آثار هجرت پیامبر بر تاریخ و جهان

 هجرت به معنی دست برداشتن از چیزی یا ترک کاری و یا منتقل شدن از مکانی به مکانی دیگر

ورود حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و مسلمانان به مدینه، فصل تازه‌ای در اسلام و زندگی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم گشود.
هجرت در راه خدا و برای گسترش دین، برابر است با جهاد، هجرت، یعنی ترک همه علاقه‌ها، عادت‌ها و باورهای غلط و نادرست…
پس هجرت مفاهیم زیادی در بر می‌گیرد و گاه برای کسب علم و دانش، زمانی با هدف حفظ دین و گاهی برای فرار از ستم و ستمکاری است. همچنین گاه برای رسیدن به خداوند و زمانی برای فرار از گناه انجام می‌شود.
اصولاً روح هجرتِ مقدس، همان فرار از تاریکی به روشنایی، از کفر به ایمان و از گناه و نافرمانی به اطاعت خداست.

مهاجران واقعی کسانی هستند که از گناهان هجرت می‌کنند و دیار گناه را پشت سر می گذارند؛ پس هجرت همان گونه که در حدیث آمده دوری از چیزهایی است که حرام و مورد نهی واقع شده‌اند.

اما هجرت پیامبر صلی الله علیه و سلم همان ترک دیار و خانه و کاشانه و سرزمین خویش به سرزمین دیگری برای انجام دستورات و رضایت و خشنودی خداوند متعال می‌باشد.

اسلام به عنوان یک دین الهی مسئله هجرت را در زمینه‌های گوناگون مطرح نموده و در چند آیه از قرآن به آن اشاره کرده است. پیامبر اسلام تنها کسی نبود که هجرت کرده بلکه پیش از او پیامبران دیگر هم در راه خدا هجرت نموده اند از جمله حضرت ابراهیم پس از انجام رسالت خویش در سرزمین بابل و دعوت مردم به یکتاپرستی و واکنش نمرود و مردم در برابر دعوت ابراهیم علیه السلام، تصمیم گرفت که از آنجا کوچ کرده و به سرزمین شام هجرت کند

هجرت امر بسیار مبارک و خداپسندانه‌ای است که همه‌ی اقشار اعم از مردان، کودکان و زنان در آن سهیم بودند؛ از جمله ام سلمه دختر امیه که از طرف دشمنان بسیار مورد اذیت و آزار قرار گرفت و حتی بچه کوچکش را از او گرفتند تا مانع از هجرتش شوند اما این زن همه‌ی سختی ها را تحمل می‌کند و در نتیجه موفق می‌شود که هجرت کند.
و اما اسماء دختر حضرت ابوبکر صدیق را بنگرید آن هنگامی که برای پیامبر و پدرش در غار “ثور” غذا می‌برد و کمر بندش را دو نیم می‌کند تا با آن آب و نان و غذا را بصورت کوله‌باری حمل کند.
در قرآن از هجرت زنان در سوره‌ی ممتحنه آیه ۱۰ صحبت به میان آمده و می‌فرماید:
” یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا جَاءَکُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ ۖ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِیمَانِهِنَّ ۖ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْکُفَّارِ “” ای کسانی که ایمان آورده اید! هنگامی که زنان مؤمن هجرت کرده به نزد شما آیند، پس آنها را آزمایش کنید، الله به ایمان‌شان داناتر است، پس اگر آنها را (زنانی) مؤمن یافتید، آنها را به سوی کفار باز نگردانید…”

و در سوره‌های بقره، نساء، نحل و… بحث هجرت را به میان آورده تا مسلمانان را بر این امر تشویق نماید و زمینه را برای هجرت مهیا کند و اصحاب هم عزمشان را جزم نمودند و به تهدیدات و موانع توجه نکردند و با جاگذاشتن هست و نیست خود تصویر بی نظیری از ایمان، شجاعت و استقامت در راه حفظ عقیده و دین را در طول تاریخ به نمایش گذاشتند.
هنگام تلاوت این آیات تصویر آن وقت را به خوبی لمس و احساس می‌کند و در سوره توبه آیه ۱۰۰ به تعریف و تمجید این مقام بس بزرگ که بعدها پایه‌گذار تمدن اسلامی شد، می‌پردازد:
وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ۚ ذَٰلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ “ و پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار ، و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود گشت ، و آنها (نیز) از او خشنود شدند ، و برای آنها باغهایی (از بهشت) آماده کرده است ، که نهرها از زیر (درختان) آن جاری است ، جاودانه در آن خواهند ماند ، این کامیابی بزرگ است .

آری این همت رادمردان بزرگ و نخستین اسلام بود که به وسیله هجرت معنای دیگری به زندگی بخشیده و با بنای اولین مسجد در تاریخ و ایجاد پیوند برادری میان مهاجر و انصار و تدوین قانون اساسی که متکفل حفظ حقوق همه ‌ی‌ شهروندان بود وسپس دوره‌های آمادگی برای حفظ منافع و مصالح مسلمانان و شهروندان مدینه و مراحل تشریع جهاد و جنگ با مهاجمان و…این دعوت را به گوش همه‌ی مردم جهان رساندند.
در زمان خلافت حضرت عمر فاروق رضی الله عنه با اینکه حوادث مهمی همچون ولادت پیامبر، بعثت ، فتح مکه و رحلت پیامبر درسیره او وجود داشت اما هجرت به عنوان مبدأ تاریخ اسلام انتخاب شد!، ولی هیچ کدام انتخاب نشد و تنها زمان هجرت پیامبر به عنوان مبدأ تاریخ انتخاب گردید.

در حقیقت هجرت یکی از برنامه‌های اسلام و سرآغاز فصل تازه‌ای از تاریخ اسلام بود. مسلمانان تا زمانی که در مکه بودند در ظاهر هیچ گونه قدرت اجتماعی و سیاسی نداشتند؛ ولی پس از هجرت بی درنگ دولتی مدنی تشکیل شد و با سرعت فراوانی در همه زمینه ها پیشرفت کرد. اگر مسلمانان به فرمان پیامبر دست به چنین هجرتی نمی‌زدند، نه تنها اسلام از محیط مکه فراتر نمی‌رفت بلکه ممکن بود همان جا دفن و فراموش شود.

آثار هجرت را می‌توان چنین برشمرد:
۱-گسترش دایره اسلام و فزونی مسلمانان
۲- یک پارچگی مسلمانان و تشکیل ارتش اسلام
۳-ایجاد مرکز قدرت برای مسلمانان و تشکیل حکومت در مدینه
۴-تبدیل شدن یثرب به مدینه الرسول(شهر پیامبر)
۵-پیروزی‌های پی در پی و فتح مکه
۶-فراهم آمدن زمینه تربیت افراد چون ابوبکر و عمر و عثمان و علی و…

منبع سایت ده‌نگی ئیسلام
عمر امین پور- سردشت – ساوان