اندیشه

تندرویی و «افراط گرایی دینی» از منظر استاد عمر عبدالعزیز

  

ترجمه از کوردی : ادریس اسلام نژاد- مهاباد

 

  1. بر اساس تحقیقاتی که در مدت ۲۵ سال، پیرامون قرآن و سیره پیامبران (ع) انجام داده ام؛ به این اطمینان رسیده ام که تندرویی مهم ترین و بزرگ ترین تهدید علیه دین است. به همین دلیل قرآن پیامبر را سفارش می کند که بزرگان اهل کتاب را از تندرویی در دینشان نهی کندقُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّیعنی: اى اهل کتاب، در دین خود به ناحق گزافه گویى نکنید.
  2. پدیده افراط و تندرویی در قرآن(الغو فی الدین) نامیده شده است. توصیفات قرآن در مورد پدیده ی تندرویی بسیار ریز و دقیق هستند .

افراد تندرو خود را بیشتر از دیگران پایبند به دین می دانند . قرآن خطاب به این  افراد نفرموده است که از دایره دین بیرون نروید چرا که آنها جدا از این که خود را بیرون از دایره اسلام نمی دانند، کسانی که همفکر آنها نیستند را مرتد و بیرون رفته از چهار چوب دین می پندارند!

  1. این افراد، در همان قرن یکم پس از پیدایش اسلام پدید آمدند و پیامبر (ص) به اصحاب در مورد آنها هشدار دادند و به وجود آمدن این گروه افراطی بعد از وفات آن حضرت را پیش بینی کردند؛ به همین دلیل ویژگی های این گروه ها را برای اصحابش بیان کردند.

ایشان در وصف گروه های تندرو فرمودند: قرآن می خوانند اما از گلوهایشان پایین تر نمی رود (فقط به ظاهر آیات توجه می کنند و بدون آگاهی از سبب نزول و ناسخ و منسوخ بودن و… صرفا بر مبنای ظاهریک آیه حکم صادر می کنند)،سبُک سر و ظاهر نگرند ، سلاح به دستند، بر وعده و پیمان هایشان پایبند نیستند، رهبرانشان جاهل و نادانند ، بدترین مردمند ، در میان مسلمانان هستند، دل میان آن ها مانند اهریمنی اند در جسم بشر، حکومتشان حکومتی بچگانه است، روز را روزه می گیرند و شب را به شب زنده داری مشغولند، به قدری مشغول عبادتند که عبادت های خودتان را در مقابل عبادت های آنها کم می پندارید، در پیشانیشان آثار سجده های زیاد نمایان است!

 

اما پیامبر(ص) با وجود این اوصاف ظاهرا نیکو در آنها، درباره شان می فرماید: همانگونه که تیر از کمان خارج می شود آنها هم از دین خارج می شوند!

اوصافی که برشمردم دقیقا همان اوصافی هستند که پیامبر(ص) در فرموده های متعدد در مورد تندروان برشمرده است!

اینک یادآوری مختصرویژگی هایی که پیامبر(ص) برای خوارج بیان کرده اند: (غِلْمه)، (أحداث الأعمار)، (أحداث الأسنان)، (سفهاء الأحلام)، (سیماهم التحلیق)، (یحملون السلاح)، (دعاه على أبواب جهنم)، (مشوا- بعد- رسول الله على القهقری). در مورد رهبرانشان نیز می فرمایند: (رؤوس جهاّل)، (شِرار الناس)، (مرجت عهودهم وأماناتهم)، (من بنی جلده المسلمین)، (قلوبهم قلوب شیاطین فی جثمان إنسان). در مورد حکومتشان نیز می فرمایند: (إماره الصبیان)، (یقرءون القرآن، لا یجاوز حلاقیمهم) أو(حناجرهم)، (یقولون من قول خیر البریه)، ویحقّر المؤمنون (صلاتهم عند صلاتهم، وصیامهم عند صیامهم، وأعمالهم عند أعمالهم)، (یصومون النهار)، (یقومون اللیل)، (یتعبدون)، (وجوههم معلمه من آثار السجود).. اما با وجود همه ی این اوصاف: (یمرقون من الدین کما یمرق السهم من الرمیه)!.

به نظر بنده – عمر عبدالعزیز- این نشانه ها که پیامبر(ص) آنها را برشمرده است؛ آنقدر دقیق هستند که می بایست به عنوان یکی از علایم پیامبری و پیشگویی های رسول الله (ص) به آن توجه کنیم.

  1. این ویژگی های تندروان و خوارج با پیام اصلی اسلام مخالفند. اسلامی که حامل پیام هدایت، رحمت، مهربانی، انسان دوستی، گذشت، دوست داشتن است هرگز با این گونه انسان ها در یک خانه نمی گنجد! همچنین ویژگی هایشان مخالف شناسه ی امت اسلامی است، چون خداوند امت اسلامی را امتی میانه رو معرفی می کند و از مبلغان دینی می خواهد که دین خدا را با حکمت و پند و اندرز نیکو به مردم تبلغ کنند و از تندی و خشونت در برابر مردم دوری کنند آنجا که خداوند خطاب به پیامبرش(ص) می فرماید:

فَبِمَا رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ(ال عمران/۱۵۹)

 پس به [برکت ] رحمت الهى، با آنان نرمخو[و پر مهر] شدى، و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پیرامون تو پراکنده مى شدند.

۵٫تحت هیچ شرایطی روا نیست که اشتباهات این گروه های افراطی به اسلام ربط داده شود!.

چون درمیان پیروان تمام ادیان آسمانی یا ادیان بشری، تند روی و افراط در هر زمانی با سوء استفاده از نام  خداوند و پیامبران و بنیان گذاران فکر های سیاسی و  احزاب، صورت گرفته و می گیرد. به عنوان مثال اروپایی که پیرو آئین مسیحیت (که به گذشت مشهوراست) می باشند چه بلا هایی بر سر انسانیت آوردند؟ یا در زمان حاضر هزاران احزاب، با فکرهای لیبرال و دموکرات و جناح راست و جناح چپ، با ادعای تحقق و حفاظت از ایدئولوژی ها و عقایدشان به جان هم  افتاده و به مرمانشان ظلم می کنند مگر ده ها حزب کومونیست، پل پوت(دبیر کل حزب کمونیست کامبوج)را که به نام کومونیست باعث مرگ سه ملیون نفر شد ، نفرین نکردند؟

  1. این مقوله که در هر آئین و مکتبی افرادی تند رو به وجود آیند؛ باید آن دین و مکتب در قبال آن افراد تندرو پاسخگو باشد تفکری است کاملا اشتباه و از طرف دیگر انحراف افراد از مبانی اساسی آئین ها و ادیان نشانگر مشکل در آن آیین و مکتب نمی باشد.

۷: من در اینجا باید از حقیقی تلخ پرده بر دارم ؛ باتوجه به تخصصم و مطالعه ی هزاران صفحه از کتاب های میراث اسلامی داشته ام؛ نمی توانم این واقعیت را پنهان کنم که علت اصلی به وجود آمدن پدیده ی تندروی برخی از پیروان اسلام،  به برخی از موضوعات و نصوصی بر می گردد که در این کتاب ها وجود دارد ، متونی  که در صده های مواجه شدن مسلمانان با دشمنان متجاوز و ستمگر نوشته و نگاشته  شده است همانند آن متون و نصوصی  که در زمان حمله امپراطوری های روم و ایران به سوریه و شمال آفریقا و یا آن هایی که بعدها و در زمان هجوم مغول به عراق و سوریه نوشته شده است.

 گروه های تندرو معاصر فتواهای آن دوره را در این زمان اجرا می کنند بدون اینکه هیچ تشابهی میان این دوره با زمان باشد! به همین خاطر برای توجیه کار های خود، آیات و احادیث می آورند و می گویند: ( ابن تیمیه ) این گونه فرموده است!

یا در(احکام السلطانیه) این گونه آمده است ؛ در حالی که وقتی امام ابن تیمیه از بدعت گزار سخن به میان می آورد؛ منظورش مغولان متجاوزی است که بعد از جنگ میان مسلمین در مناطق آنان سکونت گزیده اند و بسیاری از آنها منافق بوده و اسلام خود را دروغین اعلام کرده اند.

 در حالی که گروه های تندرو امروز ، بدون ملاحظه این که فتاوا مربوط به زمان و مکان و شرایط دیگری بوده به آن استدلال می کنند؛ مسلمانان و مبلغان دین را  همانند آن مغولان به حساب آورده و مبتدعشان می شمارند !

۸- به همین خاطر، آرزو و اشتیاق علمی بنده این است که تلاشی برای پاکسازی و اصلاحات از دو زمینه شروع شود: از یک طرف شایعات و روایات بی اساس و مخالف قرآن و سیره پیامبر اسلام برای همیشه از میراث اسلامی حذف شود و از  طرفی هم آن دسته از فتاوا و نظرات فقهی که وقتشان به سر رسیده است و برای زمان حال مناسب نیستند مشخص شده و  نسبت به این فتواها اطلاع رسانی کافی و شافی شود.

۹-بنده می دانم که  این مباحث طولانی بوده و مفصل است و دارای پیچیدگی های خود می باشد ولی من به خوانندگان عزیز قول می دهم که به پایان نامه ام ( الغلو والتطرف فی الدین ) مراجعه نمایند و مطمئن باشند که تا حدی حق مطلب را ادا کرده ام؛ زیرا علاوه بر تحقیق تخصصی و ریز بر روی  آیات قرآنی و فرموده ها و زندگینامه ی پیامبر(ص) ده ها منبع و مرجع را برای نوشتن آن مطالعه و جستجو کرده ام.

۱۰- به هر حال به خاطر این که تندروی در دین به پدیده ای فراگیر در جامعه اسلامی تبدیل شده است؛ نوشتن این مطلب را لازم دانستم و مژدگانی برای عزیزانی که علاقمند به ادامه ی بحث و تحقیق بیشتر در این باره هستند که پایان نامه ی بنده بیشتر از ۵۰۰ صفحه است و برادر بزرگوارم آقای بکر محمد صدیق کار ترجمه ی آن به زبان کوردی را برعهده گرفته اند و قرار است تحت عنوان: ( تندروی در دین، علل، نشانه ها و راه چاره ی آن ) به چاپ برسد.

امیدوارم هر چه زودتر کار ترجمه ی آن را به پایان برساند و این اثر در دسترس عموم مردم قرار گیرد. انشاالله

منبع : بزاف

دکترعمر عبد العزیز

مترجم: ادریس اسلام نژاد

نمایش بیشتر

ادریس اسلام نژاد

استان آذربایجان غربی دبیر آموزش و پرورش

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا