اصول

تعداد رکعات نماز تراویح

قیام رمضان و نماز تراویح

خداوند روزه را در روزهای ماه مبارک رمضان بر مسلمانان فرض کرد و به پاداشتن شب های رمضان از سنت های رسول الله صلی الله علیه و سلم می باشد. أبوهریره رضی الله عنه روایت می کند: که رسول الله مسلمانان را به نماز شب تشویق می نمود و می فرمود: (هرکس شبهای رمضان را با ایمان و برای کسب ثواب مشغول نماز شب باشد گناهان گذشته اش بخشیده می شود) و هرکسی که نماز تراویح آنچنان که شایسته است بخواند او شب های رمضان را برپا داشته است.

نماز تراویح همان نمازی است که مسلمانان آن را به جماعت بعد از نماز عشاء ادا می کنند.

رسول الله نماز تراویح را سنت قرار داد و دو یا سه شب آن را به صورت جماعتی برگزار کرد و سپس از ترس اینکه مبادا این نماز بر مسلمانان فرض شود به صورت جماعتی خواندن را ترک کرد و صحابه نماز تراویح را تا اوایل خلافت عمر به صورت فرادی می خواندند. تا زمانیکه بار دیگر عمر رضی الله عنه تراویح را به صورت جماعتی به امامت أبی بن کعب برگزار نمود.

تعداد رکعت های نماز تراویح

روایت بخاری تعداد رکعات نماز أبی بن کعب را ذکر نکرده است و در روایت های دیگر تعداد رکعات بین ۱۱ و ۱۳ و ۲۱ رکعت( با وتر) ذکر شده است. حافظ ابن حجر می گوید احتمال دارد این تفاوت تعداد رکعات ناشی از طولانی و کوتاه بودن قرائت و نماز بوده است به گونه ای که هر چه قرائت طولانی تر بوده است تعداد رکعات کمتر بوده است.

گفته اند آنان سوره های طولانی را در نماز می خواندند، به گونه ای که به خاطر طولانی بودن نماز بر عصا تکیه می کردند.

در زمان عمر بن عبد العزیز در مدینه ۳۶ رکعت تراویح و ۳ رکعت وتر می خواندند.

شافعی می گوید: در مدینه دیدم که ۳۹ رکعت می خواندند و در مکه ۲۳ رکعت و هیچ کدام اشکالی ندارد.

و بعضی از سلف و گذشتگان ۴۰ رکعت تراویح خوانده اند.(مراجعه شود به کتاب فتح الباری)

تا زمانی که نماز دارای خشوع و آرامش است، هیچ کدام از این تعداد رکعت ها همچنان که شافعی گفت اشکالی ندارد و شایسته نیست کسی دیگری را رد کند.

کسی که ۱۱ رکعت بخواند از روش رسول الله پیروی کرده است. عائشه می گوید: پیامبر در رمضان و غیر رمضان از ۱۱ رکعت بیشتر نمی خواند. بخاری و دیگران این حدیث را روایت کرده اند.

کسی که ۲۳ رکعت بخواند، از آنچه در زمان عمر رایج بوده است پیروی کرده است و ما در حدیث امر شده ایم که از سنت و روش خلفاء راشدین تبعیت کنیم.

و کسی که ۳۹ یا ۴۱ رکعت بخواند نیز از عمل اهل مدینه در خیر القرون پیروی کرده است.

نماز بهترین عبادت است، ولی تعداد رکعات نماز شب در رمضان و غیر رمضان تعیین و تحدید نشده است. لذا کسی نمی تواند بر کسانی که ۲۰ رکعت می خوانند خرده بگیرد که اینان با سنت پیامبر مخالفت می کنند و هم چنین نمی توان بر کسانی که ۸ رکعت می خوانند ایراد گرفت که اینان مخالف با سلف و خلفاء عمل می کنند.

گرچه که برای من طبق روش پیامبر نماز خواندن دوست داشتنی تر است، چون خداوند جز بهترین را برای پیامبر راضی نمی شود و آن ۱۱ رکعت با وتر همراه با طولانی کردن قرائت و نماز می باشد.

آن چیزی را که باید همگان آن را رد کنند و بر آن ایراد بگیرند نمازی است که نمازگزاران در برخی مساجد می خوانند، گویی که تازیانه پشت آنها را آتش می زند که هرچه سریعتر نماز را به پایان برسانند و ۲۰ رکعت را در کمتر از ۲۰ دقیقه می خوانند، در حالیکه خداوند می فرماید: قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ (مؤمنون- ۱و۲)

شیخ الاسلام ابن تیمیه در خصوص مشروعیت و صحت همه این حالت ها و تعداد رکعت ها سخنان کامل و سودمندی دارد. ایشان می گوید:

(ثابت شده است که أبی بن کعب ۲۰ رکعت تراویح و ۳ رکعت وتر را امامت  می کرده است، لذا بسیاری از علماء معتقدند که این تعداد رکعت سنت است، چون أبی بن کعب در میان مهاجرین و انصار نماز خوانده است و هیچ کدام از آنها ایرادی نگرفته اند و کار أبی بن کعب را انکار نکرده اند.

برخی دیگر از علماء با توجه به عمل گذشتگان اهل مدینه، ۳۹ رکعت را مستحب می دانند.

گروهی دیگر می گویند: از پیامبر ثابت شده است که بیش از ۱۳ رکعت نمی خوانده اند. حال در اینکه اصل با حدیث صحیح است یا با عمل خلفاء، سردرگم مانده اند چون تصور می کنند حدیث صحیح با عمل خلفاء و مسلمانان مخالف است.)

گزینه صحیح در تعداد رکعات

صحیح آن است که همه موارد در تعداد رکعات درست و صحیح است، همچنان که امام احمد می گوید. در قیام رمضان عدد خاصی تعیین نمی گردد و پیامبر نیز عدد خاصی را تعیین نکرده است. در آن صورت زیادی و کمی رکعات براساس طولانی و کوتاه بودن نماز می باشد. پیامبر نماز قیام را طولانی می کرد چنانکه در حدیث صحیح از حذیفه آمده است که پیامبر در یک رکعت سوره های البقره و النساء و آل عمران می خواندند و بدین صورت طولانی بودن نماز جای تعداد رکعات زیاد را می گرفت.

أبی بن کعب وقتی امام مردم در نماز قیام رمضان شد و به صورت جماعتی نماز برگزار شد، نمی توانست نماز را طولانی کند، پس تعداد رکعات را زیاد کرد و ۱۱ یا ۱۳ رکعت نماز می خواند. سپس در زمان ها و دوران بعدی طولانی بودن نماز بر مردم سنگین بود، لذا تعداد رکعات را زیاد کردند تا اینکه به ۳۹ رکعت رسید.

اما کدامیک از این اعداد بهتر است؟

شیخ الاسلام می گوید:

(گروهی از سلف ۴۰ رکعت قیام و ۳ رکعت وتر می خواندند و دیگرانی ۳۶ رکعت قیام و سه رکعت وتر می خواندند و همه این صورت ها جایز است و به هر کدام یک از این اشکال بخواند کار نیکی انجام داده است.

اما حالت افضل و بهتر، به وضعیت نمازگزاران بر می گردد. اگر توانایی نماز طولانی را دارند ۱۰ رکعت و ۳ رکعت وتر برای آنان افضل است، همچنانکه پیامبر می خواند. اما اگر توانایی نماز طولانی را ندارند ۲۰ رکعت برای آنان افضل است و بیشتر مسلمانان ۲۰ رکعت می خوانند و این حد وسط بین ۴۰ و ۱۰ رکعت می باشد. و اگر ۴۰ رکعت یا به تعداد دیگر خواندند جایز است و هیچ کدام از این تعدادها مکروه نیست.

این مطلب را امام احمد و برخی دیگر از ائمه آن را گفته اند و بر آن تاکید کرده اند و هر کس که گمان کند که در مورد تعداد رکعات این نماز عدد خاصی از پیامبر وارد شده است که قابل زیاد و کم کردن نیست، به خطا رفته است.)

دکتر یوسف قرضاوی (با تلخیص)

 تابش

نمایش بیشتر

ســــۆزی میــــحڕاب

سایت ســــۆزی میــــحڕاب در آذرماه 1392 با همت جمعی از اهل قلم خوشنام و گمنام تاسیس شد ســــۆزی میــــحڕاب بدون جنجال و در اوج عملگرایی به ترویج مبانی میانه روی می پردازد ســــۆزی میــــحڕاب با هیچ جریان و هیچ احدی درگیری ندارد ســــۆزی میــــحڕاب رسالتی جز همزیستی و دگرپذیری ندارد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا