اصول

نکته های طلایی برگرفته از حدیث : كُلُّ عملِ ابْنِ آدم لهُ إِلاَّ الصِّيام……

هر عملي از اعمال انسان براي او و به نفع خود اوست، جز روزه که آن
براي من است

عنْ أَبي هُريرة رضِي اللَّه عنْهُ، قال: قال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: “قال اللَّه عَزَّ وجلَّ: كُلُّ عملِ ابْنِ آدم لهُ إِلاَّ الصِّيام، فَإِنَّهُ لي وأَنَا أَجْزِي بِهِ. والصِّيام جُنَّةٌ فَإِذا كَانَ يوْمُ صوْمِ أَحدِكُمْ فلا يرْفُثْ ولا يَصْخَبْ، فَإِنْ سابَّهُ أَحدٌ أَوْ قاتَلَهُ، فَلْيقُلْ: إِنِّي صَائمٌ. والَّذِي نَفْس محَمَّدٍ بِيدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائمِ أَطْيبُ عِنْد اللَّهِ مِنْ رِيحِ المِسْكِ.
للصَّائمِ فَرْحَتَانِ يفْرحُهُما: إِذا أَفْطرَ فَرِحَ بفِطْرِهِ، وإذَا لَقي. ربَّهُ فرِح بِصوْمِهِ” متفقٌ عليه

از ابوهريره – رضي الله عنه ـ روايت شده است که پيامبرص فرمودند: “خداوند عزوجل مي فرمايد: هر عملي از اعمال انسان براي خود او و به نفع اوست، جز روزه که آن براي من است و من پاداش ان را مي دهم؛ و روزه سپر است، پس وقتي يکي از شما روزه دار بود، دشنام و ناسزا نگويد و يا با صداي بلند بر ديگران داد نزند و اگر يکي به او بد و بیراه گفت و يا با او جنگيد، بگويد:من روزه هستم؛ و سوگند به کسي که روح محمد در دست قدرت اوست، بوي دهن شخص روزه دار، نزد خدا از بوي مشک خوش تر و با ارزش تر است؛ و شخص روزه دار دو دل خوشي دارد که به آن دو بسيار شادماني مي کند: يکي هنگامي که افطار مي کند، به افطارش خوشحال مي شود و ديگري، هنگامي است که با خداي خود ملاقات مي کند که از روزه اش شادمان است”.

نکته هایی طلایی از حدیث
این فرموده رسول اکرم با هر دو قسمتش (قدسی ونبوی) شامل فوائد کثیری است که به اجمال در نکات زیرتقدیم می گردد
1ــ ویژگی متفاوت روزه نسبت به سایر عبادات ، پروردگا میفرماید كُلُّ عملِ ابْنِ آدم لهُ إِلاَّ الصِّيام، فَإِنَّهُ لي( هر عملي از اعمال انسان براي خود او و به نفع خود اوست، جز روزه که آن براي من است ) سبب نسبت دادن روزه تنها به پروردگار این است که هرگز در گرفتن روزه غیر از خداوند کس دیگری عبادت نمی شود و در طول تاریخ کفار هیچ وقت معبودان خود را با گرفتن روزه تعظیم نکرده اند هر چند با عبادهای دیگر مانند نماز، سجده، صدقه، ذکر و… خدایان خود را پرستش کرداند .

 علاوه بر این ، روزه عبادتی کاملاً مخفیانه و دور از ریا می باشد واین ویژیگی آن را از عبادت های مثل نماز، حج، جهاد، صدقه و… که از جمله عبادت های ظاهری هستند جدا می کند
وأَنَا أَجْزِي بِهِ ( و من پاداش آن را مي دهم ) نشان از بزرگی ارزش روزه وکثرت ثوابش است واین فرموده خداوند که تنها خودش عهده دارپاداش روزه است مقتضی عظمت پاداش وکثرت عطا وبخشش آن می باشد
2 ـ روزه حامی ومحافظ انسان است ، والصِّيام جُنَّةٌ (و روزه سپر است) الجُنة : الوقایه والحمایه : یعنی روزه محافظی است در مقابل گناهان وسپری در مقابل آ تش دوزخ می باشد .

ابن عربی می گوید بدین خاطر به روزه گفته شده است ( سپری در مقابل آتش ) چون روزه باعث دوری وترک شهوات می شود در حالی که آ تش با شهوات احاطه شده است .
فَإِذا كَانَ يوْمُ صوْمِ أَحدِكُمْ فلا يرْفُثْ ولا يَصْخَبْ( پس وقتي يکي از شما روزه دار بود، دشنام و ناسزا نگويد و يا با صداي بلند بر ديگري داد نزند )
خداوند انسان روزه دار را از گفتن سخنان زشت و ناپسند وسخن گفتن مثل انسانهای جاهل ونادان که خیلی زود ازکوره در میروند نهی نموده است.
3ــ منزلت انسان روزه دار، (والَّذِي نَفْس محَمَّدٍ بِيدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائمِ أَطْيبُ عِنْد اللَّهِ مِنْ رِيحِ المِسْكِ.(و سوگند به کسي که روح محمد در دست قدرت اوست، بوي دهن شخص روزهدار، نزد خدا از بوي مشک خوشتر و باارزشتر است؛)
الخلوف : تغییر بوی دهان ؛ امام ابن قیم می فرماید آنچه که پیدا است بوی مشک نزد انسانها خوش بو ترین است پس پیامبر نیز برای توضیح مطلب به آن مثال آورده است. البته نسبت دادن بو کردن به پروردگار همانند نسبت دادن سایر اوصاف وافعالش مثل خشنودی وعصبانیت حب وبغضش و… می باشد وهرگز مشابه صفات و افعال انسان ها نیست همچون که ذاتش شبیه ندارد
4ــ چرا روزه دار خوشحال می شود ، ( للصَّائمِ فَرْحَتَانِ يفْرحُهُما: إِذا أَفْطرَ فَرِحَ بفِطْرِهِ، وإذَا لَقي. ربَّهُ فرِح بِصوْمِهِ ؛شخص روزهدار دو خوشي دارد که به آن دو بسيار شادماني ميکند: يکي هنگامي که افطار ميکند، به افطارش خوشحال ميشود و ديگري، هنگامي است که با خداي خود ملاقات ميکند که از روزهاش شادمان است)
خوشحالیش به هنگام افطار به خاطر این است که خداوند نعمت انجام دادن این عبادت را که از برترین عبادتها است به وی بخشیده واز آنجا که بعد از افطار خداوند لذت آ شامیدنی ها وخوردنی ها ویا عقد نکاح را که در حال رزه حرام شده بودند باری دیگر برایش حلال نموده است ومی تواند از آنها استفاده کند.

 واما خوشحالیش به هنگام ملاقات پروردگار وقتی است که آن پاداش عظیم روزه را در اوج فقرو نیازمندی درمیابد آنگاه که گفته می شود ( این االصائمون؟ لیدخلوا الجنة من باب الریان لا یدخل احد غیرهم )(روز قيامت) ندا داده مي شود كه كجايند روزه داران؟تا ازدوازه ریان وارد بهشت شوند، پس از اينكه روزه داران وارد مي شوند، آن در، بسته مي شود و هيچ كس ديگري از آن، وارد نمي شود».
5 ــ روزه مدرسه ایست برای تعلیم وتمرین انسان بر تعدادی از ارزش های تربیتی، همچون سایر شعایر دینی دیگر و همان قدر موجب نجات یافتن از بندگی شهوت وپرستش مادیات می شود .
روزه تربیتی عملی ست بر نگه داری ومراقبت غرائز ، وهمچنان آگاهی است برای انسان تا دریابد که مفهوم آزادی مقید به کسب خیر ونیکی درحیات بشریت است . و این جهاد سخت، درس صبرو تحمل را به انسان می آموزد و عزم و اراده را قوی می کند و انسان را برای مواجهه با احتمالات واتفاقات تلخ وشیرین وسایر نیرنگ های زندگی آماده می نماید تا به بالا ترین مرتبه نفس برسد و بتواند که متحمل عاقبتی نیک وسرانجام شایسته وتحولی بنیادین برای جامعه شود.
6 ــ وقفه ای با فرموده پروردگار، فَإِنَّهُ لِي وأَنا أَجْزي بِهِ:روزه براي من است و من پاداش ان را مي دهم ، علما دراین خصوص که چرا خداوند فرموده ( الصوم لی وانا اجزی به) با وجود این که همه عبادت های دیگر نیز برای پروردگار هستند اختلافاتی به شرح ذیل دارند ،

تفاوت روزه با سایر عبادت ها
1 ـ هرگز در گرفتن روزه ریا وجود ندارد در حالی که در سایر عبادت های دیگر احتمال اینکه عبادت گذار مرتکب ریا شود بسیار زیاد است
2ـ اندازه پادش هر عمل صالحی از ده برابر تا هفتصد برابر و أفزون بر آن إلی ما شاء الله آشکار شده است أما خداوند سبحان ثواب روزه را به خاطر کثرت آن أندازه گیری نکرده وتنها خود می داند که چه قدر است
3ـ روزه دوست داشتنی ترین عبادات نزد خداوند است .
4ـ نسبت دادن روزه ( فانه لی) به پروردگار نسبت تعظیم وبزرگواری برای رزه می باشد  چنان که در مورد (مسجد الحرام) می گوییم بیت الله این در حالی است که همه مساجد بیت الله هستند
5ـ بدرستی که بی نیازی از خوردن و آشامیدن و شهوات از صفات خداوند است و انسان با گرفتن روزه به این اوصاف نزدیک می شود.

 امام قرطبی می فرماید: تمام کردار انسان ها موافق ومناسب احوال آنها است ، به جر روزه که واقعاً اوصاف روزه مشابه اوصاف حق تعالی می باشد
گویی پروردگار می فرماید روزه دار به وسیله عملی به من تقرب می جوید که این عمل متعلق به یکی از اوصاف من ( بی نیازی ازخوردن وآشامیدن و… ) می باشد.
6ـ عده ای از علما بی نیازی انسان روزه دار را به اوصاف ملائکه تشبیه کرده اند چه بسا که ملائکه خوردن و آشامیدن و ازدواج ندارند ، یعنی انسان روزه دار درحال روزه متصف به اوصاف ملائکه می شود.
7ـ روزه عملی ست خالصانه برای خداوند وهیچ سهمی برای تعریف و تمجید مردم در آن وجود ندارد.
8ـ چنان که ذکر شد درگرفن روزه غیر از الله عبادت نمی شود به خلاف نماز، صدقه ، طواف و…
9ـ ظالمان با اینکه می توانند عبادات دیگری انجام دهند ولی هرگز از روزه بهره ای نمی برند .
10 ـ روزه که عملی ظاهری نیست تا ملائکه آن را مانند سایر أعمال بنویسند لذا تنها پرودگار ثوابش را تعیین می فرمایند .
حافظ ابن حجر می فرماید این بود توضیح اقوال علما در رابطه با فرموده خداوند (الصوم لی وان اجزی به) أما گزینه اول ودوم به دنبال آن گزینه هشتم ونهم به حقیقت نزدیک ترند والله أعلم

اسلام ویب ترجمه : بایزید قربانی

 

نمایش بیشتر

بایزید قربانی

نویسنده و مترجم- آذربایجان غربی - مهاباد فعال دینی و مترجم

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا