موضوع: آیا هر کسی که عبارت(لا اله الا الله) را تلفظ کند وارد بهشت می شود؟
مجری:پرسش ماجد از عربستان در مورد حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم است که می فرماید:(کسیکه خالصانه و از صمیم قلب” لا اله الا الله” بگوید، وارد بهشت می شود)؛برخی از مردم چنین می پندارند که تلفظ این عبارت برای نجات آنها کافی است؛توضیح شما در این مورد چیست؟
پاسخ: لااله الاالله،عبارتی ارزشمند و باشکوه است که کلید بهشت تلقی می شود اما این کلیدجهت گشودن دروازه بهشت بایستی از دندانه ها(عمل به شروط آن) برخوردار باشد همانطور که امام بخاری در صحیح خویش از وهب بن منبه رحمهما الله روایت می کند که گفته است:اگر با کلید دندانه داری اقدام به گشودن در نمودی برایت باز می شود و اگر با کلید بدون دندانه اقدام نمایی برایت گشوده نمی شود.”لا اله الا الله” کلید بهشت است و عبارتی است که انسان توسط آن وارد بهشت می شود زیرا پیامبرصلى الله علیه وسلم می فرماید:(کسی که سخن پایانی اش در دنیا”لا اله الاالله”باشد وارد بهشت می شود)
اما بایستی به این نکته توجه داشت:هر مزیتی که در خصوص این عبارت وارد شده است تنها شامل فردی می شود که به مفهوم آن عمل کرده باشد لذا کسی که” لا اله الا الله” می گوید اما با خواندن غیر الله، به خداوند شرک می ورزد در حقیقت عبارتی را به زبان می آورد که معنای آن ضد عملکردش می باشد و به همین دلیل مشرکین زمان رسول الله صلی الله علیه وسلم از تلفظ “لا اله الا الله” ابا نداشتند بلکه از پذیرش معنای آن خودداری می نمودند؛زیرا آن ها خوب می دانستند که تلفظ عبارت”لا اله الا الله” مستلزم این است که تنها الله پرستش شود و همه جلوه های عبادت تنها برای الله انجام بپذیرند؛بدین معناکه تنها برای الله سجده برده می شود،تنها برای الله قربانی می شود، نذر فقط در راه الله داده می شود، دوستی و محبت تنها به خاطر الله دست می دهد و فقط بر الله توکل می شود یعنی:هرچیزی را که اسلام به عنوان عبادت معرفی کرده و شریعت به انجام آن دستور داده است نباید برای احدی غیر از الله انجام بپذیرد؛ خداوند از زبان مشرکین می فرماید: ( (أَجَعَلَ الْآلِهَهَ إِلَٰهًا وَاحِدًا ۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَیْءٌ عُجَابٌ)یعنى: (آیا-محمد می خواهد به جای این همه معبود،تنها یک معبود را پرستش کنیم؟واقعا این چیز عجیبی است)ص/۵
آری؛ مخالفت آنان با رسول الله صلی الله علیه وسلم بر سر تلفظ این کلمه نبوده است بلکه در خصوص معنای آن که عبارت است از:”پرستش و عبادت تنها سزاوار الله است” بود؛”لا اله الا الله” که کلید بهشت و سنبل اسلام ومسلمین می باشد و خداوند همه پیامبران خویش را از نوح تا آخرین شان جهت ابلاغ و تحقق آن فرستاده است بدین معنا می باشد که تنها معبود بر حق الله است و جز الله والامقام هیچ احدی شایستگی پرستش شدن را ندارد.
این مفهوم عبارت”لا اله الا الله” است وتنها توفیق مندان به مزیت آن نائل می آیند؛از این رو مفهوم حدیث:(کسیکه سخن پایانی اش عبارت”لااله الاالله”باشد..)این است که هرکسی که با اعتقاد به مضمون این کلمه، آن را به زبان بیاورد مشمول مزیت آن قرار می گیرد؛ و به همین دلیل درصحیح بخاری ومسلم از عتبان بن مالک و عبدالله بن مسعود و عثمان رضی الله عنهم روایت شده است-که رسول الله صلى الله علیه وسلم فرموده است:-(کسی که”لااله الاالله”را خالصانه و ازصمیم قلبش بگوید.. )و یا(کسی که”لااله الاالله”را تنها جهت جلب خشنودی الله بگوید..) همه مزیت های وارده دراحادیث مذکور مقید به یک عمل قلبی می باشند که همان اعتراف به مضمون این عبارت است؛لذا فردی که مضمون این عبارت را در قلبش جای دهد و بدان عمل نماید از اهل بهشت مى شود.
اما اعتراف حقیقی و استقرار کامل مضمون این عبارت در قلب ممکن نخواهد بود مگر با تسلیم شدن به فرامین معبودی که جز او پرستیده نمی شود مانند:ادای نماز، گرفتن روزه،گزاردن حج، پرداخت زکات و سایر عبادت ها؛خصوصا پرداختن به پنج رکن اسلام که عامل پا برجایی دین هستند؛لذا کسی که”لا اله الا الله” را بگوید و بداند که نماز بر او واجب است اما آن را ادا نکند در این صورت استقبال وی از این کلمه به این شکل مایه نجات او نخواهد بود؛ بنا براین تلفظ خالی این عبارت موجب نجات بنده نمی شود؛ اما بایست در بین فردی که این کلمه و مقتضیات آن به وی رسیده است با فردی که تنها خود این کلمه به وی رسیده و به آن اقرار می کند تفاوت قائل شد؛ بنابراین کسی که این کلمه را تلفظ کند و چیز دیگری غیر از آن نداند در احکام دنیوی از مسلمانان قلمداد می شود و در آخرت از نجات یافتگان محسوب می گردد زیرا این کلمه را گفته است.
درصحیح بخاری ومسلم از إبن عباس رضی الله عنهما روایت شده است:پیامبر علیه الصلاه والسلام معاذ را به سوى یمن فرستاد و فرمود:(شما نزد قومی از اهل کتاب می روید پس نخستین چیزی که بایستی آنها را بدان فرا بخوانی این است که گواهی دهند:”تنها معبود برحق الله است و محمد،فرستاده اوست”این نخستین مرحله دعوت است؛پس کسی که این مرحله را پذیرفت، پیش ازآن که به مرحله بعدی منتقل شود مسلمان تلقی می شود و به همین دلیل است که فرمود:(اگر آن ها در پذیرش این مسأله از شما پیروی نمودند آنگاه به آنها خبر بده که خداوند پنج وقت نماز برای شان واجب گردانیده است)حال اگر فردی آن را پذیرفت و سپس پیش از ورود به مرحله بعدی از دنیا رفت و توفیق عمل نیافت در زمره از اهل بهشت قرار می گردد.
بنا بر این هرکسی که”لااله الاالله”را از روی باور (و عمل به مقتضای آن)تلفظ کند ، مشمول فایده قرار می گیرد؛ اما بایستی این مطلب دانسته شود که اگر فردی”لااله الا الله”را بگوید اما منکر وجوب نماز باشد پس آن را صادقانه و از روی باور تلفظ نکرده است زیرا اگر آن را باور می داشت،سایر احکام شریعت ذاتی که او را به گفتن این کلمه دستور داده است را نیز می پذیرفت؛بنابر این بایستی در بین تلفظ خالی از معنی و تلفظی که برخاسته از ایمان قلبی است فرق قائل بشویم؛زیرا باوجود آنکه منافقان هم این کلمه را تلفظ می کردند اما خداوند متعال می فرماید:(إِنَّ الْمُنَافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ)یعنى: (منافقان درپایین ترین درجه دوزخ خواهند بود)النساء/١۴۵
این درحالی است که آنها”لااله الاالله می گفتند اما چون با زبان می گفتند و قلب های شان از ایمان به آن و معنای آن تهی بود فایده ای از گفتن آن کسب نکردند؛
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
ترجمه:حامد مشکوه
١۴٣٧/٧/٢١ هجری قمری
