درس هایی از رمضان(بخش سوم)

درسهایی از رمضان

درس ششم:

بزرگ ترین هدیه رمضان، بچه های روزه دار

-اولین راه تشویق فرزندانمان به روزه گرفتن ، این است که خودمان اهل روزه باشیم و در این باب الگو باشیم، انتظار روزه بودن از فرزندانی که بزرگانش روزه خوارند، منطقی و بجا نیست.

-در سن ۶-۳ سالگی که هنوز کودک روزه گرفتن را آغاز نکرده است، اگر به نخستین سوالات او در باره روزه پاسخ داده و در این باره معلومات خوبی به وی بدهیم؛ با رفتارهای زیبایی که در حالت روزه داری به آن آراسته‌ایم نمونه خوبی برای کودک خود می‌شویم.

درباره روزه کله گنجشکی چه می دانید؟

روزه ای است مخصوص کودکان تا قبل از سن تکلیف و تنها برای آماده سازی آن‌ها و آشنایی با آداب روزه داری می‌باشد؛ بدین گونه که کودک پس از نماز صبح تا بعد از نماز ظهر نباید چیزی بخورد و در زمان اذان چیز مختصری خورده و تا بعد از اذان مغرب با بزرگ‌ترها صبر نموده و به اتفاق آن ها افطار کند.

سعی کنیم فرزندمان را قبل از سن تکلیف برای روزه داری از نوع کله گنجشکی تشویق کنیم و به وی گوشزد نماییم که در موقع روزه داری حرف بد نزند و کارهای نادرست انجام ندهد.

باید بکوشیم رغبت فرزندان نسبت به انجام تکالیف عبادی را به انگیزه و خواست درونی آن‌ها تبدیل کنیم؛ چرا که اگر این علاقه از درون و به اراده آنان نباشد، تربیت دینی آنان شکل نخواهد گرفت.

والدین باید با بهره‌گیری از بُعد عاطفی و هیجانی کودک، تصویری زیبا از خدا و تکالیف دینی برای او ترسیم کنند؛ پدر و مادرها باید با تشویق، میزان تأثیرگذار دینی اشان را بر فرزندشان بیفزایند و انگیزه گرایش عمل به تکالیف عبادی و ارتباط با خدا را در کودک درونی کنند.

 تجربه نشان داده بیشتر کسانی که در سنین بالاتر وظایف عبادی را به خوبی انجام نمی‌دهند، بی‌اعتقاد به مبانی دینی نیستند؛بلکه کوتاهی آن‌ها بیشتر به دلیل نبودن زمینه مناسب و آمادگی دینی لازم در سنین کودکی می باشد.

توجه به دو نکته در پرورش کودکان بر روزه داری مهم است ؛

نخست اینکه  در آموزش روزه نباید انتظار داشت کودک با دو یا چند روز روزه داری ، به این عمل عادت کند؛ بلکه  این عبادت فرایندی طولانی است.

و دوم این است که باید توانایی جسمانی کودک را در نظر گرفت و متناسب با آن از او انتظار روزه داری داشت.

با چنین آموزش هایی می‌توانیم کودک را با مفهوم صبر و گرسنگی محرومان آشنا سازیم و بگوییم که با روزه گرفتن بر ثواب اعمال ما افزوده می‌شود و گناهانمان پاک می‌ گردد.

سن آموزش روزه به فرزندان

 والدین توجه کنند با توجه به فرموده پیامبر صلی الله علیه و سلم ، از هفت سالگی بایستی کودکانمان  را وادار به نماز خواندن کنیم؛ اما برای روزه گرفتن کودکانی که هنوز به سن بلوغ یا تکلیف نرسیده اند و روزه برآنان واجب نشده است؛ هیچ سنی مشخص نشده است.

با این وصف و با توجه به وضعیت جسمانی و مقاومت آنان و تفاوت های فردی کودکان ، نحوه وادار کردن به روزه متفاوت است ؛ ولی در هرحال بهتراست از همان دوران شش تا هفت سالگی آنان را با روزه گرفتن عادت دهیم تا پس از رسیدن به سن بلوغ مشکل نداشته باشند.

روش های علاقمند نمودن کودکان به روزه

والدین گرامی برای علاقمند نمودن فرزندانشان به روزه از راه های پیشنهادی زیر  می توانند استفاده کنند:

-روزه و ماه رمضان را برای کودکان جذاب نشان دهیم و با برشمردن محاسن و جاذبه های رمضان به تشویق آنان بپردازیم.

– چه زیبا خواهد بود به مناسبت آمدن رمضان جشن کوچکی را با حضور کودکانمان برگزار نموده و با شیرینی و نقل و نبات به استقبال این ماه مبارک برویم.

لازم است قبل از اینکه کودکان را با روزه آشنا کنیم تمامی سئوال هایی که در این رابطه برای آنان بوجود آمده جواب داده شود. 

– همچنین لازم است برای کودکانی که روزه می گیرند اهمیت ویژه ای قائل شویم؛ برای مثال مادر خانواده از او بخواهد که غذای شام و افطار را تعیین کند.

-تلاش کنیم کودکی که می خواهیم او را برای روزه گرفتن تربیت کنیم – بخصوص کودکان نه یا ده ساله- برای سحری خوردن بیدار کنیم زیرا آنان برای روزه گرفتن به انرژی نیاز دارند و سحری خوردن مبارک است همانگونه که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرموده است : سحری بخورید که در آن برکت است.

– با بچه های روزه دارمان در طول روز صمیمی و همنشین باشیم؛ چرا که بازی کردن با بچه های روزه دار و سرگرم نمودنشان بویژه در ساعت های پایانی روز  یکی از سنت های دیرین نبوی و اصحاب و سلف صالح امت می باشد.

– اگر می خواهیم فرزندانمان به عبادت خدا علاقمند و مانوس شوند ، در دل شب ها و پس از نمازهای واجب از  درگاه احدیت خدا بخواهیم که فرزندمان را به عبادت خودش علاقمند نماید ؛ کما اینکه در باره نماز از حضرت ابراهیم نقل شده که :

 « پروردگارا مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نیز پروردگارا و دعاى مرا بپذیر»

این نکته را بخاطر بسپاریم که در رمضان دل و درون بچه ها نیز مانند بیشتر بزرگسالان از آمادگی بیشتری برای پذیرش توصیه های حکیمانه عبادی و ایمانی برخوردار است؛ پس جادارد همین رمضان ؛ نه سال آینده که شاید دیر باشد؛  دست فرزندانمان را بگیریم و جهت شرکت در نماز جماعت و گوش فرا دادن به سخنان هدفمند و تاثیرگذار برخی دعوتگران موفق و خوش نام، با آن ها به مساجد محله و شهر مان سر بزنیم و در کنار آن ها به صیام و قیام بپردازیم .

از این نکته ساده و کلیدی نباید غافل شد که هرگونه سهل انگاری اعضای خانواده بویژه والدین در عبادات روزانه تاثیر مستقیم و منفی خواهد گذاشت بر فرزندان خردسالی که در آستانه فراگیری عبادات و انس به آن می باشند؛ پس والدین مواظب باشند مبادا تنبلی آنان کار دست فرزدان جگرگوشه اشان بدهد.

️ تهیه و نگارش: رسول رسولی کیا