اصولحدیث

تحلیل و بررسی حدیث “انسان مٶمن بسان درخت خُرماست”

درخت نخل

ابن عمر (رض) می گوید: پیامبر(ص) از یارانش پرسید: درختی نام ببرید شبیه به انسان مومن باشد، آنان به درختان دشت فکر می کردند ،
ابن عمر(رض) در ادامه می گوید : درون خود فکر کردم که نام درخت باید خرما باشد ، خواستم جواب سوال پیامبر(ص) را بدهم ، اما کسانی مثل عمر ابن خطاب و ابوبکر صدیق(رضی الله عنهما) در آن مجلس حضور داشتند و چیزی نگفتند لذا شرم کرده و از جواب آن امتناع کردم .
آنوقت پیامبر(ص) فرمود : نام آن درخت خرما است. [مسلم]
ابن عمر (رض) گفته است : پیامبر (ص) فرموده اند : ((مثل المومن مثل النخله ما اخذت منها من شیء نفعک)) [صحیح جامع الصغیر ۵۸۴۸]
یعنی : مومن به درخت نخل می ماند هر آنچه بر تو عطا و بخشش کند ، برایت سودمند خواهد بود .
در اینجا می بینیم که رسول اکرم(ص) به شباهت درخت خرما و آدم مومن اشاره می فرماید .
باید پرسید : چرا پیامبر(ص) به شباهت درخت خرما و انسان مومن اشاره فرموده اند ؟
در جواب باید گفت : درخت نخل(خرما) از ویژگیهایی خاصی برخوردار است که آن را از سایر درختان متمایز می کند .

☘️ شباهتهای جالب درخت نخل و انسان:

در جنوب ایران اگر درخت نخلی را قطع کنند ، گفته می شود ، آن درخت را کشتند!
نامگذاری بریدن درخت به کُشتن درخت به دلیل شباهت بسیار زیادی‌ست که نخل به انسان دارد. واحد شمارش نخل “نفر” است. درخت نخل در ۱۶ سالگی بالغ می‌شود و ثمر می‌دهد و در پیری، دندان نخل که “تَوَخْتَکْ” نامیده می‌شود، می‌ریزد. اگر هنگام جابه‌جایی سر نخل صدمه ببیند خشک می‌شود، چون در سر نخل ماده‌ای وجود دارد به نام “کَچ” که همانند مغز فعالیت و زندگی نخل را کنترل می‌کند. همچنین درخت نخل در آب خفه می‌شود، به طوری که اگر آب از سر نخل بگذرد مرگ درخت نخل حتمی است.
برخلاف دیگر درختان که اگر سرشان را قطع کنند شاخ و برگ بیشتری می‌دهد، درخت نخل این‌گونه نیست، به طوری که اگر سر این درخت را قطع کنند خشک می‌شود و می‌میرد.

بعد از اشاره به بعضی از شباهتهای بین درخت خرما و انسان جا دارد به ویژگیهای درخت خرما و همانندی آن درخت با انسان بپردازیم :

???? ویژگیهای درخت خرما و شباهت مومن به آن :

۱- درخت خرما از ریشه ای محکم و استوار برخوردار بوده و به آسانی از زمین جدا و کنده نخواهد شد ، همان طور ریشه ی باور و عقیده انسان مومن محکم و قوی بوده و در برابر شبهات و شهوات محکم و استوار می ماند .

۲- میوه و بهره ی درخت خرما بسیار سودمند و غنی بوده و سرشار از مواد غذایی است و طعمی شیرین و گوارا داشته و برای انسان بسیار مفید است . [خرما دارای ۲۵ درصد ساکاروز، ۵۰درصد [گلوکز]، و مواد آلبومینوئیدی، پکتین و آب می‌باشد. به‌علاوه دارای ویتامین‌های مختلف مانند ویتامین A،B،C،E و مقداری املاح معدنی می‌باشد]
میوه ی درخت ایمان انسان مومن نیز سرشار از برکت و رحمت بوده و همه را از برکات رحمتش بهرمند می گرداند . ((وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَهً لِلْعَالَمِینَ)) [انبیاء/۱۰۷]
(ای پیغمبر!) ما تو را جز به عنوان رحمت جهانیان نفرستاده‌ایم.
همچنین مومن شیرین گفتار و درست کردار بوده و از حلاوت ایمان و شیرینی گفتار و درستی اعمالش دیگران را بی نصیب نمی گرداند .

۳- درخت خرما همیشه و در همه حال سرسبز و با نشاط بوده و زمستان و تابستان همیشه یک رنگ می باشد .
انسان مومن نیز به واسطه تقوا و پرهیزگاریش زیبا و سر زنده بوده و عاری از دو رنگی و چند رنگی است .
(( وَلِبَاسُ التَّقْوَىٰ ذَٰلِکَ خَیْرٌ )) [اعراف / ۲۶]
و لباس تقوا و ترس از خدا، بهترین لباس است .

۴- به سادگی و آسانی می توان از میوه درخت خرما خورد بدون اینکه زحمتی به همراه داشته باشد ، همچنین ساقه ی آن مانند نردبانی است برای دسترسی سهل و آسان انسان به میوه ی درخت .
انسان مومن نیز به سهولت دیگران را از میوه ی ایمانی خویش بهرمند کرده و از اخلاقش نردبانی می سازد تا دیگران به میوه و حاصل ایمانش به آسان استفاده کنند .

۵- درخت خرما از محکمترین درختان بوده و ریشه ای استوار دارد و در برابر گردبادها و طوفان های سخت ، بی آبی و گرمای طاقت فرسا … مقاومت خوبی از خود نشان می دهد .
انسان مومن نیز محکم و ثابت قدم بوده و طوفان مصیبتها و ناملایمتهای روزگار نمی تواند ریشه آن را متزلزل کند بلکه به واسطه ی نیروی ایمان و ریشه ی محکم عقیده و باور ، صبورانه و با استحکامی ویژه به سوی هدف خویش در حرکت و تکاپو می باشد .

در پایان باید گفت : مومن همانند درخت خرماست هرآنچه به انسان عطا و بخشش کند ، خیر و نیکی است و وجودش سودمند می باشد .

✍️ یونس سلیمان زاده

نمایش بیشتر

یونس سلیمان زاده

استان آذربایجان غربی- بوکان نویسنده و مترجم فعال و دعوتگر دینی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا