با حلول ماه مبارک رمضان کشورهای آفریقایی همچون سایر کشورهای اسلامی با آداب و رسوم ویژه خود به استقبال این ماه می روند.
مسلمانان کشورهای آفریقایی برای استقبال از ماه مبارک رمضان ضمن بهره گیری از آداب و رسوم خاص پدران و نیاکان خود، این ماه را فرصتی برای ارتباط با خداوند سبحان می دانند.
رمضان در کشور «مصر»
مسلمانان مصر از ماه شعبان و حتی از ماه رجب و با اقتدا به پیامبر گرامی اسلام (ص) و آماده کردن نفس خود به استقبال این ماه پر فضیلت می روند و یک هفته یا دو هفته قبل از حلول ماه مبارک رمضان برگزاری جشن های این ماه را آغاز می کنند.
کودکان مصری با در دست داشتن فانوس هایی سرودها و شعرهای معروف این ماه را می سرایند.
زنان مسلمان برای پذیرایی از مهمانان این ماه، مایحتاج و موادغذایی مورد نیاز خود را از بازارها فراهم می کنند و غذاهایی چون «الیامیش» و شیرینی «کنافه» را آماده می کنند.
مسلمانان مصر خیابان ها، کوچه ها و محله ها را با چراغ های رنگی، فانوس ها و پارچه هایی که بر روی آن ”رمضان کریم” و «شهر رمضان الذی انزل فیه القران» نوشته شده است، تزیین می کنند.
در آخرین روز ماه شعبان همه مسلمانان رویت هلال ماه را لحظه شماری می کنند تا با اعلام آغاز ماه مبارک، سحری نخستین روز ماه مبارک را آماده کنند.
با ورود به این ماه، مساجد این کشور مملو از روزه دارانی است که برای ادای نمازهای پنج گانه به مساجد می روند تا صحنه با شکوهی از برپایی یکی از واجبات مسلمانان را به نمایش بگذارند. علاوه بر آن مسلمانان با حضور در مساجد تا پایان ماه مبارک بارها قرآن را ختم می کنند.
مسلمانان پس از افطار و ادای نماز تراویح در قهوه خانه ها و خیمه های رمضانی برای شب زنده داری و شرکت در مسابقه ها گردهم جمع می شوند. همچنین آنها با نزدیک شدن زمان افطار، سفره های افطاری را به منظور همبستگی برای فقیران و نیازمندان در مساجد و اماکن مختلف برپا می کند.
رمضان در کشور «الجزایر»
مسلمانان الجزایر با غبارروبی و مفروش کردن مساجد و تزیین آنها با چراغ های رنگی و آماده کردن غذایی چون «شوربا» و شیرینی های رمضانی به استقبال این ماه می روند.
پس از حلول ماه مبارک، مسلمانان به خواندن قرآن کریم می پردازند و سپس آغاز این ماه را به یکدیگر تبریک و تهنیت می گویند.
ماه رمضان با شادی و جنبش کودکان الجزایری آغاز می شود و این کودکان در خیابان ها و میدان های شهر حلقه می زنند و به یمن ورود ماه پر خیر و برکت رمضان به پایکوبی، رقص های ملی و خواندن سرود می پردازند.
کشور الجزایر سرزمین وسیعی است و مؤذنان برای اعلام زمان غروب آفتاب به بالای بلندترین ساختمان ها می روند تا صدای اذان به گوش روزه داران برسد.
همچنین روزه داران در روستاهای دور افتاده با تعقیب خورشید، زمان غروب آفتاب را تعیین می کنند و یا برخی افراد با استفاده از وسیله ای موسوم به «لاسیران» که صدایی شبیه نفیر دارد، سایرین را مطلع می کنند.
زنان مسلمان در این ماه به پخت غذایی معروف «شوربا با ماکارونی»، «الحریره»، «البربوشه»، «الشخشوخه» (نوعی ترید) و «الطاجین» و شیرینی های «قلب اللوز»، «المقروط» و «الزلابیه» می پردازند.
در روز عید فطر همه مسلمان اتمام ماه روزه را به هم تبریک می گویند و کودکان در این روز بازی های ملی مختلفی مانند بازی ”المخرقبه”،، سوار کاری، توپ بازی و آتش بازی را انجام می دهند.
رمضان در کشور «مراکش»
مسلمانان مراکش این ماه را فرصت بزرگی برای تقرب به خدا، صله رحم و دوری از تفرقه می دانند.
مسلمانان این کشور در این ماه برای ادای نماز به ویژه نماز شب و نماز تراویح به مساجد می روند به گونه ای که خیابان های نزدیک مساجد مملو از نمازگزاران در صفوف به هم فشرده می شود.
شب های رمضان در مراکش به روز تبدیل می شود زیرا مسلمانان پس از ادای نماز عشاء و تراویح به برپایی نشست ها و دید و بازدیدها، شب زنده داری ها و جشن هایی می پردازند که تا سحر ادامه دارد.
پس از نماز صبح برخی از مردم برای قرائت قرآن کریم و تلاوت دعاهای صبح در مساجد می مانند.
زنان مسلمان در این ماه غذا های مشهور خود همچون ”حریره”، غذای سنتی ”زلابیه” و شیرینی های «شباکیه»، «البغریر» و «السفوف» را تهیه می کنند.
همچنین افرادی موسوم به «طبال» یا «مسحراتی» در کوچه ها و خیابان ها با زدن طبل مسلمان را برای خوردن سحری بیدار می کنند.
رمضان در کشور «موریتانی»
موریتانیایی ها با آغاز ماه مبارک برای فراگیری تفیسر قرآن کریم و حدیث به مساجد می روند و مسلمانان در برخی از مساجد در سه دهه ماه مبارک سه بار به ختم قرآن همت می کنند.
مسلمانان افطاری خود را پس از ادای نماز مغرب و یا نماز عشاء و تراویح صرف می کنند. این افطاری شامل گوشت، سیب زمینی، نان و چای سبز است و سحری آنها غذاهای «العیش»، «العصیده» است.
در شب قدر یعنی شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان، مسلمانان در بیشتر مساجد موریتانی به طور دسته جمعی قرآن کریم را ختم می کنند و این شب را به احیاء، عبادت، ادای نماز، اعتکاف و توبه می گذرانند.
موریتانیایی ها اصطلاح های خاصی را برای تقیسم روزهای ماه مبارک رمضان را دارند و این روزها را به سه دهه: «عشره الخیول» (دهه اسب ها)، «عشره الجمال» (دهه شترها)، «عشره الحمیر» (دهه الاغ ها) تقسیم کرده اند.
آنها می گویند: اولین دهه به علت خسته نبودن و کسالت نفس به سرعت اسب و به شتاب به پایان می رسد، دهه دوم روزهایش آرام تر و به سرعت شتر می گذرد و سپس روزها آرام می رود تا به سرعت الاغ فرود بیاید یا تمام شود.
رمضان در کشور «نیجریه»
با ثبوت هلال ماه مبارک رمضان، مسلمانان نیجریه جشن های باشکوهی را برگزار می کنند و در خیابان های اصلی شهر با زدن طبل می چرخند و سرود هایی را به یمن ورود به ماه روزه، ماه خیر و ماه احسان می خوانند.
مسلمانان این کشور با همسایگان خود افطاری را تناول می کنند و افطاری ها را در سینی ها و طبق هایی در نزدیک مساجد قرار داده و پس از ادای نماز مغرب با یکدیگر مشغول تناول غذا می شوند، همچنین زنان نیز در مکان مخصوصی با یکدیگر روزه خود را باز می کنند.
زنان مسلمان در این ماه غذایی چون «العصیده»، «الدویا» و «اذنجی» را تهیه می کنند و در سحری نیز غذایی مانند «التو» و شیر و چای می خورند.
از عادت های مسلمان در این ماه فرستادن صلوات، خواندن مناجات ها و دعاهای مخصوص است.
مسلمانان نیجریه معتقدند شب بیست و هفتم، شب قدر است و این شب را به عبادت و نیایش، ادای نماز و شب زنده داری در مساجد می گذراند.
رمضان در کشور «سومالی»
در این کشور زمان ثبوت هلال ماه مبارک مختلف است و هر منطقه ای بر مبنای ثبوت رویت ماه در منطقه خود آغاز ماه مبارک را اعلام می کند.
با آغاز ماه مبارک، مسلمانان پس از نماز کلاس های تلاوت قرآن و درس های علمی و نشست هایی را برگزار می کنند.
مسلمانان سومالی در این ماه، شب های شعر، دید و بازدید و شب زنده داری های گروهی برپا می کنند.
روزه داران افطار خود را با خرما، سمبوسه و آب باز می کنند و سپس برای ادای نماز به مساجد می روند. آنها برای سحری غذاهای «هریس» و «ماکارونی» تناول می کنند.
سومالی ها در شب قدر (شب بیست و هفتم) حضور چشمگیری دارند و این شب را به احیا در مساجد و تلاوت قرآن می پردازند و پس از ادای نماز صبح به منازل خود برمی گردند.
رمضان در کشور «سنگال»
با غروب روز بیست و نهم ماه شعبان، مسلمانان سنگال برای رویت هلال ماه از منازل خود خارج می شوند تا بر طبق یک سنت قدیمی هلال ماه رمضان را ببینند.
مسلمانان سنگال در این ماه درس های قرآن و تفسیر در همه مساجد پس از نماز ظهر برگزار می کنند تا نماز عصر ادامه دارد.
مسلمانان این کشور بر خلاف سایر کشورهای مسلمان در این ماه، صبح ها مشغول فعالیت هستند و شب ها را به استراحت می گذرانند.
آنها پس از نماز تراویح به منازل خود برمی گردند و معمولاً شب زنده داری نمی کنند.
در شب قدر نیز با شوق فراوان به اعتکاف، عبادت، تلاوت قرآن و ادای نماز در مساجد می پردازند و پس از ادای نماز صبح به منازل خود می روند.
والسلام وعلیکم ورحمه الله
تهیه و تنظیم : حسن خضرزاده
