حکم طالع بینی از منظر قرآن و سنت

 

موضوع فتوي:
حکم اعتماد و اعتباربخشی به برج های فلکی در تشخیص و تخمین شخصیت های مردم و فرصت های زندگی آنان!
سوال:
جناب استاد؛السلام عليكم ورحمة الله وبركاته؛ حكم اعتماد و اعتبار بخشی به برج های فلکی در تخمین و پیشگویی ویژگی های مردم و فرصت های زندگی آنان چیست؟

پاسخ:
کلمه” ابراج” جمع برج می باشد و منظور از آن منازل و جايگاه های خورشید و ماه است که آنها را می پیمایند طوری که خورشید این جایگاه ها را در دوازده ماه و یا در یک ماه می پیماید و خداوند متعال آسماني را که به آن سوگند خورده است با برج ها توصیف کرده و فرموده است: (وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ)یعنی: (سوگند به آسمانی که دارای برج ها است)البروج/۱

که دوازده برج می باشد و مردم شرق و غرب از زمان های گذشته نام هایی بر این برج ها نهاده اند .
که معادل فارسی این دوازده برج بدین شرح می باشد:
حمل(قوچ)، ثور( گاو) ، جوزا (دوقلو، دوپیکر) ، سرطان(خرچنگ) ، لیث(شیر) ، سنبله(خوشه گندم) ، عقرب ، میزان(ترازو) ، قوس(كمان)، جوی(بزغاله) ، دلو(ظرف آب) ، حوت(ماهی).
اهل علم اتفاق نظر دارند که نگاه کردن به برج های فلکی جهت تشخیص و تخمین شخصیت ها و ویژگی های مردم و یا به قول معروف (فال طالع بینی) حرام است و جایز نمی باشد زیرا امام أحمد و صاحبان سنن از عبدالله بن عباس رضي الله عنهما روایت می کنند که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (من اقتبس علما من النجوم فقد اقتبس شعبة من السحر زاد مازاد) يعني: (هر فردی که دانشی از علم نجوم (طالع بینی) فرابگیرد درواقع شاخه ای از سحر و جادو را فراگرفته است و هراندازه بیشتر طالع بینی را فرابگیرد به همان اندازه بیشتر سحر و جادو می آموزد)

و این شامل همه علومی می شود که ازطریق آنها برج ها را بررسی می کنند تا -به گمان خودشان- حوادث زمین را پیش بینی و شخصیت مردم را بشناسند .

و از دلایلی كه بر جایز نبودن این اعتقاد مهر صحه می گذارد این است که رسول الله صلی الله عليه وسلم بیان فرموده اند: که برج های فلکی هیچ تاثیری در رویدادها و وقایع روی زمین ندارند ؛ زیرا از زید بن خالد جهنی رضی الله عنه روایت است گفت: وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم در حدیبیه به دنبال بارانی که باریده بود نماز جماعت-صبح- را با اصحاب شان خواندند فرمود: ( یقول الله تعالی:أصبح من عبادي مؤمن بي وكافر، فأما من قال: مُطرنا بفضل الله ورحمته، فذلك مؤمن بي، كافر بالكوكب، ومن قال: مطرنا بنوء كذا وكذا» أي: بتأثير النوء، سواء كان التأثير هنا على وجه التسبب، أو على وجه الإيجاد، «فذاك كافر بي، مؤمن بالكوكب) یعنی: (خداوند فرمود: بندگان من در حالی صبح کردند که برخی از آنها مومن و برخی کافر گشته اند؛ آنان که گفتند: به خاطر فلان ستاره و فلان و ستاره بر ما باران بارید کافر شدند و به ستاره ایمان آوردند)یعنی: باران را از آثار ستاره دانسته اند خواه تاثیر سببی مدنظرشان بوده باشد و خواه تاثیر ایجادی که در هر دوحالت جایز نمی باشد.

و از مصادیق دیگر این مطلب، وجود اعتقادی است که هر برج(ماه) در شخصیت فردی که در آن به دنیا آمده است تاثیر دارد و دلیل بطلان این اعتقاد این است که چنین مواردی از امور غیبی هستند و تنها الله از آنها مطلع است زیرا خداوند می فرماید: (قُلْ لَا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ ۚ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ)يعني: (-ای پیامبر- بگو: هیچ احدی در آسمان ها و زمین از غیب مطلع نیست مگر الله و-افرادی را که غیر از الله به فریاد می خوانید و می پرستید) حتی نمی دانند چه موقع – از قبرها یشان- برانگیخته خواهند شد)النمل/۶۵

و همانطور که خداوند می فرماید: (عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَىٰ غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلَّا مَنِ ارْتَضَىٰ مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا * لِيَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسَالَاتِ رَبِّهِمْ وَأَحَاطَ بِمَا لَدَيْهِمْ وَأَحْصَىٰ كُلَّ شَيْءٍ عَدَدًا)يعنى: (تنها الله از غيب باخبر است و هیچ احدی را از آن باخبر نمی سازد (۲۶) مگر به پیامبرانی که آنها را برگزیده است و در پیش روی او (هر پیامبری) وپشت سرش نگهبان- و مراقبانی- قرار داده است(۲۷) تا بداند که رسالت های پرودگارش را تبلیغ کرده اند و -الله-نسبت به همه آنچه که در نزد آنها است احاطه دارد و تعداد دقیق همه چیز را می داند)الجن/۲۶-۲۸
بنابراین هر فردی که ادعا کند از یک ثانیه آینده خبر دارد دروغگو بوده و به آیه مذکور کفر ورزیده است.
از جمله دلایلی که بیانگر بطلان استدلال به برج های فلکی در شناخت شخصیت ها است این می باشد که: ادعای این که برج ها در شخصیت مردم تاثیر دارند ومثلا متولدین برج قوچ دارای این صفات خواهند بود و متولدین برج شیر چنین صفاتی خواهد داشت ثابت نشده است و این تنها یک ادعا است و هیچ دلیل و برهانی در اثبات آن وجود ندارد .

از این رو بر انسان مسلمان لازم است تا از پرداختن به این امور خودداری کند و به آنها توجه نکند و بر حذر باشد زیرا موضوع تنها سرگرمی و بازی و مشغولیت نیست که فکر کنی مکروه است بلکه بسیار خطرناک تر از این هاست و مستقیما ایمان و اعتقاد انسان را دچار اشکال می کند و حدفاصل بین ایمان و کفر است .

و اگر معتقد باشد این برج ها شخصیت انسان را می سازند که مرتکب کفر اکبر گشته و از اسلام خارج می شود زیرا وی با این اعتقاد ایجاد کننده ای دیگر و مستقل از اراده الله قائل شده است که شرک اکبر در ربوبیت محسوب می شود و اگر برج ها را تنها سبب صفات شخصیتی بداند مرتکب شرک اصغر می شود و از اسلام خارج نمی گردد اما گناه شرک اصغر بزرگ تر از زنا و ربا و نافرمانی پدرومادر و خریدن آه و نفرین آنها است زیرا گناهی است که در حق خداوند متعال صورت می گیرد و راهی برای شرک اکبر است.
و از دیگر دلایلی که ادعای اعتماد به برج های فلکی را در شناختن شخصیت ها رد می کند این است که در یک ماه افراد زیادی متولد می شوند و با این وجود در ویژگی های جسمانی و اخلاقی و روحی بایکدیگر تفاوت های زیادی دارند و یا به طور مثال می توان به دوقلو های ناهمسان اشاره کرد که در یک ماه و روز و ساعت به دنیا می آیند اما یکی از آنها سخاوت مند می شود و دیگری بخیل؛ یکی از آنها اخلاق شخصیتی ساده دارد و دیگری پیچیده و یا یکی از آنها عصبی است و دیگری صبور و شکیبا؛ بنابراین اعتماد کردن و اعتبار دادن به برج های فلکی بخشی از کهانت و فال گیری و غیب گویی است که سراسر دروغ و فریب می باشد لذا مطالعه جدول های طالع بینی که شخصیت های متولدین هرماه را نوشته است جایز نبوده و حرام است زیرا این کار مشمول تهدیدی می شود که امام مسلم از عبیدالله بن نافع و او از صفیه و او از یکی از همسران رسول الله صلی الله عليه وسلم روایت کرده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (من أتى عرَّافاً فسأله، لم تُقبل له صلاة أربعين ليلة)یعنی: ( هر فردی که نزد پیشگویی بیاید و از او فقط سؤال کند نماز چهل شبانه روزش قبول نمی شود) صحیح مسلم حدیث ۲۲۳۰

و این مجازات فردی است که فقط از پیشگو و فال گیر سوال می کند و اما فردی که علاوه بر سوال، سخن پیشگو وفا گیر را باور کند کافر می شود زیرا در مسند امام احمد با سند “جید” وارد شده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: ( من أتى كاهناً فصدَّقه فقد كفر بما أنزل على محمد) یعنی: ( هر فردی که نزد کاهن و پیشگو بیاید و سخنانش را باور کند در واقع به آنچه که بر محمد- علیه الصلاة والسلام- نازل شده کافر شده است)مسند امام احمد حدیث(۹۵۳۲)
لازم به تذکر است که رفتن به نزد پیش گو و فال گیر و سایر دجال ها تنها به حضور فیزیکی در نزد آنان خلاصه نمی شود بلکه لفظ ( من أتي) يعني: (هر فردي كه بيايد) مطلق است و شامل همه وسايل ارتباطي قديمي و جديد می شود لذا مطالعه جدول های طالع بینی در روزنامه ها ومجلات و اینترنت و ارسال سوال از طریق ایمیل نیز مشمول این تهدید نبوی می گردند و همچنین افرادی که به منجمان و دجالان در برنامه های تلویزیونی تماس می گیرند در حقیقت نزد کاهن و پیشگو رفته اند و مشمول تهدید موجود در حدیث می گردند و به همین علت موضوع بسیار خطرناک است و باید جدی بگیرید.
از این رو برادران و خواهران خود را از مطالعه برج ها و فال های طالع بینی برحذر می دارم زیرا سراسر دروغ و فریب است و هیچ مستند علمی و حقیقی ندارد و تنها از روی حدس و دروغ و فریب عمل می کنند والله أعلم.
برادرتان:
شیخ دکتر/خالد المصلح
۱۴۳۵/۳/۱۰ هجری قمری
ترجمه:حامد مشكوة
١٤٣٧/١/٢٢