گفتگو

جماعت اسلامی پاکستان (بخش دوم و پایانی)

جماعت اسلامی، کشمیر و نهضت ضد قادیانی

در نخستین دهه ی تاریخ پاکستان ، جماعت اسلامی در دو مساله ی کشمیر و همچنین نهضت ضد قادیانی درگیر شد. در نخستین بحران کشمیر که تنها اندکی پس از تجزیه ی شبه قاره پدیدار شد، جماعت و امام مودودی متهم به سنگ اندازی در مسیر «جهاد» در کشمیر و آزادسازی آن از حاکمیت هندوستان شدند! این اتهام از آنجا برمی خاست که مودودی معتقد به محترم شمردن پیمان های دولتی و نیز اخذ اجازه ی دولت برای جهاد بود.

 این در حالی بود که در مذاکره های پیش از اعلام استقلال دو کشور هند و پاکستان ، بر سر نواحی زیر قلمروی دو کشور نیز توافق شده بود.

 مودودی بر این باور بود که این توافق ها باید محترم شمرده شوند و دولت و مردم پاکستان هم می بایست بدان ها پای بند باشند.

از همان آغاز تاسیس پاکستان درباره ی مسلمان یا غیرمسلمان شمردن قادیانی ها بحث هایی درگرفت ؛ اما هنگامی که در کابینه ی نخست وزیر خواجه نظام الدین، یکی از پیروان قادیانیه به نام «میرزا ظفرالله خان» به وزارت خارجه گماشته شد، این چالش دامنه ی گسترده تری پیدا کرد. در سال های ۱۹۵۲م/ ۱۳۳۱هجری شمسی و آغازین سال های ۱۳۵۳م/ ۱۳۳۲ اعتراض ها برای برکناری ظفرالله خان به راه افتاد و سرانجام به شورشی گسترده به ویژه در پنجاب تبدیل گردید ؛ در این میان جماعت اسلامی و مودودی به رغم آن که خواهان برخورد قانونی و نه خشونت آمیز با قادیانی ها بودند، اما سرانجام به دنبال بالا گرفتن اعتراض ها و افزایش فشار از سوی علما و برپا کنندگان این جنبش، وارد این میدان شدند ؛ در ادامه ی این روند، ابوالاعلی مودودی با نگارش کتاب «قادیانی مساله»، به عنوان رهبر فکری این جریان شناخته شد.

این جنبش سرانجام با اقدام سرسختانه ی حکومت که «غلام احمد» فرماندار کل پاکستان و «اسکندر میرزا» وزیر دفاع وقت و رییس جمهور آینده، آن را سامان داده بودند، فرونشانده شد و البته مودودی نیز دستگیر شد و به زندان افتاد.

-جماعت اسلامي مجاهدين كشمير را در راه جهاد عليه هند كمك می نمود و براي شان مركز هاي طبي و كمپ ها تشكيل مي داد.

-در نومبر 1971م پاكستان به دوبخش تقيسم گرديد: پاكستان غربي كه نام خودرا حفظ نمود، پاكستان شرقي كه بنام بنگلادش موسوم گرديد، اين انقسام استاد مودودي را خيلي ناراحت ساخت.

-در اوائل نومبر 1972م مودودي نظر به درخواست خودش و بخاطر کسالتی که داشت ازمقام خود به عنوان امير جماعت استعفا نموده و به بحث، تحقيق و نوشتن اشتغال یافت وبه تكميل كتاب خود ( تفهيم القرآن) پرداخت، بعد از وي « میان طفيل محمد» به عنوان امير جماعت تعيين گرديد.

-در 27فبراير 1979م جائزه ی خدمت اسلام از طرف ملك فيصل به مودودي اعطاء گرديد، ولي وي مبلغ اهدایی را براي تأسيس (مجمع المعارف الإسلاميه ) در لاهور صرف نمود.

-در سال 1979میلادی بعد از يك عمليات جراحي كه در نيورك بر وي صورت گرفت امام مودودي جان به جان آفرین تسلیم نمود و به ملکوت اعلی پیوست ؛ جنازه اش با سوگواري جهان اسلامي به لاهور نقل داده شد.

مودودي پس از خود دعوت ، دعوتگران و كتابخانه اي كه مملو از تأليفاتش بود از خود به ميراث گذاشت، البته كتب و تأليفاتش به چندين زبان زنده جهان ترجمه گرديده و تاکنون بارها و بارها به چاپ رسيده است.

اشخاص برجسته در جماعت اسلامی

1-در پاكستان.:

– ميان طفيل محمد: متولد ( 1914م) يكي از اعضاء مؤسس، در زندگي مودودي به عنوان معاون جماعت ايفاء وظيفه مي نمود، بعدا در سال 1972م به جاي مودودي به عنوان امير جماعت تعيين گرديد ودرسال 1977م انتخابش بار ديگر تجديد گرديده و تا سال 1981م در اين منصب خود باقي ماند، وي با مودودي در زندان ماند و در بسياري از مجالس در داخل پاكستان و خارج از آن شركت ورزيده است، چندين گواهینامه دانشگاهي درعلم فیزيك، رياضي و قانون بدست آورده بود.

-قاضي حسين احمد : وي نيز به عنوان معاون جماعت ايفاء وظيفه مي نمود، بعد از ميان طفيل محمد 1987م به عنوان امير جماعت انتخاب گرديد.

-خورشيد احمد : نائب اميرو وزير سابق در مجلس وزرا 1978م، و عضو مجلس صوبائي پاكستان.

-محمد اسلم سليمي : منشي عمومي جماعت.

-خليل احمد حامدي: مدير دارالعروبة و مدير معهد عالمي مودودي براي تدريسات اسلامي.

-خرم جاه مراد: مدير مؤسسه اسلامي در انگلیس ( ليستر)، امير جماعت اسلامي در پايتخت پاكستان شرقي قبل از تقسيم و فعلا نائب منشي عمومي.

-امين احسن اصلاحي: از علماء بزرگ كه همراه با مودودي محبوس گرديد، ولي وي جماعت را بخاطر اينکه در سياست و انتخابات داخل شد، ترك نمود.

كتب استاد امین اکنون هم ضمن برنامه درسي جماعت، تدريس مي شوند .

-پروفيسور عبد الغفور احمد: وي امير جماعت اسلامي در کراچي، عضو پارلمان مركزي و وزير معادن و صنايع در دور وزارت 1978م بود.

-محمود اعظم الفاروقي: عضو پارلمان و وزير فرهنگ و معارف 1978م.

-سيد اسعد گيلاني: امير صوبه ی پنجاب  و عضو پارلمان مركزي كه از جانب جماعت انتخاب گرديده است، بيشتر از (80)كتاب در زمینه های مختلف زندگي اسلامي از وي به نشر رسيده است.

-چودري رحمة الهي: وي وزير آب و برق، در دور وزارت 1978م بود.

2-در هند:

أبوليث الإصلاحي الندوي: اولين امير جماعت در هند، بعدا امارة را ترك نمود.

-شيخ محمد يوسف: وي بعد از دوره ی اول أبوليث، به عنوان امير جماعت ايفاء وظيفه نمود.

-سيد حامد حسين: وي از جمله ی خطيبان و داعيان مشهور بود و بعد از حج سال 1405هـ در جده وفات نمود.

-افضل حسين : وي منشي عمومي جماعت و كارشناس در امور تربيت مي باشد، تقريبا سي كتاب در اين مورد نوشته است.

-سيد احمد عروج القادري: نائب امير جماعت و رئيس تحرير مجله «زندگي» كه ارگان رسمی جماعت اسلامي درهند مي باشد، است.

3- در بنگلادش

-ابو كلام محمد يوسف : اولين امير جماعت در بنگلادش بعد از جدائي از پاكستان سال 1972م.

-عباس علي خان: امير جماعت.

-غلام اعظم : حكومت بخاطر بيم دادن وي و تنگ ساختن عرصه بر حركت داعيانه وي شناسنامه اش را مصادره نموده است، بنابرآن وي بدون شناسنامه زندگي مي نمايد، وي امير جماعت در پاكستان شرقي قبل از جدائي بود.

4- در جاهاي ديگر:

-امراء و شخصيات بارز ديگري هم هستند در سريلانكا ، كشمير، و سيلان.

افكار و معتقدات

-عقيدهء جماعت همان عقيده مسلمانان اهل سنت و جماعت است و فكر شان به طور اجمال از اين عقيده بيرون نيست كه آن عبارت است از دعوت به سوي يكتا پرستي، تمسك به كتاب خداوند – عز وجل – و سنت پيامبر خدا – صلى الله عليه وسلم – و كوشش جدي در راه تطبيق شريعت اسلامي در زندگي بشر.

-عقيدهء دائمي مودودي اين بود كه : اسلام يك نظام فلسفي صرف نيست بلكه يك نظام كامل براي زندگي است و تا وقتي كه نمونه و مثال آن را عملا در پيش روي خود نبينيم، از طریق سخن هيچ خدمتي به اسلام نمي توانيم بکنیم.

-برنامه هاي اصلاحي مودودي از چهار نقطه تشكيل مي شود:

1-تزكيه و پاك كردن افكار.

2-اصلاح خود فرد.

3-اصلاح جامعه.

4-اصلاح سیستم حكمرانی

-مودودي جهاد و كوشش خودرا درمقابل چهار چيز متمرکز نموده بود

1- مقابله با ایده های احزاب نژاد پرست و ناسیونالیستی كه در داخل هند وجود داشت ؛ البته اين دعوتي بود كه حزب كانگرس هند آن را ايجاد نموده بود، حزبي كه بسوي اتحاد قومي ميان مسلمانان و هندوها دعوت مي كرد ؛ مودودي در اين باره دو كتاب نوشته كه يكي بنام (المسلمون والصراع الحالي) دوم بنام (مسألة القومية) است.

2- مقابله با سلطه وتسلط تمدن غربي.

3- مقابله با فرمانرواياني كه داراي افكار ضد اسلامي بودند.

4- مقابله با تنگ نظري هاي ديني. 

ريشه هاي فكري و اعتقادي:

-أبو الأعلى مودودي در قدم اول دعوت خود را از كتاب خداوند – عز وجل – و سنت رسولش – صلى الله عليه وسلم – اخذ نموده است.

-دعوت وي چنین بود که بر پاك كردن عقيده ازشوائب شرك، ضروري بودن بازگشت به سوي دو سرچشمهء زلال ( قرآن و حديث)، رجوع به سوي دليل در هر امري و از بين بردن بدعات وارده در دين، شديدا و دائما اصرارمي ورزيد.

-مودودي از فيلسوف اسلام محمد اقبال لاهوري، كه فكر جدائي پاكستان مسلمان از هندوستان بت پرست، را به ميان آورد، نيز متأثر بود و اقبال را خيلي دوست داشت، ايشان فقط سه بار باهم ملاقات کرده اند و درهر سه جلسه از نقاط مشترکشان بحث به میان آورده اند.

بين اخوان المسلمين و جماعت اسلامي تأثير و تأثرهای متقابلی وجود داشت و كتب هريكي از اين دو جماعت در منهج ديگر تدريس مي شد. حسن البنا كتاب «الجهاد في الاسلام» را كه مودودي تأليف نموده بود مطابق با افكار جهادي خود يافته و تعجب و خوشي خود را از آن اظهار نمود.

انتشار و جاهاي نفوذ:

-مركز جماعت در پاكستان مي باشد.

-مركز جماعت اسلامي در پاكستان همانا المنصوره شهر لاهور است.

-افراد جماعت نمایندگی هاي متعددي در بنگلديش، هند، سريلانكا، كشمير، و غيره دارند، كه اين تعدد تنها بخاطر كارهاي اداري است و در غير آن همهء آنها داراي فكر و جهت واحدي هستند ويك منطقه با منطقه ديگر هيچ نوع اختلافي ندارند.

-جماعت اسلامي در پاكستان نفوذ قوي و تأييد گسترده مردم را با خود دارد كه حتى در مجالس مختلف حكومتي جاي خود را بازنموده است.

 جمع آوری: اسماعیل امینی(شوی) امام وخطیب روستای کانی زرد سردشت

نمایش بیشتر

اسماعیل امینی

@نویسنده و مترجم @ آذزبایجان غربی - سردشت @ شغل : امام جماعت و خطیب

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا