اصول

تکدی گری از دیدگاه اسلام

در بادی امر باید به این نکته اشاره کرد که اسلام اگر چه بسیار بر انفاق و بخشش مال در راه خدا و منفعت رسانیدن به جامعه تأکید دارد، اما این پرداخت از سوی شخص ثروتمند یا بی نیاز تنها مقصود اصلی نیست به طوری که بخشی از مال خویش را به دیگری -هر کس که باشد- ببخشاید بدون توجه به این که آن طرف چه کیست؟! هدف اصلی تضمین همکاری اجتماعی و رسمیت دادن به این مهم در جامعه و همچنین در بین صاحبان مال و دارایی و نیازمندانی است که خویشتن را از منجلاب فقر و نیازمندی و خود را از ذلت و دست دراز کردن به سوی مردم  به منظور خدشه دار نشدن کرامتشان ، دور می کنند.

دین اسلام در پیرامون انفاق و بخسندگی چند زاویه را ترسیم و روشن می کند که به شرح زیر می باشد

1- نزدیکان و اقوام نیکوکار به کسانی گفته می شود که به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورده و مال خود را با همۀ علاقه ای که به آن دارند به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و … می بخشند.) بقره : 177

(و حق نزدیکان را بپرداز) اسراء : 26

(و به پدر و مادر نیکی کنید، همچنین به خویشاوندان و …) نساء: 36

از سیاق این آیات می توان دریافت که قرآن کریم زاویه ی نزدیکان و خویشاوندان جهت انفاق را مد نظر دارد و از آیات:

(آیا دیدی کسی که روز جزا را پیوسته انکار می کند ؟ … و دیگران را به اطعام مسکین تشویق نمی کند!) ماعون:3-1

(از مجرمان می پرسند چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت ؟ می گویند:ما از نمازگزاران نبودیم و اطعام مسکین نمی کردیم،) مدثر44-41

آیات یادشده دایره ی انفاق به نیازمندان و مسکینان را که توانی بر انجام عمل و فعالیت اقتصادی ندارند ترسیم می کند و نیز در آیه (و در راه خدا) توبه:60

بخشش در راه مصالح اجتماعی و امنیت و بهداشت و آموزش و … و هر آنچه به نیازمندی و کاستی های جامعه و فرهنگ یک ملت کمک می کند، توجه دارد.

آنچه که نیاز به دقت و نظر دارد این است که بسیاری از مردم در خصوص فقر و نیازمندی(فقیر و مسکین) دچار اشتباه شده اند، کسانی در لباس فقر و نیاز خود را بر افراد جامعه عرضه می دارند و با دست دراز کردن به سوی مردم از احساسات و روحیات خیرخواهانه ی آنان استفاده سوء می کنند و مشروعیت صدقه و انفاق و بخشش در راه خدا را راهی جهت مال اندوزی خویش قرار داده اند ؛ در حقیقت این افراد غارتگرانی بیش نیستند که از طریق استخدام فریب و نیرنگ کرامت جامعه و افراد آن را زیر سوال می برند و آن را از دور مثبت خود خارج می کنند در حالی که نیازمندان اصلی شرم دارند دست خود را برای گدایی و سر حاجات خویش به طرف مردم درازکنند حال آنکه محتاج نیزهستند!

دین اسلام آدمی را تشویق به کار و فعالیت می کند در جهت کسب روزی و این عمل را برای آدمی عبادت تلقی کرده است.

اگر انسان  این مرز را بشکند و کرامت خود را نادیده بگیرد و گدایی را ابزاری برای تأمین معیشت خود برگزیند و با گریه و زاری و ناله سردادن و شعارهای ساختگی به جمع آوری مال بپردازد و اگرمردم دست کمک خویش را از او برگیرند صدایش در بیاید!! (اگر به آنان سهمی داده شود راضی می شوند و اگر داده نشود خشم می گیرند) توبه: 58

این چهره واقعی بسیاری از متکدیان امروز جامعه ماست که حیاء و شرم از چهره آنان رخت بر بسته و زبانشان از هیچ دروغی جهت کسب پاره پولی خودداری نمی کند!!

در عین حال نیازمندان و مساکینی هستند که غرق بیماری و مشکلات گشته و ازهرعاطفه ی انسانی محروم مانده و مرض و بیماری آنان را زمین گیر کرده و باید در همین حال و وضع بمانند!!

(انفاق شما باید برای کسانی باشد که در راه خدا در تنگنا قرار گرفته اند، نمی توانند مسافرتی کنند و سرمایه ای بدست آورند و از شدت خویشتن داری افراد ناآگاه آنها را بی نیاز می پندارد؛ اما آنها را از چهره هایشان می شناسی و هرگز با اصرار از مردم چیزی نمی خواهند. (این است مشخصات آنها) و هر چیز خوبی در راه خدا انفاق کنید خداوند از آن آگاه است.) بقره:273

مسکین کسی نیست که یک یا دو لقمه، یا یک دانه و دو دانه خرما او را قانع و راضی می کند ؛ بلکه مسکین کسی است که ثروتمندی را نمی یابی بی نیازش کند و کسی وی را نمی شناسد تا به وی صدقه ای دهد.

 « مادام که شحصی گدایی کند در حالی خداوند را ملاقات می کند که سیمایی از انسانیت و حیاء برایش نمی ماند» حدیث شریف

بنابراین گفتار تنظیم کمک رسانی به مستمندان جامعه از بزرگترین واجبات است آن هم با شناسایی این افراد در جامعه که از بزرگ منشی و حیاء به سوی این و آن دست دراز نمی کنند ؛ باشد که گوشه ای از نیازهایشان برطرف گردد و یا شرایطی مناسب برای کسب و کار آنها فراهم گردد.

نویسنده : شیح محمود شلتوت

ترجمه از عربی: فاروق راک

منبع: سایت الألوکه

نمایش بیشتر

فاروق راک

@نویسنده و مترجم و شاعر @ آذزبایجان غربی - مهاباد @ شغل : آزاد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا