ترین حوادث و اتفاقات تلقی می کرد و محمد را نیز ، حادثه آفرینی هم چون اسکندر ، آشوربنی پال ، چنگیز ، استالین، چرچیل و رومل بر می شمرد !!
ولی در اسلام ؛ آن چه از همه معیارها برای تعیین شخصی به عنوان قهرمان کمتر مطرح است همین فتوحات برق آسای نظامی است .
و از همین رو است که نام محمد (ص) ، در تاریخ هرگز چنگیز و استالین و سزار و آشوربنی پال را به اذهان تداعی نمی کند ؛ بلکه تاریخ او را با پیامبران ابراهیم و موسی وعیسی و.. مقایسه نموده و می سنجد …
نکته ای را باید به خوانندگان یاد آوری کنم و آن این است که اگر درچهره ای که از رسول خدا (ص) رسم می کنم ، رنگی و یا خطی دیدید که به چشمتان غریب آمد و یا احساس کردید با چهره ای که دیگران از وی کشیده اند چندان شبیه نیست و آن را نا آشنا یافتید ، مختارید که مرا نقاش بدی بدانید و….
در این جاست که خواننده ؛ تشنه شناختن مردی می شود که در تاریخ به عنوان { سیاست گذاری عالی مقام } مطرح می باشد .
در این جا می کوشم تا آنجا که می توانم به این روح بزرگ نزدیک شوم، {اشراف} بر کوه بلندی که سر در ابرها فرو برده است، برای انسان {خاک زی} محال است اما به کوشش می توان به پای کوه رسید وسنگینی وصلابت بزرگی وشکوه بلندی آن را بر روح خویش احساس کرد واین، خود کاری است می توان کرد .
کوشیده ام تا خود را از چهار چوب بینش امروزین بیرون کشم که این درس را از استاد بزرگم{rasoolki} آموخته ام درسی که هرگز دوره ای را در تاريخ بابینش دوره ای دیگر بررسی نباید کرد و هر مسأله ای را که به دوران گذشته متعلق است باید با بینش خاص همان دوره نگریست نه با بینش دوره ای که خود در آنیم،و امروز در نوشته های نویسندگان متعددی که دیروز را با نگاه امروز می بینند،نمونه های بسیاری را می بینیم که چهره واقعیت های تاریخی را چگونه مسخ می کنند و داوری هايشان و دفاع ها و حمله هايشان تا کجاها بی جا و بی پایه است.
اگر چه کار سیاسی با کار نظامی پیوندی محکم دارد، ولی برای هر کدام مجالی جداگانه برای سخن گفتن وجود دارد، بنابراین ما در این فقره ، سخن را به دو بخش تقسیم می کنیم :
اول ؛ صحبت از سیاست رسول خدا صلی الله عليه وسلم ؛
و دوم ؛ از کارهای نظامی ایشان ، تا ببینیم که پیامبر اسلام (ص) در هرجایی در اوج قله ی کمالات قرار دارد که کسی به آن جا راه نیافته است. او همان پیامبری است که خواندن و نوشتن نمی دانسته است، و این مسأله خود گواه ربانی بودن آغاز کار و هم چنین ترسیم راه و پایان آن از جانب خدا است .
پیامبر اسلام صلی اللہ علیہ و سلم رهبری بزرگ سیاسی و نظامی !!
موفقيت در رهبری رسول الله منوط به موارد ذیل است :
1- فراگیر بودن حوزه رهبری و اطمینان درمورد برحق بودن دعوت در تئوری و عمل و اطمینان به آن و پیروزی آن ، ومتناقض نبودن رفتار رهبری با آنچه که مردم را به آن می خواند ، و ذره ای از آن عدول نکند و آن هم دعوت به ( حاکمیت خدای یگانه ) بلکه قدم دوم را مکمل گام اول قرار داده باشد وهم چنين گام های بعدی را بر مبنای گام اول استوار بر دارد، تا دشمنان نتوانند به علت تناقض دررفتار رهبری ، سلاحی برنده بر علیه دعوت داشته باشند .
2- توان پیامبر اسلام (ص) در استمرار دعوت با تبلیغ وإقناع مردم .
در این جا دو چیز اساسی وجود دارد که لازم است رهبران حرکت های سیاسی فکری در روزگار نو نسبت به آنها آگاهی داشته باشند ؛
الف : علاقه مندی و شوق برای استمرار عملی تبلیغ واقناع مردم .
ب : بینش حکیمانه در موضوع گیری ها درمقابل دشمن .
هر دعوتی که نتواند عملیات استمرار تبلیغ و اقناع مردم را به انجام برساند، با انحصار گرایی و جمود مواجه خواهد شد و سرانجام با مرگ و نیستی مواجه می خواهد شد .و هردعوتی که نتواند درمقابل دشمن موضع مناسبی را اتخاذ کند، گرفتار ضربات هولناک می گردد و از میان برداشته می شود.
شما وقتی که این دو جنبه را در عمل رسول الله صلى الله عليه وسلم بررسی می کنی، می بینی که ایشان در این مسیر موفقیت بی مانند را به دست آورده است، به رغم یورش همه ی مردم جزیرة العرب بر او چنان که در{ سیره } آن را خوانده ایم، و به رغم دشمنی کینه توزانه ای که با آن روبه رو گردید و به رغم همه ی مشکلات و موانع و گرفتار ها ایشان لحظه ای کار تبلیغ راقطع نکردند و. …
پیامبر اسلام (ص) مدت 13 سال از رویارویی با مشرکین پرهیز کردند، ولی از عمل باز نایستادند، واین خود دلالت برمیزان موفقیت ایشان دراین موضوع دارد .
اما نسبت به کار دوم ، با رفتار حکیمانه توانست کار تبلیغ را استمرار بخشد و دل های بسیاری به دست آورد ، اگر کاری جز صبر می کرد خسارت می دید و دچار قضایای انتقام جویانه می شد. ولی چون به مدینه انتقال یافت ، موضع گیری های او را بر اساس شرایط نو می بینی از جمله پیمان با قبایل، صلح و جنگ و درگیری این جا و جهش در آن جا و…
3-توان پیامبر بر تربیت وسازمان دهی و حرکت فراگیر پیروان او ؛
دعوت عقیدتی سیاسی از سه جهت ممکن است از طرف پیروان آن صدمه ببیند :!
الف ؛ دعوت رهبری نتواند، پیروان خویش را به صورت نمونه تربیت کند، ونتواند صورتی زیبا از خود درمقابل پیروانش به نمایش بگذارد .
ب ؛ اگر مردم دعوتی را بپذیرند و رهبری دعوت نتواند، استعداد ها وتوانایی هایشان را در راه دعوت به کار بگیرد.
ت ؛ اگر پیروان دعوت احساس نکنند که به طور همیشگی مورد توجه هستند .
چون زندگی ورهبری رسول الله صلى الله عليه وسلم را مورد بررسی قرار می دهی، می بینی که به طور همیشگی به شیوه ای شگفت انگیز و درطی روزگار به آن توجه کرده است.
4- اطمینان و اعتماد میان پیامبر اسلام و یاران او ؛؛
اطمینان میان رهبری و مردم از اهمیت بزرگ و مهمی برخوردار است، این حقیقتی است که صاحبان اندیشه ی سیاسی به آن اهمیت ویژه ای می دهند.
کافی است برای رسیدن به این حقیقت، برخی از موضع گیری های یاران ایشان در سخت ترین شرایط در سیره مورد بررسی قرار دهید ، سیره و زندگی یاران پیامبر، همه گواه بر این حقیقت است که ؛ نمونه ی اعتماد و اطمینان میان پیامبر صلی الله عليه وسلم و یاران ایشان در جهان بی مانند است.
5- توان رهبری در استفاده از تمام امکانیات عقلی و جسمی پیروان درمیدان مبارزه باشناخت دقیق از وضعیت وامکانیات هرکدام، وقرار دادن هر کدام در جای مناسب آن ؛
در فن سیاست ، شورا کاری است که در آن توان ها و استعداد های فکری و عقلی اهل شورا جمع بندی می گردد، تا نظر و رأی صحیح انتخاب گردد. آنچه در زندگی رسول خدا (ص) به عیان می بینیم، این است که به عنوان رهبر ، شورا را دوست دارد وعلاقمند آن است وبرای توسعه آن می کوشد ودرپایان رأی صحیح را از آن می گیرد . برای نمونه ؛ جنگ بدر، جنگ أحد، جنگ أحزاب و….
6 – توان کامل پیامبر صلى الله عليه وسلم بر حل مشکلات ؛
دعوت ها و سازمان های سیاسی که بنیادین عمل می کنند، چه بسا به سبب مشکلاتی که درمسیر عارض می گردد، و رهبری آنها نمی تواند آن را به صورت موفق حل کند، ضربه فنی می شوند، تا جایی که کار منجر به جداشدن یاران و پایان کار می گردد .
گاهی اتفاق می افتد که رهبری ، مشکلات را از راه های نامشروع حل می کند، از قدرت بر علیه پیروان دعوت بهره می گیرد و….اما آنچه در زندگی رهبری جهانی بی مانند است این است که ؛ رسول خدا (ص) دارای قدرتی بی مانند برحل مشکلات سخت ، با روشی ساده و با شیوه ی مهربانانه با پیروان است.
اکنون نمونه هایی از راه حل های فوری ایشان ؛
الف ؛ حل مشکل نصب حجرالاسود
ب ؛ حل مشکل با منافقان بعد جنگ بنی مطلق و..
ج ؛ حل فوری مشکلات هجرت درمدینه درسخت ترین شرایط
د ؛ حل سریع مشکل شکست در جنگ احد
این چند نمونه که ذکر شد، به این دلیل بود که به ببینم رسول خدا صلی الله عليه وسلم چگونه در کمترین وقت ممكن آن را فوری حل می کرد که ادیب مشهور انگلیس (کبر ناردشو) را واداشته بگوید ؛ { جهان بسیار نیازمند شخصیتی بسان محمد صلى الله عليه وسلم است که مشکلات آن را در فاصله ی نوشیدن یک فنجان قهوه به سادگی حل کند }.
7- بلند نظری پیامبر صلی الله عليه وسلم و ضربات سیاسی موفق او ، که در همه ی تصرفات ایشان نهایت حکمت و بلند نظری را می بینیم .
8، 9 – رسیدن به پیروزی وکارهای عملی پس از پیروزی و سازندگی برای پایداری در آینده ، وپی ریزی بنیانی که در درمسیر روزگار پایدار و ماندگار بماند ؛
همه کس به این حقیقت آگاهند که این اسلام بوده است که مأموریت خویش را به انجام رسانیده ، وأهل اسلام بوده است که در هرمیدانی پیروز بوده اند، وتمدن اسلامی برترین تمدن جهان شده است، اگر چه میوه ی جهاد مسلمانان را دیگران چیده اند کسانی که مسلمان نبوده اند وپس از آزادی کشورهای اسلامی، آیین های دیگری را آورده اند. واکنون نیز آمادگی دارد، آینده رادر قلمرو خویش در آورد . اگر محمد قهرمانی بود که تنها قبایل متفرق عرب را متحد کرد و چنان نیرومند ساخت که بیست سال نگذشته بود که توانست امپراطوری های پر جلال و عظیم ایران و روم را بشکنند کار عظیمی کرده بود که تاریخ بی شک آن را یکی از بزرگترین حوادثی که به چشم دیده است تلقی می کرد اما ؛ بی تردید ، محمد را نیز ، حادثه آفرینی هم چون اسکندر ، آشوربنی پال ، چنگیز ، استالین، چرچیل و رومل می شمرد ولی در اسلام ؛ آن چه از همه کمتر می آرزد همین فتوحات برق آسای نظامیش است و از همین رو است که نام محمد (ص) ، در ذهن تاریخ هرگز چنگیز و استالین و سزار و آشوربنی پال را تداعی نمی کند و او را، بی تردید ، با ابراهیم و موسی وعیسی می سنجد ، هرچند اختلاف نبوغ رهبری …و این شخصیت ها بر همه آشکار ، وبسیار زیاد است . اگر محمد قهرمانی بود که تنها قبایل متفرق عرب را متحد کرد و چنان نیرومند ساخت که بیست سال نگذشته بود که توانست امپراطوری های پر جلال و عظیم ایران و روم را بشکنند کار عظیمی کرده بود که تاریخ بی شک آن را یکی از بزرگترین حوادثی که به چشم دیده است تلقی می کرد اما ؛ بی تردید ، محمد را نیز ، حادثه آفرینی هم چون اسکندر ، آشوربنی پال ، چنگیز ، استالین، چرچیل و رومل می شمرد ولی در اسلام ؛ آن چه از همه کمتر می آرزد همین فتوحات برق آسای نظامیش است و از همین رو است که نام محمد (ص) ، در ذهن تاریخ هرگز چنگیز و استالین و سزار و آشوربنی پال را تداعی نمی کند و او را، بی تردید ، با ابراهیم و موسی وعیسی می سنجد ، هرچند اختلاف نبوغ رهبری …و این شخصیت ها بر همه آشکار ، وبسیار زیاد است . درجهان ملتی بسان ملت عرب مشکل دار نبوده است، زیرا عرب ها اهل انتقام جویی، وأهل دوستی، وعواطف جوشان وتعصب ویران کر و جرأت بی مانند وقساوت وصلابت وبی انظباط بوده اند. …هرکدام از این صفات ، رهبری را می طلبد ، که بتواند با کفایت و هوشیاری بی مانند آنها را در مسیر درست قرار دهد . که رسول الله صلى الله عليه وسلم در طی 23 سال توانست آن را جنبه ی عمومی بخشد، که دل های مردم مشتاق آن شود، بنابراین ما با اطمینان می گوییم؛ که هیچ حرکت سیاسی در جهان نتوانست بسان دعوت رسول خدا (ص) درمدت اندکی آن همه موفقیت حاصل کند ، رسول اللہ صلی اللہ علیہ و سلم رهبری فرزانه بود، که توانست کار این ملت جنگجو را سامان دهد، و به سادگی مشکلات آن را حل کند. رسول اللہ صلی اللہ علیہ و سلم بر خلاف همه فرمانده های سیاسی و نظامی ، تربیت یافته هیچ تمدنی نیست، بلکه از میان مردمی انتخاب شده است که، همچون گیاهان خود روی صحرایشان ، دست هیچ باغبانی آن را نپرورده است .
تا جایی که یکی از محققان (مویر)می گوید ؛ در وقت ظهور محمد (ص) کاری دشوار تر و سخت تر از اصلاح نبوده است، ولی موفقیت و اصلاحی را سراغ نداریم که مانند زمان وفات او به درجه ی کمال رسیده باشد . ما بر این باور نیستیم که همه ی مزایای فرماندهی رسول الله صلى الله عليه وسلم را آورده باشیم ، بله غرض بیان بخشی از این مزایا در حدی اندک است و البته که معتقد نیستیم که می توانیم از همه ی این مزایا پرده بر گیریم، زیرا نخست ازاین کار ناتوانیم و دوم غرض ما اختصار و ایجاز است .
والسلام عليكم ورحمة الله
تهیه وتدوين ؛ عبدالله على پور
منبع ؛ قهرمان قهرمانان، اسلام شناسی، سیمای زیبای پیامبر اسلام، الرسول، و…
