اصول

  توسل مشروع در پرتو قرآن و سنت.

 

عبدالرحمان سبحانی – اشنویه

بهترین تبیین و تفسیر ، برای قرآن ، کلام پیامبر ، صلی الله علیه وسلم میباشد، وچنانچه پیرامون موضوعی اختلاف نظر بوجود آمد ، بهترین مرجع برای حل اختلاف ، حدیث پیامبر است . در اینکە توسل بمنظور تقرب به ذات الله صورت میگیرد اختلافی نیست.وکسی کە بە چیزی توسل میکند هدفش این است کە بە خدا نزدیکتر شود اکنون باید ببینیم کە راە نزدیکتر شدن بخدا چیست ، آیا در آیات قرآن، در این زمینه آیه ای وجود دارد که وسائل تقرب را معرفی کرده باشد یا در احادیث نبوی ، هیچ راهنمائی و ارشادی وجود دارد که وسائل تقرب را شناسانده باشد ؟ بدیهی است چنانچه در قرآن و سنت مدرکی در این خصوص ، وجود داشته باشد  بر سایر مدارک رجحان و برتری دارد و باید ملاک عمل واقع شود ، چنانچە دوستان اطلاع دارند ، لفظ وسیله فقط دو بار در قرآن آمده است یک مورد در آیه ۳۵ سوره مائده که میفرماید ( یا ایها الذین آمنوا اتقوالله وابتغوا الیه الوسیله ) ترجمه: ای کسانیکه ایمان دارید ، تقوای خدا داشته باشید و وسیله ی نزدیک شدن به او را جستجو کنید در این آیه شریفه ، مؤمنین ، به دو چیز توصیه شده اند ، یکی تقوای الهی، دومی ، ابتغای وسیله برای  تقرب به خدا فکر نکنم کسی شک کند در اینکه اعمال صالحه بهترین وسائل تقرب هستند و حتی اگر بصورت مرجوح ، وسائل دیگری نیز برای تقرب بخدا وجود داشته باشد باید از وسائل بهتر استفاده شود و پر واضح است که فرائض و واجبات نه تنها از بقیه ی اعمال صالحه برتر و بهترند بلکه غیر قابل قیاس با بقیه ی اعمال صالحه هستند چون واجبات و فرائض دستورات خداوندی هستند و خداوند  بزرگ به مصلحت بشر و نیازهای او آگاهتر است واین واجبات را در جهت تربیت هرچه بهتر انسان پایه گذاری کرده است، بنابر این بهترین و سودمندترین نوع توسل ، توسل به اعمال صالحه است ودر میان اعمال صالحه ، بهترین نوع توسل ، توسل به واجبات است ، و بدون شک  دلیل این ادعا بر میگردد به اینکه اعمال صالحه ودر رأس آنها واجبات ، عمل خود فرد هستند و انسان آنگونه که از عمل خود منتفع میشود قطعا از عمل غیر ، منتفع نمیشود . ناگفته نماند بعضی از دوستان اشاراتی داشتند مبنی بر اینکه الف و لام در الوسیله ، برای استغراق است بنابر این ، انسان میتواند برای تقرب بخدا بهر وسیله ای متوسل شود، بفرض اینکه تایید کنیم که الف ، لام  برای استغراق است و مفید عموم است باز هم با توجه به اینکه اعمال صالحه برتر از هر وسیله ای هستند عقل اقتضا دارد  که به آنها توسل شود نه بغیر آنها، اگرچه بعید بنظر میرسد الف،لام، برای استغراق و مفید عموم باشد چون در این صورت باید بتوان به هر چیزی متوسل شد که هرگز چنین نیست و هرچیزی نمیتواند برای تقرب به خدا مورد توسل واقع شود ، و بهتر آنست که الف،لام، را  الف لام عهدی در نظر بگیریم  و معنی آیه اینگونه خواهد شد  وابتغوا الیه الوسیله المعهوده یعنی جستجو کنید برای رسیدن بخدا وسائلی را که ما توصیه کرده ایم و انجام آنها را از شما خواسته ایم . اما آیه ۵۷ سوره ی اسرا میفرماید ( اولئک الذین یدعون ، یبتغون الی ربهم الوسیله ایهم اقرب) آنانی را که بفریاد میخوانند جستجو میکنند وسیله ی تقرب به خدا را ، نزدیکترینشان بخدا  و معنی روشن آیه این است ، ای کسانیکه برای تقرب بخدا ، انسان و غیر انسان را مورد توسل قرار میدهید ، این کار را نکنید چون  مقربترین کسانیکه شما بفریاد میطلیبید آنها هم در جستجوی وسیله ی تقرب بسوی خدا هستند و کسیکه خود نیازمند تقرب است چگونه میتواند وسیله ی تقرب شود. بر اساس این دو آیه شریفه ، مسئله ی توسل کاملا روشن است و جای حرف و حدیث و بگو مگو ندارد . اما گذشته از این دو آیه ی شریفه ، حرف آخر را  پیامبر اکرم صلی اله علیه و سلم  در یک حدیث قدسی میفرمایند آنجا که فرموده است  ( من عادی لی ولیا فقد آذنته بالحرب وما تقرّب الیَّ عبدی بشیئ أحبَّ الیَّ ممّا إفترضت علیه ولا یزال یتقرّ ب الیّ بالنوافل حتی کنت أحبه …….. ) بنده ی من بهیچ چیزی بمن نزدیک نمیشود که محبوبتر باشد پیش من از آن چیزیکه بر او فرض کرده ام و همواره بوسیله ی سنتها ، بمن نزدیک میشود تا اینکه اورا دوست خواهم داشت بر اساس این حدیث شریف که روشن ترین تبیین و تفسیر آیه ی وابتغوا الیه الوسیله است ، واجبات و فرایض محبوبترین وسیله ی تقرب پیش خدا هستند و سنتهای پیامبر ، برای تقرب بخدا در درجه ی پائینتر از آنها قرار میگیرند و بدیوسیله معلوم و مبرهن است که خدای تبارک و تعالی ، در آیه ی وابتغوا الیه الوسیله ، چه چیزیرا از مؤمنین خواسته است . والسلام

نمایش بیشتر

عبدالرحمان سبحانی

@نویسنده و مترجم @ آذزبایجان غربی - اشنویه @ فعال دینی و دعوتگر اسلامی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا