تاریختاریخ جهان

پروفسور فواد سزگین؛ از برجسته ترین مورخان جهان درگذشت

مجید چتینکایا، رئیس هیات امنای بنیاد پژوهش های تاریخ علوم اسلامی در مصاحبه با خبرنگار آناتولی گفت: پروفسور فواد سزگین، از برجسته ترین مورخان جهان و پژوهشگر ۹۴ ساله حوزه تاریخ علوم اسلامی به علت مریضى در بیمارستان درگذشت.

پروفسور فواد سزگین در  ۲۴ اکتبر ۱۹۲۴ در استان بیتلیس جنوب شرق ترکیه به دنیا آمد.

وی در سال ۱۹۵۱ در دانشکده ادبیات دانشگاه استانبول تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به پایان رسانده و دوره دکترای خود را نیز در سال ۱۹۵۴ در رشته زبان و ادبیات عربی در همین دانشگاه تکمیل کرده و به رتبه دانشیار دست یافت.

وی در سال ۱۹۶۰ به دلیل ثبت نامش در فهرست «۱۴۷ دانشگاه منع شده از دانشگاه های ترکیه» که از سوی دولت منتخب نظامیان کودتاگر تهیه شده بود، ترکیه را به مقصد آلمان ترک کرده و فعالیت های علمی خود را در دانشگاه فرانکفورت ادامه داد.

در سال ۱۹۶۵ دومین پایان نامه دکترای خود را به این دانشگاه تقدیم کرده و یک سال بعد به رتبه پروفسور ارتقا یافت.

پروفسور سزگین بر ۲۷ زبان خارجی از جمله سریانی، عبری، لاتین، عربی و آلمانى مسلط بود. وی علاوه بر عضویت در بسیارى از آکادمی هاى بین المللی، شمار زیادی جایزه و نشان افتخار نیز داشت.

ویکی پدیا در باره پروفسورفؤاد سزگین می نویسد

(متولد ۲۴ اکتبر ۱۹۲۴، بتلیس)، محقق علوم اسلامی و مستشرق اهل ترکیه است. او استاد بازنشستهٔ تاریخ علم طبیعی در دانشگاه گوته فرانکفورت آلمان و بنیانگذار و مدیر افتخاری مؤسسهٔ تاریخ علوم عربی – اسلامی آن‌جا است

تحصیلات
وی برای تحصیلات دانشگاهی نخست در دانشکدهٔ مهندسی ثبت نام کرد ولی سپس به راهنمایی و زیر نظر هلموت ریتر (شرق‌شناس آلمانی) به مطالعات شرقی در دانشکده هنرهای دانشگاه استانبول پرداخت. وی در همان‌جا لیسانس، فوق لیسانس (۱۹۴۹) و دکتری (۱۹۵۴) خود را در رشتهٔ علوم اسلامی و مطالعات ایرانی گرفت و در همان‌جا مشغول تدریس شد. سزگین در سال ۱۹۵۶ به آلمان نقل مکان کرد. وی تاکنون ۱۴۰۰ جلد کتاب را تألیف کرده است.

شناخته شده‌ترین اثر او ۱۳ جلد کتاب تاریخ ادبیات عربی است که اصل کتاب به زبان آلمانی نوسته شده و یک کتاب مرجع استاندارد است. عنوان رسالهٔ دکترای او با عنوان “Buhari’nin Kaynaklari” (منابع بخاری) نشان داد که خلاف عقیدهٔ رایج در میان شرق‌شناسان اروپا، تألیفات حدیثی البخاری از منابعی نوشته‌شده‌است که قدمت آن به قبل از قرن ۷ می‌رسد و همچنین تاریخ شفاهی بود.

او مدرس دانشگاه استانبول بود، اما در پی کودتای ۱۹۶۰ این سمت را از دست داد. نتیجتاً او در سال ۱۹۶۱ به آلمان مهاجرت کرد و به عنوان استاد مدعو در دانشگاه فرانکفورت شروع به کار کرد. در سال ۱۹۸۲، سزگین مؤسسه تاریخ علوم اسلامی عربی را تأسیس کرد. امروز این مؤسسه جامع‌ترین مجموعه از متون تاریخ علم عربی اسلامی در جهان را داراست. در سال ۱۹۸۳ سزگین همچنین یک موزهٔ منحصربه‌فرد در این مؤسسه، با گرد هم آوردن بیش از ۸۰۰ مدل از دستگاه‌های علمی تاریخی، ابزار و نقشه‌ها، عمدتاً متعلق به عصر طلایی علوم اسلامی تأسیس کرد. موزهٔ بسیار مشابهی در سال ۲۰۰۸ در استانبول افتتاح شد. در سال ۱۹۶۸، سزگین چهار کتاب ناشناختهٔ حساب دیوفانت را در حرم امام رضا در مشهد یافت.

او در دیدار رئیس کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی ایران پیشنهاد داد تا ۶ جلد کتاب او دربارهٔ جغرافیای اسلامی به فارسی ترجمه شود. وی در زمینهٔ احیاء و بازسازی دستاوردهای تمدنی دانشمندان اسلامی کارهای ماندگار و ارزشمندی را انجام داده و اکنون از این مجموعهٔ بازسازی‌شده یک مرکز نمایشگاهی و موزه‌ای ارزشمندی را در شهر فرانکفورت و در مرکز انستیتو تاریخ علوم اسلامی این شهر تشکیل داده است

آثار
۱۳ جلد کتاب تاریخ ادبیات عربی او (۱۹۶۷–۲۰۰۰) زیر بنای تاریخ علم و فناوری در جهان اسلام و گاهشمار دانشمندان و مهندسان مسلمان است. کتاب ۵ جلدی علوم طبیعی اسلام او اسناد اقلام موجود در موزهٔ فرانکفورت است. از سال ۱۹۸۴ میلادی، او مجلهٔ تاریخ علوم عربی اسلامی را ویرایش می‌کند. سزگین استدلال کرده‌است که دریانوردان مسلمان، آمریکا را پیش از غربی‌ها کشف کرده بودند و با اسناد معتبر نشان داده که غربی‌ها بدون استفاده از مدارک مسلمانان نمی‌توانستند با آن امکانات دریانوردی آن موقع به آمریکا برسند .

برخی از تالیفات فؤاد سزگین
۱ – تاریخ نگارش های عربی ؛ این کتاب شرح احوال همه دانشمندان مسلمان ازصدر اسلام تا سال ۴۳۰ هجری قمری به همراه فهرست کامل آثار آنان ( شامل کتابشناسی و نسخه شناسی ) است .

۲ – تاریخ علوم بلاغی عربی ؛ این کتاب به زبان ترکی استانبولی در سال ۱۹۴۹ میلادی در شهر استانبول ترکیه به چاپ رسیده است .

۳ – تصحیح مجاز القرآن نوشته ابو عبیده معمربن مثنی در دو مجلد ؛ این کتاب یکبار در سال ۱۹۵۴ در شهر قاهره مصر و یکبار در سال ۱۹۶۲ در همین جا برای دومین بار به چاپ رسیده است .

۴ – پژوهش هایی درباره منابع الجامع الصحیح بخاری ؛ این کتاب به زبان ترکی استانبولی در سال ۱۹۵۶ در شهر استانبول ترکیه به چاپ رسید .

وی در بخش دیگری از سخنان خو افزو : از دیگر کارهای ارزشمند این دانشمند تجدید چاپ مجموعه ای از مهم ترین تحقیقات ، تصحیحات ، و ترجمه های خاورشناسان از متون گوناگون در حوزه های مختلف علوم اسلامی ، و همچنین چاپ فاکسیمیله ( نسخه برگردان ) متون کهن اسلامی است .

از این میان تاکنون این مجموعه ها منتشر شده است : ۱ – مجموعه جغرافیای اسلامی ( تاکنون ۳۰۰ جلد از این مجموعه منتشر شده ) ، ۲ – مجموعه ریاضیات و نجوم اسلامی ( ۱۲۰ جلد از این مجموعه به چاپ رسیده ) ، ۳ – مجموعه پزشکی اسلامی ( ۱۰۰ جلد از این مجموعه به چاپ رسیده ) ، ۴ – مجموعه فلسفه اسلامی ( ۵۰ جلد از این مجموعه منتشر شده ) ، ۵- مجموعه علم موسیقی در اسلام ( ۵ جلد از این مجموعه به چاپ رسیده ) ، ۶ – مجموعه جهان اسلامی در سفرنامه های خارجیان ( ۸۰ جلد از این مجموعه به چاپ رسیده ) و ۷ – مجموعه فاکسیمیله ( نسخه برگردان ) متون کهن ( ۸۰ جلد از این مجموعه تاکنون منتشر شده )

دکتر محمد حسین ساکت در پایان سخنان خود در مورد تجدید چاپ مجموعه تصحیحات و ترجمه های دکتر سزگین افزود : این مجموعه از سال ۱۹۹۲ میلادی شروع شده و تاکنون انتشار آنها ادامه داشته است .

در ادامه این مراسم مهندس محمد باقری طی سخنانی درباره کتاب « تاریخ نگارش ها( نگاشته ها )ی عربی » از تالیفات ” فؤاد سزگین ” ، گفت : مهمترین اثر علمی پروفسور ” سزگین ” همین کتاب « تاریخ نگارش های عربی » است که بر اساس کتاب بروگلمان آلمانی تالیف شده است .

پروفسور سزگین قصد داشت بر اساس تجربیات خود با نوشتن تحشیه ای بر این کتاب بنویسد ولی پس از آغاز کار مشخص شد که این اثر نمی تواند به این صورت ادامه یابد و از آن پس دست به کار تدوین کتاب مستقلی شد که تاکنون ۱۲ جلد از آن به زبان آلمانی به چاپ رسیده و هم اکنون جلد سیزدهم آن زیرچاپ است .

سوزی میحراب درگذشت این دانشمند جهان اسلام را تسلیت می گوید و از خداوند برای آن استاد فقید بهشت و برای مریدانش صبر و اجر الهی مسالت دارد

تهیه و ارسال از : یوسف ساجدی

نمایش بیشتر

یوسف ساجدی

نویسنده و مترجم و مدرس دانشگاه

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا