اندیشه

جایگاه مسجد در اسلام

 

جای شکی نیست که مساجد در جامعه اسلامی دارای جایگاه رفیع و والایی هستند و از اهمیت خاصی برخوردارند که نشات گرفته از آموزه های دین مبین اسلام است و به کسانی که در آبادانی و توجه به مساجد تلاش می کنند اجر و پاداش جزیل و فراوان اختصاص داده شده است.

ما در این مقاله می خواهیم بصورت مختصر به برخی از دلایلی که باعث رفعت و مکانت مساجد هستند بپردازیم .

مسجد را خانه خدا نام می برند ؛ این خود دلیلی بر پاکی و قداست مسجد و عدم وجود اهداف و اغراض دنیوی در آن می باشد. پس لازم است کسی که به مسجد می آید ، اعمالش را خالص گرداند و خداوند را به یکتایی عبادت کرده و برایش شریک قرار ندهد . چنانکه خداوند خود در کتابش میفرماید : (( و ان المساجد لله فلا تدعوا مع الله احداً )) جن آیه ۱۸ . براستی که مساجد فقط برای خدا هستند پس همراه خدا کسی دیگر را نخوانید .

ابن کثیر (رح) در تفسیر این آیه می فرماید : خداوند به بندگانش امر فرموده که در عبادات فقط او را بخوانید و کسی را شریک او قرار ندهید و غیر از خدا از کسی چیزی نطلبید.

فضیلت ساخت و آبادانی مساجد ، نظافت و توجه به خدماتی که شایان مساجد است دلیلی است بر داشتن ایمان ، رحمت و رضایت از سوی خداوند.

خداوند در قرآن کریم می فرماید (( انما یعمر مساجد الله من آمن بالله و الیوم الآخر واقام الصلاه و آتی الزکاه و لم یخش الا الله فعسی اولئک ان یکونوا من المهتدین)) توبه۱۸ . براستی کسانی مساجد را آباد می کنند که به خدا و روز قیامت ایمان داشته و نماز و زکات به پا می دارند ودر این راه جز از خدا از کسی نمی هراسند و اینان از هدایت یافتگان هستند.

حضرت عثمان بن عفان آن هنگام که حرف های مردم را درباره ساخت مسجد الرسول شنید فرمود : ای مردم شما بر این امر بسیار انکار و مخالفت می کردید در حالی که من از رسول خدا شنیده ام : هر کس مسجدی بنا نهد خداوند همانند آن را در بهشت برایش مهیا می کند. بخاری ۴۳۹ و مسلم ۵۳۳٫

فضیلت رفت و آمد به مسجد برای همه نمازها، تا جایی که قلب انسان با مسجد گره خورده و بخشی از آن شود. خداوند می فرماید :‌ (( قل امر ربی بالقسط و اقیموا وجوهکم عند کل مسجد و ادعوه مخلصین له الدین کما بداکم تعودون )) اعراف ۲۹٫ بگو پروردگارم ( همگان را در هر زمان و مکانی) به دادگری فرمان داده است و دستور او این است که در هر عبادتی رو به خدا کنید و از وی مخلصانه اطاعت نمایید و او را صادقانه بپرستید خداوند همان گونه که شما را در آغاز آفریده است به همان سادگی پس از مرگ شما را زنده می کند و به سوی او ) بر می گردید.

همچنین ابوهریره (رض) از رسول خدا (ص) روایت می کند که فرمودند : الا ادلکم علی ما یمحو الله به الخطایا و یرفع به الدرجات ؟ قالوا : بلی یا رسول الله ! قال : اسباغ الوضوء علی المکاره و کثره الخُطا الی المساجد و انتظار الصلاه بعد الصلاه ، فذالکم الرباطُ ، فذالکم الرباطُ ) مسلم ۲۵۱٫ آیا شما را به چیزی که خداوند با آن گناهان را محو و درجات را نزد خود بالا می برد ، راهنمایی کنم ؟ گفتند : بله ، ای رسول خدا ! فرمودند : وضوی کامل و صحیح با تحمل سختی و زحمت مثلاً سرما و … و زیاد قدم برداشتن به سوی مساجد و انتظار نمازی دیگر بعد از نماز و رباط  این ها هستند. ( رباط : مداومت بر جنگ در راه خدا و مبارزه با نفس و آرزوهای آن).

باز در حدیثی دیگر ابوهریره از پیامبر (ص) روایت می کند که رسول الله فرمودند: خداوند برای کسی که ابتدای روز یا شب به مسجد می رود ، به تعداد رفت و آمدهایش ، پذیرایی ها و نعمت هایی برای او در بهشت آماده می کند.) بخاری ۶۳۱ و مسلم ۶۶۹٫ در جایی دیگر به روایت از ابوهریره از رسول خدا نقل شده که فرمودند : هفت نفر هستند که خداوند در روزی که جز سایه ی او ، سایه ای نیست ایشان را در در سایه ی خود پناه می دهد ،۱- حاکم عادل ۲- جوانی که در عبادت خداوند نشأت و رشد یافته باشد ۳- کسی که دلش به مسجد وابسته است ۴- دو نفر که برای رضای خدا همدیگر را دوست دارند و با آن محبت ، با هم جمع و از هم جدا می شوند ۵- مردی که زنی صاحب مقام و زیبا ، او را پیش خود بخواند و او در جواب بگوید : من از خدا می ترسم ۶- مردی که صدقه دهد و آن چنان پنهان کند که دست چپ او از انفاق دست راستش بی خبر باشد ۷- کسی که در تنهایی و خلوت ، خدا را یاد کرده و چشمانش پر از اشک گردد. بخاری ۶۲۹ و مسلم ۱۰۳۱٫ که هدف ما از این حدیث بند ۳ می باشد .

مساجد محبوب ترین مکان در زمین نزد خداوند هستند. و این خود دلیلی روشن بر بزرگی و فضیلت مسجد وتوجه به مکانت آن می باشد. ابوهریره در این مورد از رسول خدا روایت می کند که رسول الله فرمودند: محبوب ترین بلاد نزد خداوند مساجد و مبغوض ترینشان بازارها هستند. ( مسلم ۶۷۱)

مسجد مکان نزول رحمت و قبول دعاها و انجام اعمال صالح می باشد . خداوند می فرماید : (( فنادته الملائکه و هو قائم یصلی فی المحراب انّ الله یبشرک بیحیی مصدقاً بکلمه من الله سیداً و حصوراً و نبیاً من الصالحین .)) آل عمران ۳۹٫ پس ( خداوند دعای او را پذیرفت ) در حالی که در عبادتگاه به نیایش ایستاده بود فرشتگان او را ندا در دادند که خداوند تو را به یحیی مژده می دهد و تصدیق کننده کلمه خدا (عیسی ) و پیشوا و برکنار از هوسهای سرکش ، و پیغمبری از صالحان خواهد بود.

در آیتی دیگر شأن مسجد را بزرگ شمرده و کسانی را که با عبادت آنرا آباد می کنند مژده داده و برایشان اجر فراوان قرار داده است. در سور نور آیات ۳۶تا ۳۸ چنین می فرماید : فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو و الآصال رجال لا تلهیهم تجاره و لا بیع عن ذکر الله و اقام الصلاه و ایتاء الزکاه یخافون یوماً تتقلب فیه القلوب و الابصار لیجزیهم الله احسن ما عملوا و یزیدهم من فضله والله یرزق من یشاء بغیر حساب. )) یعنی « اگر در جستجوی نور پر فروغ هستید، آن را بجویید » در خانه هایی که خداوند اجازه داده است برافراشته شوند و در آنها نام خدا برده شود (خانه های مسجد نامی که) در آنها سحرگاهان و شامگاهان به تقدیس و تنزیه یزدان می پردازند مردانی که بازرگانی و معامله ، آنان را از یاد خدا و خواندن نماز و دادن زکات غافل نمی سازد  از روزی می ترسند که دلها و چشم ها در آن دگرگون و پریشان می گردد. تا اینکه خداوند برابر بهترین کارهایشان پاداششان بدهد و از فضل خود بر پاداششان بیفزاید ، چرا که  خداوند هر کس را که بخواهد بی حساب از مواهب خویش بهره مند می سازد .

عنایت رسول خدا درمسجد ، ایشان به محض ورود و قدومش به مدینه اولین کاری که انجام دادند ساخت مسجد نبوی بود و آنجا را مکانی برای انتشار اسلام به تمام نقاط این کره خاکی تبدیل نمودند. کما اینکه مسجد را خانه بزرگ مسلمانان و پناهگاهی امن در سختی ها و ناراحتی ها قرار دادند .

آری هرگاه اتفاقی یا کار مهمی پیش می آمد پیامبر (ص) به بلال امر می فرمود که به مسجد برود و مردم را فرا خوانَد؛ فراتر از این ، اولین کاری که رسول خدا به هنگام هجرت از مکه به مدینه انجام دادند ( قبل از رسیدن به مدینه ) تاسیس مسجد قبا بود . همان مسجدی که بر پایه تقوا بنا نهاده شد . 

و در این کار پیامبر حکمتی بزرگ نهفته بود که بیانگر تاکید بر اهمیت مسجد در جامعه اسلامی می باشد . خداوند در مورد این مسجد می فرماید : « لمسجد اسس علی التقوی من اول یوم احق ان تقوم فیه فیه رجال یحبون ان یتطهروا والله یحب المطهرین» توبه ۱۰۸٫ یعنی ، … مسجدی ( مانند مسجد قبا) که از روز نخست بر پایه تقوا بنا گردیده است و مراد سازندگان آن تنها رضای خدا بوده است سزاوار آن است در آن برپای ایستی و نماز بگزاری  در آنجا کسانی هستند که می خواهند (جسم و روح) خود را با ادای عبادت درست پاکیزه دارند و خداوند هم پاکیزگان را دوست دارد.

در آخر از خداوند منان خواستاریم که بوسیله طاعت و رضایتش بر ما منت نهاده و از جمله کسانی قرار دهد که سخنان را شنیده و به بهترینشان عمل می کنند و از خداوند مسألت داریم در گفتار و کردارمان اخلاص را نصیب همه گرداند و از لغزش هایمان گذشت نماید . و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین .

ترجمه : محمد حکمتیار

نمایش بیشتر

محمد حکمتیار

نویسنده و مترجم آذربایجان غربی- پیرانشهر فعال دینی و مدنی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا