اندیشه

آیا دین یک مسئله شخصی است؟

 

سوالی که ذهنم را تحت تاثیرقرارداد وآن هم بعد از یک ملاقات دوستانه برایم ایجاد شد این که آیا درمیان مامسلمانان دین یک امرشخصی تلقی می شود؟

بدین معنا که دوستم مسلمان است اما نماز نمی خواند ..نماز به عنوان یک مثال…

ولی من حق ندارم از او بپرسم چرا نماز نمی خوانی؟!  و یا حق ندارم بپرسم : دوست من آیا عبادت هایت را بجا می آوری؟

در ملاقاتی که با یکی از دوستام داشتم،ایشان می گفت: دین یک امر کاملا شخصی است و کسی حق دخالت ندارد!

درآن مجلس من چیزی نگفتم چون باسواد تر از من حضور داشت و البته جوابش را هم بسیار زیبا داد…

 من که شرایط برایم فراهم نبود تا پاسخ قانع کننده ای به آن دوستم که دین را یک امر شخصی تلقی نمود ؛ بدهم اکنون با ذکر نکات زیر به این مسئله می پردازم:

۱.اگر دین یک امر شخصی است پس چرا خداوند فرمان به امر به معروف و نهی از منکر کرده است؟ آن هم در چندین جای قرآن ؟  چرا می فرماید: شما بهترین امتید مادامی که امر به معروف و نهی از منکر داشته باشید؟یعنی در صورت ترک امر به معروف و نهی از منکر قضیه بالعکس خواهد شد!

* وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌۭ يَدْعُونَ إِلَى ٱلْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِٱلْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ ٱلْمُنكَرِ ۚ وَأُو۟لَٰئِكَ هُمُ ٱلْمُفْلِحُون(آل عمران۱۰۴)َ باید از میان شما گروهی باشند که (تربیت لازم را ببینند و قرآن و سنّت و احکام شریعت را بیاموزند و مردمان را) دعوت به نیکی کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند، و آنان خود رستگارند.

* كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِٱلْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ ٱلْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِٱللَّهِ ۗ وَلَوْ ءَامَنَ أَهْلُ ٱلْكِتَٰبِ لَكَانَ خَيْرًۭا لَّهُم ۚ مِّنْهُمُ ٱلْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ ٱلْفَٰسِقُون(آل عمران۱۱۰ )َ

شما (ای پیروان محمّد) بهترین امّتی هستید که به سود انسانها آفریده شده‌اید (مادام که) امر به معروف و نهی از منکر می‌نمائید و به خدا ایمان دارید. و اگر اهل کتاب (مثل شما به چنین برنامه و آئین درخشانی) ایمان بیاورند، برای ایشان بهتر است (از باور و آئینی که برآنند. ولی تنها عدّه‌ی کمی) از آنان با ایمانند و بیشتر ایشان فاسق (و خارج از حدود ایمان و وظائف آن) هستند.

۲. اگر دین یک امر شخصی است پس چرا خداوند در سوره ی عصر می فرماید: شما خسارتمندید مادامی که همدیگر را به حق و صبر سفارش نکنید؟

 در عجبم  و با خود می گویم :  این دوست من نماز هم می خواند ولی خدایا این چه طرز فکری است؟

سوره ی عصر آیات ۱_۳ بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ  

وَٱلْعَصْرِ إِنَّ ٱلْإِنسَٰنَ لَفِى خُسْرٍ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّلِحَٰتِ وَتَوَاصَوْا۟ بِٱلْحَقِّ وَتَوَاصَوْا۟ بِٱلصَّبْرِ

سوگند به زمان (که سرمایه‌ی زندگی انسان، و فرصت تلاش او برای نیل به سعادت دو جهان است)!انسانها همه زیانمندند. مگر کسانی که ایمان می‌آورند، و کارهای شایسته و بایسته می‌کنند، و همدیگر را به تمسّک به حق (در عقیده و قول و عمل) سفارش می‌کنند، و یکدیگر را به شکیبائی (در تحمّل سختیها و دشواریها و دردها و رنجهائی) توصیه می‌نمایند (که موجب رضای خدا می‌گردد). [[«تَوَاصَوْا»: همدیگر را سفارش کردند.

راستی اگر همرا چند تن از دوستانتان در یک جمعی باشید و جایی از لباستان که شما آن را ندیده اید مثلا پشت پیراهنتان را کثافتی پوشانده باشد آیا از آنها انتظار نداری که عیب لباست را به شما بگویند؟ واگر این مطلب را گوشزد نمودند آیا می گویی : لباس یک امر شخصی است و به شما ارتباطی ندارد؟!آیا اگر توان تعویض فوری این لباس را داشته باشی از گوش زد کردن عیب لباست خوشحال می شوی یا خشمگین؟؟!!

اگر حتی یکی از دوستانتان با وجود این که کثافت را روی لباستان دیده ولی شما را از آن با خبر نکند و بعدها خود به آن پی ببرید آیا از عملکردش خشنود می شوی یا عصبانی و ناراحت؟!

اگر دین را هم به گفته دوستان یک امر کاملاً شخصی در نظر بگیریم (که شخصی نیست)آیا ارزش آن از لباسمای که می پوشیم کمتر است؟

 چطور امر به معروف را در مسائل دنیایی سودمند می دانیم اما در مسائل اخروی بد می پنداریم؟!!

3- اگر دین امری شخصی است پس چرا پیامبر (ص)و اصحاب آن را به مردم تبلیغ می کردند و حتی به نقاط دور دست هم سفیر و نامه می فرستادند؟ مانند فرستادن مصعب بن عمیر به مدینه و فرستادن ابو موسی اشعری و معاذ بن جبل به یمن برای تبلیغ دین اسلام و همچنین فرستادن نامه به امپراطوری های ایران و روم و سایر ممالک.

حال به این حدیث پیامبر(ص) توجه کنید که می فرماید:

ایمان هیچ یک از شما کامل نخواهد بود مگر زمانی که آنچه را برای خود می پسندد برای برادرش نیز بپسندد.

این حدیث از انس بر طبق آنچه در( اللولوء و المرجان) صفحه۲۸آمده است

حال که پیروی از اوامر خدا را برای خود می پسندم چگونه آن را برای دیگران نپسندم و آنها را به عبادت خدا و دوری از شرک و خرافات دعوت نکنم؟!

امام ابن تیمه در مجموع الفتاوای خویش، جلد15، صفحه166 چنین می فرماید:

دعوت بر تک تک افراد بشر واجب است، اما به اندازه توانائیشان ؛ و زمانی که کسی ویا گروهی بدان اقدام نکنند، اما اگر کسی یا گروهی بدان اقدام کردند و یا این که کسی ناتوان بر امر دعوت باشد، حکم وجوب از او ساقط خواهد شد.

حال به این آیه توجه فرماید که الله تعالی می فرماید:

*وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ ﴿توبه/۱۲۲

 و شايسته نيست مؤمنان همگى [براى جهاد] كوچ كنند. پس چرا از هر فرقه اى از آنان، دسته اى كوچ نمى كنند تا[دسته اى بمانند و] در دين آگاهى پيدا كنند و قوم خود را-وقتى به سوى آنان بازگشتند بيم دهند- باشد كه آنان [از كيفر الهى ] بترسند؟

از محتوای این آیه و آیات دیگرمعلوم می شود که دعوت مردم به دین و واجب است و چون دعوت واجب پس دین یک مسئله شخصی نیست و این دین است که باید جامعه راهدایت کند.

اگر دقت کنیم پیامبران به سوی قوم ها و ملت هایشان مبعوث شده اند و دعوتشان را برای تمامی مردم آشکار کرده اند نه به سوی یک فرد خاص.!!

خلاصه مطلب:

دین یک مسئله ی شخصی نیست و امر به معروف و نهی از منکر بر ما واجب است و لازم است گروهی از جامعه مردم را به سوی نیکی دعوت کنند و دین همانند یک کشتی است که از غرق شدن سر نشینانش میان امواج خروشان دریای گمراهی جلوگیری می کند اما اگر به سرنشینان این کشتی اختیار هر کاری داده شود ممکن است فردی درمیان جمع سرنشینان پیدا شود که کشتی را سوراخ کرده و باعث غرق شدن خود و همه سرنشینان شود.

نویسنده: ادریس اسلام نژاد با همکاری یکی از دوستان

نمایش بیشتر

ادریس اسلام نژاد

استان آذربایجان غربی دبیر آموزش و پرورش

نوشته های مشابه

‫2 نظر

  1. شما نماز که یک مسئله شخصی هست را با مواردی که اجتماعی هست – مثل امر به معروف – که قبول ان هم کاملا برای هر فرد شخصی هست استفاده کردید
    و همچنین اول مسئله که کلا این سوال غلط است دارید ایه و نظر می دهید که حرف خودتون را ثابت کنید
    اصلا دفاع جالبی نبود

  2. به نظر من خدا در قرآن گفته امر به معروف کنید اما در نهایت اون فرد مورد امر به معروف قرار گرفته حق داره انتخاب کنه و شما هیچ دخالتی نمیتونید بکنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا