پاسخ از دکتر یوسف القرضاوی
سؤال: در کشور ما معمولاً ، دولت هر سال از هر شهر یا استانی ۱۰ نفر را به صورت رایگان روانه حج می کند ؛ برخی از این اشخاص مقروض و بدهکارند ، آیا برای این گونه اشخاص جایز است حج اهدایی از دولت را پذیرفته و راهی سرزمین وحی شوند ؟
پاسخ :
بسم الله والصلاه والسلام على رسول الله ..
اگر این این حج اهدایی کاملا رایگان و مجانی است و اشخاص مقروض بابت ادای آن پولی پرداخت نمی کنند ، حج آنان فاقد هرگونه اشکال شرعی می باشد .
آری ما گفته و می گوییم : شخص بدهکار به جای انجام فریضه حج باید به تسویه بدهی هایش مبادرت بورزد ؛ ولی مادامی که او به صورت رایگان راهی حج می شود ، این لطفی از طرف خداوند جل جلاله در حق او محسوب شده و شایسته نیست آن را رد کند ..
آنچه برای شخص بدهکار – و تحت تعقیب طلبکاران – ممنوع است این که با هزینه خودش به زیارت بیت الله برود ؛ چرا که پرداخت بدهی از حقوق آدم به شمار می آید و حج از حقوق خداوند متعال محسوب می شود ؛ ناگفته پیداست که حقوق خدا بر نیازمندی طرف و تسویه بدون بدون تعلل استوار است ولی حقوق الله تعالی بر چشمپوشی و غنا.
بنا براین باید پرداخت و تسویه حقوق بندگان – از جمله بدهی ها- بر حقوق خداوند سخاوتمند نیکوکار بخشنده کریم – از جمله حج که بار مالی دارد – مقدم داشته شود .
ترجمه : یوسف ساجدی