قرآن

اسماء و فصایل سوره فاتحه

قبلا گفتیم که سوره فاتحه کلید ورود به قرآن است و شکی نیست که ارتباط محکمی بین واژه فاتحه با ترتیب مکانی این سوره وجود دارد، ..

یکی از اساسی ترین ارتباط انسان مومن با پروردگار در نماز ، به وسیله خواندن سوره فاتحه انجام می گیرد ، در کتاب صحیح بخاری و مسلم آمده است که :عباده پسر صامت از پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم نقل کرده است که پیامبر فرمود: لا صلاه لمن لم یقرا بفاتحه الكتاب . همانا هر كس سوره فاتحه را در نمازش نخواند مثل این است که نمازی اقامه نكرده است .

امام احمد در المسند روایت كرده است كه ابی پسر کعب سوره فاتحه را بر پیامبر خواند ، پیامبر فرمود : والذی نفسی بیده ما انزل الله فی التوراه و لا الانجیل و لا الزبور و لا الفرقان مثلها انها السبع المثانی والقرآن العظیم الذی اتیته . صفوه التفاسر ج ۱ ص ۲٤ .
قسم به خدایی كه جانم را در قبضه قدرت دارد در تورات و انجیل و زبور و فرقان مانند ، این سوره ، نازل نشده است . این سوره ، سبع مثانی ، هفت آیه دو بار تکرار شده و قرآن عظیم است که به من داده شده است .

این روایت بە آیه ۸۷ سورە حجر اشارە دارد کە می فرماید : ولقد آتیناك سبعا من المثانی و القرآن العظیم . ای پیامبر ما هفت آیه دو بار تکرار شده و قرآن با عظمت را به تو عطا نمودیم ، در این آیه قرآن ، عطف کل که قرآن است بر جزء شده است كه سبعا المثانی است ، یعنی خداوند دو چیز به پیامبرش داده است : سورە فاتحە ، و قرآن عظیم را که سوره فاتحه متن قرآن و جزء قرآن است و قرآن متن وشرح دارد .

در قرآن قرینه ای که نشان دهد منظور از سبع مثانی چیست نیامده است ، ولی در روایت ابی پسر کعب بیان شده است که منظور از سبع مثانی سوره فاتحه است که هفت آیه دارد ودلیل عقلی هم موید این روایت است که هیچ سوره ای در قرآن جز سوره فاتحه مشتمل بر هفت آیه نیست واین هفت آیه سوره فاتحه است که در نمازها تکرار می شود .

سبعا من المثانی : هفت آیه دو بار تکرار شده ، چون حد اقل در هر نمازی این سوره دو بار تکرار می شود و نمازی کمتر از دو رکعت نداریم .
مسلمانان این سوره را که هفت آیه دارد حد اقل هفده بار در هر شبانه روزی تکرار می کنند و چنانچه نماز های سنت را به جای آورند بر هفده بارهم افزوده می شود .

کلمه سبع المثانی گاهی به سوره فاتحه و گاهی بر تمام قرآن و گاهی هم بر مجموعه ای از سوره ها که بعد از – سوره های یک صد آیه ای یا همان مئین قرار گرفته اند اطلاق می گردد . علوم القرآن احمدیان ص ٥۷ .
بنا بر آنچه گفته شد اولین سوره قرآن در ترتیب مکتوب و موجود به نام های فاتحه الکتاب و سبع المثانی ، نام گذاری شده است ؛ هما نگونه که قبلا گفته شد این سوره متن قرآن می باشد ، چون به طور اجمال همه مطالب قرآن را شامل می شود .

در واقع سوره فاتحه خلاصه ای از کل قرآن است؛، به عبارت دیگر : یکصد و سیزده سوره بعدی قرآن، تفسیر و شرح و توضیح این سوره هستند و سوره فاتحه عصاره و چکیده همه آنها می باشد .
اما موضوعات سوره فاتحه به اختصار عبارتند از :

توحید الوهیت و ربو بیت و توحید نظری و عملی ( یعنی نحوه ارتباط با خالق و مخلوق ) خدا شناسی ، صفات خداوند ، ایمان به آخرت ، عبادت و استعانت ، تاریخ ملت های گذشته ، انسان شناسی و تقسیم کلی آنها به سه گروه : هدایت یافتگان ، مورد قهر و غضب قرارگرفتگان و راه گم کردگان ، بنابر این در سوره فاتحه مطالب کلی دین موجود است . که انشاء الله مفصل در باره آنها سخن خواهیم گفت .

بنا بر آنچه گذشت این سوره ، دو اسم دارد : فاتحه الکتاب و سبع المثانی.

نباید در نام گذاری سوره فاتحه اعلام نظر و اجتهاد شود؛ چون نامگذاری سوره ها توقیفی است نه اجتهادی، تفسیر المنار ج ۱ ص ۳٤ . و تنها این دو اسم برای این سورە نقل شده است و نباید بدون دلیل اسم دیگری برای آن گذاشت .
ونیز در ضمن بیان اسامی سوره ، فضایل آن نیز ، به صورت مختصر بیان گردید .

عمر قادرپور ، ییمینه ی بوکان .

از طريق
عمر قادر پور
منبع
sozimihrab
نمایش بیشتر

عمر قادرپور

آذربایجان غربی - سیمینه - بوکان نویسنده و مترجم دعوتگر دینی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا