سایه ی بد فهمی قضا و قدر بر بیماری کرونا

یوسف سلیمان زاده

این روزها یکی از جملاتی که زیاد شنیده می شود این است که : نباید بیماری کرونا را جدی گرفت چون هر آن چه خداوند مقدر کرده باشد همان می شود! عمر دست خداست اگر قرار باشد بمیریم کسی و یا چیزی جلو دار آن نیست…

در مورد قضا و قدر به یاد چند داستان از صدر اسلام افتادم ؛ یکی مربوط به زمان رسول الله صلی الله علیه و سلم است؛ پیامبر صلی الله علیه و سلم یک اعرابی را که شترش را به بهانه ی توکل بر خداوند در جلوی در مسجد رها می کند به او تذکر می دهد و خطاب به او می گوید: ابتدا شترت را ببند و آن وقت بر خداوند توکل کند.

یا داستان عمربن خطاب که گویا شمشیر بر افرادی در مسجد می کشد که به بهانه ی این که خداوند روزی رسان است در مسجد اعتکاف می کنند و بدون تلاش منتظر رزق و روزی از سوی خداوند هستند! و یا داستان دیگری از عمر رضی الله عنه وقتی قرار است وارد شهری می شود که در آنجا یک بیماری واگیردار شیوع پیدا کرده است و از آن بیماری باخبر می شود ؛ آن حضرت مسیر خویش را تغییر داده و وارد آن شهر نمی شود و وقتی با اعتراض جمعی از صحابه مواجه می شود که چرا عمر از قضای الهی فرار می کند ؟! عمر رضی الله عنه می فرماید؛ از یک قضای الهی به دیگر قضای دیگری می گریزم.

سایه ی فهم غلط از قضا و قدر در طول تاریخ اسلام جدای از نزاع های فراوان در ساحت فکری و به وجود آوردن نحله های فکری فراوان از جبریون و اختیاریون و … هزینه های بی شماری بر جامعه اسلامی در بعد پیشرفت علمی و همچنین سلامتی روحی و روانی تحمیل نموده است.

فهم نادرست از قضا و قدر و به تبع آن توسل و استعانه و استغاثه چنان بر جامعه اسلامی سایه افکنده است که گاهی یا در سایه ی یک توکل نادرست به کارگیری اسباب نادیده گرفته می شود و یا اسباب به صورت غلط و کاملا نادرست به جهت شفای بیماری ها تجویز می گردد.

ماموستا ناصر بر این باور است موارد زیر شرک است؛
….. به کار نگرفتن وسیله
…… به کار گیری غلط وسیله
……. به کار گیری درست وسیله و انتظار از وسیله جهت رسیدن به نتیجه

باید وسیله درست به کار گرفته شود، به عنوان مثال عفونت به وسیله آنتی بیوتیک از بین می رود و نتیجه اثر پذیری آنتی بیوتیک وابسته به اراده الله است، کسی که آنتی بیوتیک را به کار نمی گیرد در توحید مشکل دارد، کسی که آن را به کار می گیرد و اثر بخشی را از آنتی بیوتیک می داند دچار اشتباه است، کسی هم که انتظار دارد سرماخوردگیش با دعا شفا پیدا کند باز در توحید دچار مشکل است.

در اندیشه ی اسلامی از آن جایی که سنت تکوین و تشریع در یک راستا هستند و هر یک از دستاوردهای قطعی علمی در زمینه علوم تجربی سنن و قانونی از قوانین بی شمار الهی در هستی هستند… اگر هر یک از مسلمانان در اعمال و اجرای این قوانین اهمال نمایند دچار بد فهمی و حتی شرک شده اند؛ بر این اساس در راستای توجه در مصالحه پنجگانه شریعت اعم از حفظ جان، دین، ناموس، مال و عقل و همچنین نگاه به اولویت حفظ جان در اندیشه ی اسلامی در قرآن و سنت هر نوع کوتاهی در این زمینه از سوی مسلمانان گناهی است ( حق نفس و حق الناس) که عواقب دنیوی و اخروی را متوجه شخص ایمان دار می نماید بنابراین تمامی مسلمانان بایستی ضمن رعایت کلیه ی دستورات بهداشتی و به کارگیری اسباب تجربی مربوط به این بیماری، آن گاه توکل کرده و ثمربخشی اسباب را به خداوند واگذار نمایند و با توجه به فهم صحیح توحیدی اگر در این شرایط جان یک فرد مسلمان و همنوعانش با شرکت در مراسم عبادی عمومی و دسته جمعی به خطر بیفتد نه تنها فرد دیندار از اجر آن ها بهره مند نمی گردد بلکه دچار گناه هم می شود.

الله اعلم

یوسف سلیمان زاده ….. سقز