-اصل این است هر عبادتی که انسان مؤمن را به خدا نزدیک گرداند لذت و حلاوت خود را خواهد داشت ولی ما در اینجا به ذکر چند نمونه از صورتهای عبادت لذت بخش می پردازیم
1* لذت ایمان: ایمان دارای لذتی است که هیچ کدام از لذائذ دنیای فانی با آن قابل مقایسه نمی باشند .
از انس روایت است که پیامبر فرمود: ثلاث من كن فيه وجد بهن حلاوة الإيمان. سه چیز درهرکس موجود باشند به حلاوت ایمان رسیده است.
پس ایمان دارای طعم وحلاوتی است که توسط دل چشیده می شود چنانچه شیرینی طعام وشراب با دهان چشیده می شود.
ایمان نیرو وغذای دل است،چنانچه طعام وشراب غذا و نیروی تن می باشد همانگونه که تن انسان جز در حال صحت وسلامتی شیرینی غذا ونوشیدنی را احساس نمی کند وچه بسا احیاناً این غذا ونوشیدنی برایش مضر هم باشد به همان شیوه دل هم وقتی حلاوت ایمان را خواهد چشید که از بیماری آرزوهای گمراه کننده وشهوات حرام درامان باشد درصورتی که بیمار باشد نه اینکه شیرینی آن را نخواهد چشید ؛ چه بسا توسط این معاصی به هلاکت و نابودی هم دچارآید.
2* لذت نماز:
نماز دارای لذت بزرگ وعظیمی است که پیامبر اکرم بدان دست یافته است ؛ چنانچه درحدیث آمده که انس بن مالک روایت نموده که رسول اکرم فرمودند در دنیا سه چیز نزد من محبوبند ؛ زن، بوی خوش و نماز ؛ که نور چشمم در نماز است .
بهمین خاطرنبی اکرم هنگامی که به بلال می گفت ای بلال پا شو وتوسط نماز ما را به آرامش برسان به لذت نماز دست می یافت .
همچنین عروة بن زبیر لذت واقعی نماز را چشیده بود ؛ آنگاه که درنماز یکی از پاهایش را – بخاطر مریضی – قطع می کنند اما او بخاطر شیرینی نماز احساس درد والم نمی کند!
3* لذت قیام اللیل:
در اثر از نافع بن عمر آمده که می گوید: روزی مادرم به خوابم آمد و روبه من کرد و گفت می خواهم تو را درخواب ببینم ای پسرم ! من هم در جوابش گفتم ای مادرجان قسم به خداهنگامی که شب برمن وارد می شود می ترسم بگذرد ومن نتوانم در آن حاجت خود را برآورده سازم(بهمین خاطر بگذار شب ها نخوابم وبه مناجات خدا بپردازم.)
بعضی از سلف می گویند هنگامی که شب فرا می رسد خیلی خوشحال می گردم چرا که توسط آن از زندگی خویش لذت می برم ؛ چرا که درشب با محبوب خویش به مناجات خواهم پرداخت ونزدش خود را ذلیل خواهم کرد؛ ولی با فرا رسیدن روز غمناک می شوم ؛ چرا که در روز از این همه برکات محروم می شوم.
4* لذت تلاوت وخواندن قرآن:
عثمان بن عفان می فرماید: اگردلی سالم داشته باشیم هرگز از خواندن قرآن سیر نخواهیم شد ، چطور عاشق از سخن کسی سیر خواهد شد که مطلوب وهدفش است ؟! شوق و ذوق و لذت و شیرینی و خوشحالی عاشق قرآن چند برابر عاشق آهنگ های شیطانی است.
ابن رجب می گوید: نزد عاشق هیچ چیزی شیرین تر از سخن محبوبش نمی باشد ؛ چرا که این سخن لذت دل آنها و نهایت خواست آنها می باشد.
5* لذت انفاق در راه خدا
انفاق در راه خدا لذت وحلاوت بزرگی دارد .
ابوطلحه چنانچه بخاري ومسلم روایت می کنند ؛ به این لذت رسیده است آنگاه که ارزشمند ترین مال خود را در راه خدا انفاق نمود .
این لذت را ابو دحداح چشیده است آنگاه که تمام مزرعه اش را در راه خدا انفاق نمود.
انس(رض)روایت می کند که مردی نزد رسول خدا آمد وگفت ای رسول خدا، فلانی درخت خرمایی دارد که در مسیر دیوار باغ من قرار گرفته است ، به او بگو که آن را به من بفروشد تا دیوار باغم را بکشم ، رسول خدا وی را ندا داد وگفت : آن را در مقابل درختی در بهشت به وی بده ؛ اما او نپذیرفت ،در این وقت ابو دحداح آمد و گفت :این درخت را در مقابل باغم به من بفروش او نیز راضی شد ، ابو دحداح نزد رسول اکرم رفت وگفت ای رسول خدا من این درخت را در مقابل باغم خریدم و به توعطا نمودم ؛ پس آن را به فلانی بده ، پیامبر چندین بار این جمله را تکرار نمود که: كم من عذق راح لأبي الدحداح في الجنة؟! ابو دحداح نزد همسرش رفت و گفت : ای ام دحداح از باغ بیرون بیا که من آن را در مقابل درختی دربهشت فروخته ام !ام دحداح درجواب گفت : مبارک باشد، چه معامله سودمندی!!
6* لذت طلب علم:
امام شاطبی می فرماید: در طلب علم لذتی هست که باهیچ یک از لذت ها قابل قیاس نیست ؛ چرا که طلب علم نوعی دست یافتن بر معلوم است وانسان ها مشتاق فهمیدن و درک رازهایند و دل ها بسوی آن تمایل پیدا می کنند که این لذت را اربابان علم خوب درک می کنند.
ابن جوزی می گوید: حلاوت طلب علم نزد من از حلاوت عسل لذت بخش تر است ؛ در زمان کودکی چندقرص نان خشک را با خود برمی داشتم ، سپس به دنبال طلب علم به راه می اُفتادم و بر سر آبی می نشستم ، لقمه ای نان می خوردم و جرعه ای آب ، بعد از آن می نوشیدم ، این همه سختی مرا از لذت طلب علم دور نساخت.
عبده قايد الذريبي
ترجمه:اسمعیل ابراهیمیان
