سوال
همچنانکه شاهدیم بعضی از زنان برای ادای فریضه ی نماز جمعه در مسجد حاضر می شوند ، آیا نماز جمعه بر زنان واجب است به گونهای که اگر آن را در مسجد نخوانند بازخواست خواهند شد؟
پاسخ
نماز جمعه بر زنان واجب نیست و دلیل آن نیز حدیثی است که امام ابو داود وامام حاکم آن را روایت کرده اند که رسول الله صلی الله علیه و سلم می فرماید :
الجُمُعَه حقٌّ واجب على کلِّ مسلم فی جماعه إلا أربعه: عبدًامملوکًا أو امرأهً أو صبیًّا أو مریضًا.نماز جمعه بر همه انسان های مسلمان و بالغ واجب است جز چهار نفر ؛ ۱- مسلمان بالغی که برده است ۲- زنان ۳- نوجوانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده باشد ۴- انسان مریض .
همچنین ابن خزیمه حدیثی را از ام عطیه روایت می کند که رسول الله صلی الله علیه و سلم می فرماید : نُهینا عن اتباع الجنائز ولا جمعه علینا .
(ما زنان از تشییع جنازه و همراهی میت تا گورستان نهی شده ایم وهمچنین فریضه ی نماز جمعه نیز بر ما واجب نیست ).
اما به اتفاق اراء فقهاء اگر بانوان مسلمان فریضه ی نماز جمعه را در مسجد بخوانند نماز آنها صحیح است و لازم نیست که دوباه نماز ظهر را اقامه کنند .
آیا اقامه نماز جمعه بر زنان مستحب است ؟
علمای حنفی:
بهتر است که زنان نماز ظهر را در منزل بخوانند و برای ادای فریضه نماز جمعه از رفتن به مسجد خودداری کنند؛ تفاوتی نمی کند آن زن ، پیر و سالخورده یا جوان باشد.
مذهب امام مالک :
حضور زنان جوان در نماز جمعه حرام یا مکروه است
اگر آن زن پیر و سالخورده باشد به گونه ای که مورد توجه مردان قرار نگیرد و توجه آنان را جلب ننماید حضورش در نماز جمعه جایز است ؛ اما اگر مردها به او توجه کنند حضور او در نماز جمعه مکروه است ؛ ناگفته نماند اگر حضور زن جوان در نماز جمعه توام باشد با فتنه ، حضورش در نماز جمعه حرام است ولی اگر ترس فتنه وجود نداشته باشد باز حضور او در نماز جمعه مکروه است.
مذهب حنبلی :
زنانی که صاحب جمال و زیبایی هستند ، حضور آنان در فریضه جمعه مکروه است اما زنانی که صاحب جمال و زیبایی نیستند و خوف فتنه وجود ندارد حضور آنان در نماز جمعه بلا اشکال و مباح است .
مذهب شافعی :
زنانی را که میانسال باشند به گونه ای که مردها به آنها میل کنند و جلب توجه نمایند ، حضورشان در نماز جمعه مکروه است ؛ هر چند خود را با پوشش و حجاب کامل بپوشانند.
همچنین زنی که از لحاظ جمال و سن به گونه ای باشد که مردان به او میل نکنند اما خود را آراسته و خوشبو نماید حضور او در نماز جمعه مکروه می باشد و این حکم ، زمانی است که بانوی مسلمان برای حضور در نماز جماعت از ولی اجازه گرفته باشد اما اگر برای ادای فریضه ی جمعه اجازه ولی را نداشته باشد همانطور که اگر حضورش توام باشد با فتنه , رفتنش به نماز جمعه حرام است .
البته در هر صورت حضور زنان در نماز جمعه بدون اجازه ولی ،حرام است .
منبع : نیل الأوطار للشوکانی ج۳ ص ۲۴۱٫
الفقه على المذاهب الأربعه
انظر کتابنا ص، ج للمرأه المسلمه” ص۷۰
تهیه و ترجمه : فایق رسولی سالار