بزرگداشت سالروز میلاد حضرت محمد (ص) در ترازوی شریعت

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله وحده والصلاهوالسلام علی من لانبی بعده..
قبل از اینکه به اصل موضوع بپردازم لازم میدانم آرای دانشمندان قدیم وجدید را بصورت کلی یادآور شوم..

۱- برخی از علما بطورکلی هر نوع مراسمی را برای ولادت حضرت ص بدعت دانسته و در این راستابا استناد به اینکه در زمان حیات مبارک پیامبر ص وعصر صحابه رض، تابعین رح ،وائمه اربعه و .. از هیچکس در این مورد سخنی نقل نشده و کسی این امر را انجام نداده ، پس انجام دادن آن جایز نیست و حتی این دسته با استناد به برخی روایات ازجمله حدیث مشهور(کل بدعه ضلاله وکل ضلاله فی النار = هر چیز نوظهوری گمراهی بوده و هر آنچه گمراهی باشد سرانجامش آتش جهنم است) افراط به خرج داده اند و گفته اند انجام چنین مراسمی بدعت و حرام و حتی انجام دهندگان آن را تکفیر میکنند.

۲- در نقطه مقابل گروه نخست( افراطیون )گروهی نیز با استناد به چندین نص و تٲویل برخی آیات و احادیث تفریط به خرج داده و گاهاً انجام آن را واجب و یا حداقل سنت دانستە و حتی گفتەاند هر کس منکر مراسم مولودی شود محبت پیامبر ص را در دل ندارد و….

با مطالعەی کتب معتبر تاریخی درمی یابیم کە متٲسفانه این دو گروه همیشه مایه ی تشطط و چند دستگی امت اسلامی بودە و هستند. واز طرف دیگر اگر بە نصوص کلی شریعت نگاهی عاری از هرگونە تعصبات مذهبی و فکری داشته باشیم بوضوح می بینیم که در مورد تمامی قضایا به منهج میانه روی (امتاً وسطاً) که برگرفته از شاە راە عدالت و هدایت(صراط مستقیم) میباشد سفارش گردیدە است..

با توجه به قواعد کلی شریعت در یک نگاە کلی میتوان گفت که هر دو دیدگاە ( افراط و تفریط ) مردود و مخالف اصول و مقاصد شریعت می باشند.
بصورت اختصار در رد هر دو نظریه (افراط و تفریط) با صراحت تمام میگویم آن دسته از علما که مراسم مولودی را در دایره ی خطرناک و مهلک “بدعت” قرار داده و ساده ساده براساس آن حکم حرام ،گمراهی و تکفیر را برانجام دهندگان مراسم مولودی صادر می کنند ،قریب به اتفاق آنها افرادی تندخو، کم بهره از دانش و ناآگاه از اصول وضوابط علم اصول و فقه می باشند. اگر این افراد کمترین آگاهی در مورد مفاهیم واحکام مربوطه ی این اصطلاحات ویرانگر ( فلان کار حرام، بدعت است ، گمراه است و..) می داشتند هرگز وارد وادی افراط نمی شدند، مگر اینان نمی دانند کە قانون گذاری (حرام و حلال کردن) تنها حق شارع حکیم است .؟؟!!
همچنین تمامی نصوصی که در مورد بدعت از پیامبر ص نقل شده اند ازجمله :(من احدث فی امرنا هذا مالیس علیه امرنا فهو رد ، کل بدعه ضلاله و…) بدون استثنا همچنانکه بزرگترین شارحان حدیث (ابن حجر عسقلانی، امام نووی و.. ) اذعان داشته اند در رابطه با دو اصل لایتغیر و توقیفی (عقاید و عبادات ) وارد شده اند، درحالی که مراسم مولودی خارج از این دواصل بوده و در دایره عرف و عادات قرار می گیرد و هرکس کمترین آگاهی از اصول فقه داشته باشد می داند که عرف وعادت ها مطلقاً خوب یا بد نبوده بلکه صحیح یا فاسد هستند !!!

