ماه مبارک رمضان، ماه عبادات است، مثل روزه و شب زنده داری وقرآن خواندن و بخشش و نیکو کاری و دعا و طلب آمرزش از خدا وبهشت و نجات یافتن از عذاب جهنم.
کسی که شب و روز را در کارهای خداپسندانه و بدون کم وکاست سپری نماید موفق است .
شرط قبول شدن رفتار و کردارعبارت است از اخلاص برای خدا و اینکه آن عمل موافق با سنت و روش پیامبر صلی الله علیه وسلم باشد .
بر مسلمان لازم است که احکام روزه را بداند و اینکه روزه بر چه کسی واجب است و شرایط وجوب آن چیست و همچنین برای چه کسی درست است که در این ماه رمضان روزه نگیرد و برای چه کسی درست نیست و آداب روزه چیست و چه چیزهایی سنت است و روزه با چه چیزهایی باطل می شود و احکام شب زنده داری چیست؟
متاسفانه بسیاری از مردم کوتاهی می کنند در شناخت این آداب، به همین خاطر دچار اشتباهات زیادی می گردند مثل موارد زیر:
( ۱)ندانشتن آگاهی از آداب روزه، و سوال نکردن در باره آنها و در این مورد خدای تعالی می فرماید:
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ. پس (برای روشنگری) از آگاهان بپرسید، اگر نمی‌دانید. (نحل ۴۳)
و پیامبر نیز می فرماید :من یردالله به خیرا یفقهه فی الدین.خدا هر کس را که بخواهد به او نیکویی برسد، در دین آگاهش می نماید.
(۲) استقبال از این ماه با سرگرمی و بازی های عجیب و غریب به جای ذکر و شکر خدا و به جای اینکه با توبه ای صادقانه به استقبال رمضان بروند و نفس خود را بر تمام گناهان کوچک وبزرگ محاسبه نمایند، قبل از اینکه در روز رستاخیز محاسبه شود وثواب کردار خوب وبد خود را بگیرد.
(۳) بعضی از مردم فقط در رمضان نماز می خوانند وتوبه می کنند، اما وقتی رمضان تمام شد نماز و روزه را ترک می کنند، این ها بدترین انسان ها هستند، زیرا اینها فقط در رمضان خدا را می شناسند،
مگر نمی دانند که خدای همه ماه ها یکی است و گناه در همه ی اوقات حرام است وخدا در تمام اوقات به او آگاه است و باید همیشه به طرف خدا برگردند و توبه ی خالص بکنند، طوری که گناه را ترک نمایند و از گناهان گذشته پشیمان شوند وتصمیم بگیرند که دیگر به گناه ها بر نگردند، تا اینکه خدا توبه شان را قبول نماید و از گناهشان در گذرد و خطاهایش را عفو نماید.
(۴) بعضی از مردم فکر می کنند که ماه رمضان فرصتی است برای خواب و استراحت در طول روز و بیدار ماندن در طول شب و نشستن پای سریال های تلویزیونی و سرگرم شدن و غیبت و سخن چینی و…. که این اعمال و رفتار معایب و مضرات بزرگی به دنبال دارد .
(۵) بعضی از مردم، از آمدن ماه رمضان ناراحت و از تمام شدنش خوشحال می شوند؛ زیرا می پندارند در این ماه از آرزوهایشان محروم می شوند، و به همین خاطر بیشتر از روی عادت و اینکه با مردم باید همرنگ شد روزه می گیرند.در حالی که آثار و برکات این ماه بسیار فراوان است.
(۶) بعضی از مردم بیشتر شب های رمضان بیدار می مانند آن هم بیشتر برای بازی و سرگرمی و رفت وآمد در خیابان ها و نشستن در سالن های پذیرایی و پارک ها و بعد از نصف شب به خانه برگشته و سحری می خورند البته بدون خواندن نماز صبح باجماعت .
(۷) د وری و خودداری کردن از مبطلات ظاهری روزه ازجمله خوردن ونوشیدن و نزدیکی باهمسر و عدم خودداری از مبطلات معنوی روزه مانند غیبت ودروغ وسخن چینی و نفرین و دشنام و نگاه کردن به زنان در خیابان ها و محل معامله ؛ در حالی که بر هر مسلمانی لازم است که به روزه اش اهمیت دهد، و از این مبطلات غیر ظاهری دوری نماید چه بسا روزه دارانی هستند که غیر از گرسنگی و تشنگی چیزی دیگر را کسب نمی نمایند.
وبسیاری از شب زنده دارانی هستند که غیر از بیداری وخستگی چیزی عایدشان نمی شود.
قال النبی :من لم یدع قول الزور والعمل به، فلیس لله حاجه فی ان یدع طعامه وشرابه.
یعنی هر کس از سخن باطل وعمل به آن پرهیز نکند خدا احتیاجی به گرسنگی وتشنگی وی ندارد.
(۸) ترک نماز تراویح.
نمازی که هر کس انجامش دهد از روی ایمان و اخلاص، از گناهان (کوچک) سابقش در خواهد گذشت و اگر تراویح ترک نماید در واقع کار او بی احترامی به این پاداش بزرگ محسوب می شود.
متاسفانه بسیاری از مردم نماز تراویح نمی خوانند و بعضی هم چند رکعتی از آن را می خوانند ؛ آن هم به دلیل اینکه تراویح سنت است نه واجب.
ما هم می گوییم، درست است سنت موکده است که پیامبر و خلفای راشدین و تابعین انجامش داده اند، و شبب نزدیک شدن به خدا و بخشش و محبت اوست ، وترکش مساوی است با محروم شدن از ثواب زیاد .
آن هم در شب هایی که بعضی اوقات نماز خواندن در آن مصادف است با شب قدر، که بخشش وعفو خدا را نیز دنبال دارد شایسته است مسلمانان نماز تراویح را ادا کنند و همراه با مردم تا پاسی از شب در مسجد بماند تا ان شاالله شامل حدیث پیامبرشود که می فرماید : من قام حتی ینصرف کتب له قیام لیله.یعنی : کسی با امام جماعت شب زنده داری نماید تا اینکه تمام می شود برایش قیام اللیل حساب خواهد شد.
( ۹) بعضی از مردم روزه می گیرند ولی نماز نمی خوانند! یا فقط در رمضان نماز می خوانند .
این در حالی است که نماز ستونی از ستون های دین اسلام به حساب می آید.
(۱۰) سفرهای غیر ضروری برون شهری دررمضان آن هم صرفا به منظورشکستن روزه! چرا که او مسافر است!حال اینکه این کار او وحیله ای بیش نیست ؛ امری از خدا پوشیده نیست.
ناگفته نماند اغلب کسانی که چنین کاری را می کنند مبتلا به مسکرات و مواد مخدر هستند.
( ۱۱)افطار با چیزهای حرام مثل مشروبات الکلی و مواد مست کننده و کشیدین سیگار وامثال آن
و دیگر اشتباه عده ای از روزه داران این است که در طول رمضان هم از به دست آوردن مال حرام و کارهای خلاف از جمله رشوه و دروغ و شهادت دروغ و سوگند دروغ و معاملات ربوی دوری نمی کنند. در حالی که خداوند هرگز دعای این جور آدم ها قبول نمی کند.
(۱۲) بعضی از امامان جماعت طوری در نمازشان عجله می نمایند که اصل نماز اشکال و آسیب وارد می کند . اودر خواندن قرآن عجله می کنند و در رکوع و سجود آرام نمی گیرد و با عجله انجام می دهد. وهمچنین در ایستادن بعد از رکوع و نشستن بین سجده ها نیز توقف ندارند !!
این روش نماز خواندن درست نیست، بلکه واجب است که در ایستادن و نشستن و رکوع و سجده و ایستادن بعد از رکوع و نشستن بین دو سجده توقف وطمانینه را رعایت کرد ؛ زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم به کسی که در نمازش عجله می کرد فرمود :ارجع فصل فانک لم تصل.
برگرد دوباره نماز ت را بخوان، زیرا شما نماز نخوانده ای.
در واقع زشت ترین دزدی این است که شخصی در نماز دزدی کند، به شیو ه ای که رکوع وسجده اش را به طور کامل انجام ندهد و قرآن را به تکمیل نخواند، نماز پیمانه است، هر کس درست بخواند نتیجه ی خوبی خواهد گرفت وهر کس در آن کاستی نماید نتیجه اش هم کم خواهد بود.
(۱۳) طولانی نمودن دعای قنوت وخواندن دعاهای غیر ماثور به شیو ه ای که مردم خسته می شوند. آنچه برای دعای قنوت در نماز وتر روایت شده است چند جمله ای بیش نیست اللهم اهدنی فیمن هدیت…
مردم بعد از خواندن دعاهای زیاد قنوت که می خوانند لاجرم خسته می شوند بنا براین شایسته است امامان جماعت در دعاهای قنوت میانه رو باشند و در این گونه موارد بیشتر تابع سنت باشند تا مبتدع آن!
( ۱۴) تنها سنت است بعد از سلام دادن وتر گفته شود: سبحان الملک القدوس سبحان الملک القدوس سبحان الملک القدوس . مطابق حدیثی که ابود ود ونسائی روایت نموده اند باسند صحیح.
( ۱۵) بسیاری از مامومان در نماز تراویح و سایر نمازها در سجده و رکوع و نشستن از امام جماعت سبقت می گیرند در حالی که این کار خلاف شرع می باشد و در احادیث نسبت به آن هشدار داده شده است.
سبقت گرفتن از امام نماز را باطل می نماید آن هم طبق فرموده ی پیامبر که فرموده است : اما یخشی الذی یرفع راسه قبل الامام ان یجعل الله راسه راس حمار او یجعل صورته صور ه حمار.
یعنی : آیا کسی که قبل از امام سرش را بلند می نماید نمی ترسد که – در روز قیامت – سر یا صورتش مثل الاغ شود؟
( ۱۶) بعضی از مامومین در نماز تراویح قرآن را بر می دارند و همزمان با امام جماعت آن را می خوانند .
این کار نادرست بوده واز سلف صالح روایت نشده است بلکه وظیفه ماموم این است که به قرائت امام گوش نماید و سکوت را رعایت نماید ؛ آن هم به دلیل این آیه وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ – هنگامی که قرآن خوانده می‌شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید تا مشمول رحمت خدا شوید. (اعراف ۲۰۴)
امام احمد گفته است: این آیه در مورد نماز است.
وشیخ عبدالله بن عبدالرحمن جبرین می گوید: این کار باعث می شود شخص نماز گزار از تدبر هنگام نماز باز بماند. و این کار بیهوده ای است.
(۱۷) بعضی از امام جماعت ها درقنوت صدایشان را بیش از حد معمول بلند می کنند. این کار لازم نیست ؛ مگر به اندازه ا ی که مامومین صدای امام را بشنوند .
خدا می فرماید: ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَهً ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ پروردگارِ خود را فروتنانه و پنهانی به کمک بخواهید و در دعا با بلند گرداندن صدا یا درخواست چیز ناروا از حدّ اعتدال تجاوز مکنید که او تجاوزکاران را دوست نمی‌دارد. (اعراف ۵۵)
هنگامی که بعضی از اصحاب پیامبر صدایشان را برای تکبیر بلند می کردند پیامبر از آنان خواست که تکبیرهایشان را آهسته بگویند؛ زیرا خدا کر وغایب نیست.
به ائمه مساجد توصیه می کنم کیفیت نماز پیامبر از کتاب (زادالمعاد) و همچنین (کتاب الصلا ه) علامه ابن القیم را مطالعه نمایند .
خدا از ما و پدر ومادرانمان در گذرد وصلی الله علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه اجمعین.
ترجمه: رحیم رهرو – مهاباد
نویسنده مقاله :عبدالله بن جارالله الجارالله.
ترجمه : رحیم رهرو.
