{ تا نیقابی له سه ر بو گه وره ترین قاره مانی شه ری دیمه شق و ….. ، وه ختیکی نیقابی لادا هاته ناو ژماری گه وره ترین ژنانی گیتی } ئاوات
وه ختیکی خالیدی ئیبنی وه لید سه رداری به ناو و ئه بوو عوبه یده سه ر له شکری به ته دبیر ، له شه ری رومیان ، دیمه شقیان ده وره دابوو ، خه لکی شاره که خویان ده وره دراو و ئه میره کانی خویان به دیل دیت ؛ خه به ریان نارد که له موقابیل وه رگرتنی پول و پاره یه کی زور ، ده س له داگیر کردنی شار ی دیمه شق هه لگری ؛ به لام خالید ولامی دانه وه ؛ من لیره ناروم تا وه ختیکی موسولمان ده بن ، یا قه بولی جزیه و مالیات ده که ن یا خود بو شه ر حازر ده بن ، له و وه خته دا ، له لایان هیرقیل وه له شکریکی گه وره بو یاری ئه هلی شار ، گه ییشت !
خالید فه رمانی خوساز کردنی به له شکره که ی خوی دا و زیرار – ضرار – ئیبنی ئه زوور به فه رمانده یی پینج نه فه ر سواری شه ر که ر ، بو شه ر له گه ل نه یروی تازه نه فه س و تازه گه یشتووی روم ، نارد .
زیزار ئاماده بوو و له سه ر ئه وه ش که ئه یزانی رومییه کان له هه ژماردا له له شکره که ی ئه و زورترن سویندی خوارد نه گه ریته وه و شه ربکات . موسولمانه کان چون سویندی زیراریان بیست، یه کجاری دلیان هاویشته سه رشه ر و فه رمانده ی عه ره ب له شکره که ی له بوسه دانا . وه ختیکی له شکری روم نزیک بوونه وه ، زیرار له بوسه هاته ده ر و نیزه یه کی گرته ده ست و په لاماری برد و نیزه یه کی وه های له ئالا هه لگری سوپای روم دا ، ( که ) له ئه سپه که ی که وته خوار و سه لیبه که ی له ده س به ربووه ، زیرار وه ک بریسکه خوی له رومیان دا و چه ند که سی لی خستن ، له و
وه خته دا چاوی به فه رمانده ی له شکر که وت که له ژیر سیبه ری سه لیبک دا ده روا و پیاویکی چوارشان و قه وی سه لیبه که ی به ده سته وه یه ؛ زیرار ته مای له و کرد و به په لاماریک سه لیبه که ی سه ره وژیر ، و فه رمانده که ش که { وردان } ی ناو بوو ، هه لات . له و به ینه دا کوری وردان باسکی چه پی زیراری به تیر بریندار کرد،زیراریش بی ئه وه ی ده ربه ندی برینه که بیت ؛ وه ک پلینگی بریندار خوی گه یاندی.
ئه وجار که کوری وردان ،مه رگی هاته پیش چاؤ و ته مای بوو رابکا، به لام زیرار ماوه ی نه دا و گه یشتیه سه ری؛ و نیزه یه کی وه های له پشتی کوتا که له سینگی ده رکه وت
زیرار کوشیشی کرد نیزه که له پشتی بینیته وه ده ر، وه لی نوکی نیزه که له پشتی دا به جی ما و نیزه که بی نووک هاته وه ده ر . له شکری روم چون دیتیان نیزه ی زیرار بی نووک ماوه و چ ئه سبابیکی شه ری تریشی پی نییه ، له هه موو لایکه وه ده وره یان دا و ئه سیریان کرد . موسولمانه کان که ئه وه یان دیت به دلشکاویه کی زور، خه یالی راکردنیان هه بوو، که ( رافیع ئیبنی عومه یره) یه کیک له سه رداره کان هاواری کرد { ئه ی له شکری ئیسلام ده س له داوینی شه ر به رمه ده ن و پایه داری بکه ن، خو ئه گه ر سه رداری ئیوه ئه سیر یا کوژرابیت ،خوا زیندووی هه تا هه تائیه . له وکاته له شکریکی ئیسلام بو کومه گی ئه و له شکره چوو و په لاماریکی سه ختی بو سوپای روم برد .له و وه خته دا له ناو مه یدانی شه ر له گه رمه ی شه ردا ، سه ربازه عه ره به کان چاویان به سواریکی { ره ش پوش } که وت که نیزه یه کی دریژی به ده سته وه یه و مه ردانه شه ر ده کات . سواری ره ش پوش ؛ سه رپیچیکی سووری به سه ره وه بوو له پیشاپیشی موسولمانه کان وه ک ( بریسکه ) په لاماری دوژمنانی ئه دا .ریزی رومیانی تیک ده شکاند ،پیاو و ئه سپی دوژمنی سه ره وژیر ده کرد، که سیش ئه وی نه ده ناسی . سواری ره ش پوش ؛ له ناکاو له شکری روم دا ون بوو ، به لام هینده ی پی نه چوو وه ک ( بریسکه ) له ناکاو وه ده ر که وته وه و هینده ی کوشتار کردبوو ، ته واوی کراسه که ی شه تلی خوین (ب)بوو .
رافیع خوی گه یانده خالیدی ئیبنی وه لید و لیی پرسی ؛ { ئایا ده زانی ئه و سواره ی له پیش له شکر شه ر ده کات ، کییه؟؟ که له ریی جیهاددا نرخیکی بو گیانی خوی دانانی} خالید کوتی ؛ منیش له فکری ناسینی ئه و دام،و سه ر لی سورماووی ئازایی ئه وم. خالید شه ریکی سه ختی کرد و به لام له هه موجیگه یه کیش چاوی له و سواره هه لنه بری تا نیزیکی بووه و لیی پرسی : { ئه ی سوار تو کیی و خه لکی کویی ؟ } جوابیکی نه بیسته وه . موسولمانه کان کوتیان ئه ی سوار ، ئه وه خالید ئه میری له شکره ، که پرسیارت لی ده کا . نیقابت لاده با بتناسین و بو پاداشی ئه و ئازاییه ئیحترامی گه وره ییت بگرین؟ ولامیکیان نه بیسته وه ، خالید خوی هاته پیش و کوتی : { ئه ی سوار تا که ی خوت ده شارییه وه ، رووت ده رخه تابتناسین }， ئه وجار سوار هاته قسه و کوتی ؛: { شه رم ده که م خوم به ئیوه بناسینم ،چون من ژنیکی دل سوتاوم . من { خه وله } خوشکی زیرارم، که بو رزگارکردنی تا دوا هه ناسه م شه ر ده که م بی وچان . خالید له بیستنی ئه م قسه یه فرمیسکی هه لوه راند وکوتی : {ئه وا من به ته واوی له شکرم په لاماری ئه به م ، شاید زیرار نه جات بده م . }
خه وله کوتی : { منیش هه روه ها له پیش له شکره وه شه ر ده که م }.
له پاش ئه و قه راره ؛ خالید له لایکه وه ورافیع ئیبنی عومه یره له لایکی تره وه په لاماریان برد .
خه وله ئه وجاریش له مه یدانی شه ردا بوو هاواری ده کرد : { زیرار له کوییه که نایبینم ، ئه ی تاقه برای من . …..} .
کاتی نیوه رو ؛ هه ر دوو له شکر ده ستیان له شه ر هه لگرت و گه رانه وه جیی خویان ، ئه وجار خه وله ده ستی کرد به پرسیار . چون له هیچ که س خه به ری زیراری نه بیست ؛ گریا وکوتی؛ { ئه ی برا ، بریا ده مزانی ،له کویستانانیان راگرتووی ، یا به به ندی ئاسن ماندوویان کردووی ،یا به تییغ سه رتیان بریوه ؟
بریا خوشکت فیدای تو و توش له به ند رزگارت بایت ، گه رچوویه ئه و دونیای تر ، له منه وه سه لامی ره سولی خوا بگه ینه .
له و به ینه دا هیندیک له رومیان به دیل گیران ، خالید له قسه ی ئه وان تی گه ییشت که زیراریان له گه ل سه د سوار ناردوته ( حیمس)تا له ویرا بولای ئیمپراتوری به رن .
****************
چه ند سوار له نه یرووه کانی رومی پیاویکیان سواری ئه سپ کردووه ، له هه موو لایه که وه ده وره یان گرتوه،ئه م پیاوه عه ره به ، بی ئه وه ی چاو له ته ماشای رقاوی ئه وان بکات،بلی من ئه سیر کراوم و ده ستیان به ستتوم ،کافره کانی روم له ده ورم ده رون و ئه یانه وی به و حاله بو رومم به رن ؟ که وا بوو، ئه ی دل بمره له خه م و حه سره تی خه م . ئه ی فرمیسکی گه رم به سه رگونه ما وه ره خوار . ئایا ده بی جاریکی تر چاوم به که س وکار و خه وله ی خوشکم بکه ویته وه ؟!
له ناکاو له پاناگایه ک ئه سپیک وه ک { بریسک} ده رپه ری ، سواری ره شوپش په لاماری بو رومیان برد و ده نگی رافیع به م جوره به گویی زیرار گه ییشت : خوا دوعای توی قه بوول کرد. ئه وخوشکه ت ، ئه وسواره ره ش پوشه، بو ئازادی تو شه ر ده کات و….
رومیان شکان و زیرار ئازاد بوو، خه وله ش ( خوشکی زیرار ) هاته ناو ناوی گه وره ژنانی گیتی .
ریگایان پر ریبوار
نوسین وئاماده کردن ؛ عبدالله علی پور