اگر دراین مجالس اسراف ، تبعیض بین عامه افراد جامعه، ایراد مسائل خرافی ، روایات موضوع و یاضعیف برای مثال دروغ بستن بر خلفای راشدین رضی الله عنهم (اشاره به برخی کتب مولودنامه ) در مورد تجویز و تشویق جهت انجام مراسم مولودی که هم با آنچه در سه قرن نخست(قرون طلایی) وهم با تاریخ پیدایش مولودی (قرن چهارم هجری توسط شخصی بنام مظفر ابو سعید کوکه ای کردی پادشاه وقت اربـیل عراق) همخوانی نداشته و مواردی ازاین قبیل دخیل نگردد جزو عادات صحیح و موردپسند قرار می گیرد..

و همچنین در رد گروه دوم که به ادعای حب رسول الله ص غلو نموده و مولودی را واجب و یا سنت معرفی می کنند، با یک میزان ساده آنها را به چالش کشیده و میگویم آیا اینان بیشتر از صحابه واهل بیت رض و تابعین و ائمه ی اربعه وغیرهم پیامبر را دوست دارند؟ و درادامه می پرسیم که براساس کدامین حکم ار احکام قرآن و سنت چنین استنباط کردەاند؟
واگر در جواب این پرسش ، آیات و احادیثی را که برخی بدان استناد نموده یادآور شوند ، میگویم خود را باچالش بزرگتری درگیر کردەاند، چگونه میتوان تصور کرد که در طول سه قرن اولیه ی اسلام باوجود این همه مفسر و فقیه و… حتی یک نفر از این آیات واحادیث چنین استنباطی نکرده است؟؟!!!
به نظر این حقیر رٲی راجح و بلکه بدون شک رٲی صحیح و مورد پسند که رٲی بیشتر اهل علم نیزمیباشد که مولودی و مراسماتی از این قبیل جزو مسائل عرفی وفروع فقهی است که هیچگونه تعارضی بین انجام آن وادله ی شرعی وجود ندارد . بی دلیل نبوده ستارگان نامداری از متقدمین و متٲخرین چون (امام ابن حجر عسقلانی ، ابن حجر هیتمی ، نووی ، سیوطی ،فخر رازی ، رشیدرضا، دکتر قرضاوی ووو…) براساس قاعده ی (الاصل فی الاشیاء الاباحه) آن را در دایره ی امورات مباح قرارداده اند..

در همین رابطه مجدد ، متفکر و مفسر بزرگ قرن بیستم شیخ محمد رشید رضا رح درکتاب مشهورش (محمد رسول الله) پس از بررسی و رد آرای متشددین و متساهلین میگوید: برگزاری مراسم مولودی از عادات پسندیده بوده و هیچ مخالفتی با شریعت ندارد..
همچنین فقیه ، مفسر ،شاعر و نویسنده ی نامدار کرد ماموستاعبدالکریم مدرس رح در کتاب شریعت اسلام و مقدمه ی کتاب مولودنامەاش میفرماید: مولودی جزو امور نوظهوری است که سه قرن پس از وفات حضرت ص در میان مردم رایج شده ، نه واجب و نه سنت، بلکه جزو عرف وعادات پسندیده و جزو امور مباح است و دردایره ی عبادات قرار نمی گیرد.
ایشان در ادامه میفرماید : لازم است بادر نظر گرفتن نیاز روز چند نفر از عالمان منطقه درقالب سخنرانی گوشه هایی از سیره ی مبارک پیامبرص را با تطبیق مسائل روز همراه با سرود و شعر بدون غلو و… به سمع و نظر حضار برسانند.
با کمال جسارت میتوان گفت که رٲی این دانشمند کرد(شافعی کرد) در نزد محققین رٲی اسلم و ارجح و بدور از افراط و تفریط است..

براین اساس و باتوجه به وضعیت وخیم جوامع اسلامی که از طرفی بازیچه ی دست قدرت های سلطه جو و از طرف دیگر با رکود و انزوای عقیدتی ، فرهنگی و فکری روبرو شده و به خاطر عدم وحدت علمای امت و وجود اختلافات بیهوده برسر مسائل پیش پا افتاده دسته دسته جوانان پاک این امت به کاروان دین ستیزان و دین گریزان پیوسته، این درحالیست که اهل علم مشغول اثبات یا رد مراسم مولودی وغیره بوده ، با در نظر گرفتن این معضلات و نیاز ضروری بە ترمیم اخلاقیات نسل امروز و معرفی بدون غلو دوباره ی پیام آور رحمت و آشتی به فرزندان امت اسلامی و جهانیان و بررسی سیره و حیات مبارک ایشان انجام مراسمات مولودی کاری بسیار نیکو و پسندیده است…
ای جوانان عزیز:
بەخود آیید و مواظب باشید در پرتگاە و باتلاق تبدیع ، تضلیل، تکفیر ، تشهیر و تفسیق قرار نگیرید چون همچنانکە رسول اللە ص به نقل از صحیح مسلم میفرماید : (اذا قال الرجل هلک الناس فهو اهلکهم = هرکس به مردم بدبین باشد وبگوید همه ی مردم هلاک شدند خودش قبل از همه به هلاک رفته است) ..
با تحلیل و ریشه یابی مشکلات دورە فعلی از تاریخ اسلامی در می یابیم بعد از اینکه مسائل کلی فراموش گردیده و اصول و واجبات کنار گذاشته شدە، بحث و جدل برسر این گونه مباحث جزئی(مولودی و..) که جزو مسائل فروع فقهی بوده جای اصول و کلیات را گرفته و باعث از دست دادن سروری و موجب تشطط و چند دستگی امت اسلامی گردید..
واقعا باید به حال و روز امروز امت و بخصوص بسیاری از عالمان دین خون گریست که با تعصبات مذهبی ، حزبی و … به جای تلاش برای احیای شوری و ایجاد وحدت و اخوت اسلامی ، موجبات سردرگمی بیشتر امت اسلامی را فراهم نموده اند..
در پایان توجه خود و همگان را به دستورات متعدد قرآنی که نقطه قوت امت در گرو بازگشت بدان ها نهفته و تنها راه نجات اسلام و مسلمین از این آشفتگی و ناهنجاری هاست و با در نظر گرفتن مفهوم المخالفه، نصوص وارده متضمن تهدیدات علیه زمینه سازان تفرُّق امت بوده را جلب میکنم. آنجا که الله متعال میفرماید:(واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرقوا ، ولایزالون مختلفین الا من رحم ربک ، ولا تنازعوا فتفشلوا وتذهب ریحکم ….) براین اساس بهترین راه برون رفت از این خفقان و تنگ نظری فکری، اتّحاد( البته نه به معنای یکی بودن بلکه به معنای باهم بودن ) و تحمل همدیگر و احترام به آرای هم است . پس خلاصه مطلب را در یکی دو جمله چنین جمع بندی میکنم :: صاحبان هر دو رٲی مخالف و موافق مراسم مولودی به رٲی مقابل احترام گذاشته و از تخریب و تشهیر همدیگر بشدت پرهیز نمایند، که این امر نزد الله و رسولش و دانایان وعامه ی اهل علم بسیار پسندیده است.

به امید آن روز که به جای شعار قرار دادن این اصول فراموش شده ، عملاً و با تبدیل شعارها به شعور همچنانکه امام مالک رح فرمودند: (الا بما صلح اولها) با بازگشت به قرآن وسنت و روش پیشینیان صالح امت به همان جایگاه شایسته ی امت اسلامی برگردیم..

تحقیق و جمع آوری: عبدالواحد رحمت الله

۹۷/۹/۲۰ کلیجه
منابع و مآخذ: التقریب ابن حجر عسقلانی ، فتاوای ابن حجر هیتمی ، شریعت اسلام ماموستا عبدالکریم مدرس، کتاب محمد رسول الله محمد رشید رضا و …