اندیشه

مهربانی و میانه روی در مدرسه ی پیامبر

بسیاری از مردم گمان می کنند سخت گیری بر نفس و ریاضت و گوشه نشینی و مبالغه در عبادات اموری هستند که خداوند متعال دوست دارد، حال آنکه آنچه از مدرسه ی رسول اکرم(ص) یاد می گیریم غیر از این را می رساند!
در زمان آن بزرگوار: سه گروه به منزل ایشان آمدند، از عبادت رسول خدا(ص) سؤال کردند؟ با خود می گفتند ک پیامبر(ص) کجا و ما کجا؟! یکی از آنان می گفت : من تمام شب نماز می خوانم! دیگری می گفت من تمام سال را روزه می گیرم! سومی می گفت ک من از زنان فاصله می گیرم و ازدواج نمی کنم!
پیامبر(ص) : هنگامیکه آمدند فرمودند«شمایید کسانیکه چنین و چنان گفته اید؟! بخدا سوگند من پرهیزگارترین و متواضع ترین شما به سوی خدا هستم و لیکن روزه می گیرم و افطار هم می کنم، نماز می خوانم، می خوابم و استراحت می کنم و ازدواج نیز می کنم چرا که هر کس از سنت و روش من روی گرداند از من نیست!
×-از عبدالله پسر عمو و پسر عاص روایت شده؛ رسول خدا(ص) به من فرمودند :«ای
عبدالله! خبر دارم که تو روز را روزه داری و شبانگاه به نماز می ایستی ! گفت ک بلی رسول خدا(ص) . فرمودند : نکن ! غذا خور و روزه هم بگیر، بیدار باش و نماز بخوان و بخواب و استراحت نیز کن، چرا که جسم و روحت را باید مصون بداری و نگهدارش باشی چشمانت را، همسرت بر تو حق دارد و مهمانت بر تو حقی دارد ، و کافیست که در هر ماه سه روز روزه بگیری زیرا در برابر هر نیکی ده برابر برایت داده می شود این(روزه گرفتن) مثل روزه ی تمام عمر است، من برایشان سخت گرفتم ایشان هم بر من سخت گرفتند، گفتم یا رسول الله(ص) من قدرتمندم! فرمودند : روزه پیامبرخدا داود (ع) را بگیر و از آن زیادتر روزه مگیر، گفتم روزه داود(ع) چگونه بود؟ فرمود : نصف زمان . چون عبدالله (رض) کهنسال شده بود میگفت کاش اجازه ی رسول خدا(ص) را قبول می کردم. و باید اضافه کنم که پیامبر(ص) طولانی کردن نماز توسط امام را نهی فرمودند به خاطر رعایت حال نمازگزاران
أبی مسعود روایت می کند که :«یک نفر به رسول اکرم(ص) گفت : «من هنگام نماز صبح تأخیر می کنم چرا که فلان کس- امام – نماز را بر ما طولانی می کند، پس رسول خدا(ص) چنان عصبانی شد که در جایی دگر ندیده بودم چنان خشمگین شدند و فرمودند : پیشه گیرد چرا که در میان نمازگزاران ضعیف و مسن و کسانی اند که مشغله و گرفتاری دارند.»
لذا آنچه در مدرسه ی پیامبر(ص) می آموزیم مایه ی رحمت و آسانگیری برای مردمان است و این تنها اختصاص به واجبات ندارد بلکه ایشان در امور عبادتی آسان هم این جانب را مراعات فرموده اند.
در حدیث شریف به روایت مسلم، رسول الله(ص) می فرمایند :«اگر به مؤمنان سنگین و دشوار نمی بود در هر نماز آنها را به سواک امر می کردم.»
و آیا رعیت نظافت دهان و دندان با مسواک یا سِواک طاقت فرسا و خسته کننده است؟!
این رحمت و بزرگواری شریعت محمدی(ص) تنها به ذات و نفس عبادات تعلق ندارد، ایشان حتی در آموزش عبادات نیز همینگونه صاحب رحم بوده اند.
از حکم سُلَّمی روایت شده که می گوید :«من همراه رسول الله(ص) نماز می خواندم، یک نفر عطسه کرد از حاضرین و من به وی گفتم(در حال نماز) یرحمک الله(خداوند بهت رحم کند). مردم به من نگاه می کردند و چشم دوخته بودند، گفتم چه شده شما را چرا اینگونه به من خیره شده اید، دست به زانو می کوبیدند(به نشانه ی کار زشت یا ناشایست) وقتی دیدم می خواهند ساکتم کنند سکوت کردم، اما هنگامی که پیامبر(ص) پدر و مادرم به فدایش باد – نمازش را خواند – که معلمی و آموزگاری که چنین نمونه باشد در تعلیم هرگز ندیده ام – نه من را ناسزا گفت نه بد و بی راه گفت و نه زل زد به من! بلکه فرمود :این نماز و(عبادت) درست نیست در آن سخن بگویی (مثل سخن عادی مردم) بلکه باید تسبیح و الله اکبر و قرائت قرآن باشد»
در حدیث شریف دیگری به روایت انس پسر مالک می خوانیم : انس می گوید«همراه رسول اکرم(ص) در مسجد نشسته بودیم، در این هنگام یک اعرابی وارد شد و در مسجد شروع به شاشیدن کرد، یاران پیامبر(ص) گفتند دست نگهدار نکن! نکن! ولی رسول خدا(ص) فرمودند ولش کنید تا تمام شود، پس رهایش کردند تا کارش را کرد، سپس رسول اکرم(ص) او را صدا زد و به وی گفت : «این مساجد را شایسته ی این کارها و شاشیدن(کثافت) نیست بلکه برای ذکر خداوند عزّوجل و نماز و قرآن خواندن است، و سپس به یک نفر امر کردند تا یک سطل آب بر ادرارش بریزد.»
این در مورد وسعت رحمتش در عبادتی چون نماز بود اما در مورد روزه ایشان پسند نداشتند در حال سفر روزه گرفتن را
در حدیثی به روایت بخاری و مسلم«که حضرت رسول(ص) در سفر بودند و مردی را که روزه بود خطاب به وی فرمودند : که نیک و پسند نیست که در سفر روزه گرفت»
اما در مورد حج :
ایشان راضی نبودند که بدون جمع تمامی شرایط لازم جهت ادای حج، این فریضه را بجای آورد!
شرایط مادی و معنوی بدلیل سیاق آیه قرآن کریم :
«و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه ی(او) کنند آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند» آل عمران
و کسانیکه بر نفس خویش سخت می گیرند و مبالغه می کنند، رسول خدا(ص) همچنان که عادت داشتند نسبت به ایشان از نفس خودشان مهربانتر بودند.
در حدیث شریف به روایت بخاری آمده که پیامبر(ص) «مرد کهنسالی را دیدند که دو فرزندش زیر بغلش را گرفته بودند(به وی کمک می کردند)، به ایشان فرمود : چه شده؟ گفتند : نذر کرده که به خانه کعبه برود! فرمودند «خداوند متعال از عذاب دادن این شخص(به شقت انداختن)،خودش را بی نیاز است. و امر فرمودند که سوار بر مرکب شود»
در پایان باید گفت که این مهربانی و آسانگیری و تربیت نبوی ریشه در این اصل قرآن دارد که می فرماید :« خداوند راحتی شما را می خواهد نه زحمت شما را»بقره/185
عنوان«رحمته فی العبادات»
ترجمه از عربی به فارسی : فاروق راک

 

نمایش بیشتر

فاروق راک

@نویسنده و مترجم و شاعر @ آذزبایجان غربی - مهاباد @ شغل : آزاد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا