اصول

تلاش حدیث شناسان در راستای محافظت از سنت پیامبر(ص)

ترجمه : لقمان حسن پور

تلاش حدیث شناسان در راستای محافظت از سنت پیامبر(ص)
خداوند متعال سنت پیامبر(ص) را بوسیله تلاش و کوشش حدیث شناسان نگهداری کرده است؛ کسانی که درست یا نادرست احادیث، صحیح و موضوع، را از هم جدا کردند و حدیث مقبول و مردود را بیان کردند.

براستی سنت پیامبر(ص) بیان کننده قرن کریم است، کسی که قرآن را حفظ و نگهداری می کند، احادیث پیامبر را نیز حفظ و نگهداری خواهد نمود، احادیثی که بیان کننده مجملات قرآن و شرح دهنده محکمات و توضیح دهنده معانی مشکل قرآن است، پیامبر اسلام به یاران خود قرآن و سنت یاد می داد ؛ چنانکه خداود در قرآن بیان فرموده است: (هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ) جمعه/2
ترجمه: و کسی است که در میان جمعیت درس نخوانده رسولی از خودشان برانگیخت که آیاتش را بر آنها می‌خواند و آنها را تزکیه می‌کند و به آنان کتاب (قرآن) و حکمت می‌آموزد هر چند پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند!
اصحاب پیامبر توجه زیادی به احادیث پیامبر داشتند همانطورکه به قرآن اهمیت می دادند اما آنها دست به جمع آوری احادیث پیامبر(ص) بصورت کتاب،‌ اقدام نکردند؛ تا از آمیختن احادیث با کلام الله جدا خودداری کنند. زید پسر ثابت (رضایت خدا بر او باد) فرمود: از پیامبر شنیدم که فرمود: خداوند شادمان و خنده رو سازد کسی که گفته ما را می شنود و آنگاه آن را به دیگران می رساند. امام ترمذی آنرا روایت کرده است.
امام احمد و ابو داود با سند صحیح، از طریق سلیمان پسر مهران، روایت کرده اند که پیامبر (ص) فرمودند: «شما و غیر شما احادیثی می شنوید» منظور تابعین و تابع تابعین بود، پیامبر دستور داد تا این احادیث را آن طور که بیان می فرماید برای مردم بیان کنند و این امر اتّفاق افتاد که تابعین از صحابه کرام قرآن کریم و احادیث را به دیگران رسانند و از آمیختن بعضی با بعض دیگری جلوگیری کنند، سپس شروع کردند به جمع آوری احادیث با سندشان از کسانیکه برایشان روایت کرده بودند.
سپس کسانی آمدند با تلاش و کوشش فراوان، احادیث را با انواع روایت آوردند و اکتفا نکردند به اینکه حدیث را فقط از فردی روایت کنند بلکه از چندین راوی روایت می کردند؛ بخاطر اینکه اگر یک راوی، در روایت حدیث اشتباهی کرد، از آن یقین حاصل نمایند و کتابهای زیادی در زمینه حال روایت کنندگان، تألیف کردند و وضعیت هر راوی و منزلت ایشان از جهت دیانت- حفظ و غیره- برای ایشان معلوم شد.
تدوین و تألیف این کتابها معیاری بود برای وضعیت راویان از جهت محافظت از احادیث- از نظر زیاد و کم در حدیث- و لذا تشخیص می دادند چه کسی خطا و اشتباه کرده و چه کسی دچار خطا و اشتباه نشده است و حدیث مقبول و مردود را شناسایی می نمودند.
و وضعیتی که راویان ضعیف آن را روایت کرده بودند و احادیثی که به پیامبر (ص) نسبت داده بودند«موضوعه» ولی در حقیقت جز حدیث نبودند مشخص و معلوم می شد،‌ از حکمت خداوند متعال این بود که وقتی خداوند قرآن را حفظ کرد همانطور سنت را حفظ کرد آن سنتی که بیان کننده قرآن است، خداوند در قرآن دستور به اطاعت خود و اطاعت رسولش می دهد.
(أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ) نساء/ 59
ترجمه: اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا

(وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ) حشر/7
ترجمه: آنچه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید (و اجرا کنید)، و از آنچه نهی کرده خودداری نمایید؛ و از (مخالفت) خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است!
همچنین خداوند می فرماید:
(لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا)احزاب/21
ترجمه: مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود، برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند.
مثلا خداوند در قرآن به خواندن نماز دستور می دهد اما کیفیت و احکام آنرا برای ما بیان نکرده؛ مثل تعداد رکعات و آنچه در قیام و رکوع و سجود خوانده می شود، ولی پیامبر (ص) در سنت خودش آنرا برای ما بیان نموده است. همانطور روزه و زکات و حج و دیگر احکام ، پس مسلمانان به سنتهای رسول اکرم نیاز دارند به همین خاطر خداوند آنرا بوسیله تلاش و کوشش محدثین حفظ کرده چنانکه قرآن کریم را بوسیله تلاش و کوشش قارئان و حافظان حفظ کرده است.
والحمد لله رب العالمین
تاریخ : 21/ 9/ 94
نویسنده : محمد بن جمیل المطری (محمد المطری)
ارسالی : ابوبکر مامشی

نمایش بیشتر

لقمان حسن پور

@ آذربایجان غربی - سردشت @ دبیر آموزش و پرورش @ کارشناس ارشد و فعال اجتماعی و مدنی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا