ازنعمت های خدا بر امت محمد(صلی الله علیه وسلم) این است که برای آنان اوقاتی را قرار داده است، که پاداش اعمال در آن چند برابر می باشد، که مشهورترین آن ها ماه مبارک رمضان است، زیرا درآن، شب قدر، قرار دارد که عبادت در آن از هزار ماه بیشتر و بهتر است که جمع آن می شود، هشتادو سه سال و چهار ماه.
خدا وند آن شب را به عنوان شبی مبارک توصیف نموده است
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَهُ الْقَدْرِ لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَهُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ
خداوند در سوره دخان چنین می فرماید:
بی گمان ما آن را در شب مبارک (وفرخندۀ قدر) نازل کردیم, بی شک ما (همواره) هشدار دهنده بوده ایم
سوره الدخان آیه ۳
در آن شب هر امر با حکمت (و استواری) فیصله (وتدبیر) می شود( آیه ۴. ).
علت اینکه خداوند آن شب را مبارک توصیف نموده است، این است که شبی پر خیر و برکت است و قرآن در آن نازل شده است.
در آن شب، هر امری با حکمت فیصله داده می شود، یعنی امور خلائق برای یک سال در آن مقدر می گردد.
خداوند یک سوره را به اسم القدر نازل فرموده است.
معنی قدر از دیدگاه علما
قدر به معنی بزرگواری و شرف است، آن هم به خاطر بزرگواری آن شب …
-خلیل پسر احمد می گوید:
قدر به معنی به تنگنا در آمدن است، چون زمین به حضور فرشتگان به تنگنا در می آید.
-درمعنی شب قدر ابن جریر گفته است:
اعمال صالح در آن شب، بهتر از انجام اعمال خیر هزار ماه است.
به همین خاطر اگر کسی در آن شب قیام کند، گناهان گذشته اش مورد عفو خدا قرار می گیرد.
شبی که فرشتگان با خیر و برکت در آن به زمین فرود می آیند و مهمان زمین اند و شبی پر از امنیت برای مؤمنان می باشد.
-قتاده فرموده: همه آن شب خیر و برکت است تا طلوع فجر.
تفسیر طبری ۲۶۱/۱۲
فضائل شب قدر:
۱-خداوند قرآن را در آن نازل فرموده است.
۲-عبادت در آن بهتر است از هزار ماه.
رسول خدا (صلی الله علیه وسلم)می فرماید:
قطعا این ماه برای شما آماده شده است، در آن شبی است که عبادت در آن بهتر است از هزار ماه، هر کس از خیر آن محروم ماند، از همه خیر محروم گشته است و از خیر آن جا نمی ماند، مگرکسی که محروم باشد.
حدیث را ابن ماجه روایت نموده است و آلبانی آن را حسن دانسته است.صحیح الترغیب ۴۱۸/۱
۳-فرشتگان در آن باخیر و برکت به زمین فرود می آیند.
۴-شبی است مالامال از امنیت و سلامتی.
۵-خدواند سوره ای کامل را در فضل آن نازل فرموده است.
زمان دقیق شب قدر :
رسول خدا (صلی الله علیه وسلم)می فرماید: آن را جستجو کنید در ده شب پایانی ماه رمضان.
متفق علیه.
جستجوی شب قدر در شب های فرد بیشتر مورد تاکید علماست ؛ آن هم بخاطر روایتی که از عبدالله بن عمر روایت شده است که تعدادی از یاران پیامبر (صلی الله علیه وسلم) در خواب دیدند که آن شب در هفت شب پایانی و فرد رمضان است، رسول خدا در جواب آن ها فرمود: گمان می کنم که خواب شما با لیالی قدر سازگاری دارد.
پس کسی که می خواهد آن را جستجو کند در هفت شب واپسین رمضان آن شب را در یابد. متفق علیه.
ابی پسر کعب آن شب را معین نموده است و می گوید:
به خدا قسم می دانم آن شب کدام است،شبی که رسول خدا مرا سفارش فرمود که در آن قیام کنم که همان شب بیست و هفت است. ( رواه مسلم۷۶۲)
اما سخن راجح در مورد زمان دقیق شب قدر همان سخن ابن حجر است که گفته است:
شب قدر در هر سالی تفاوت می کند و در هر سالی به شب های فرد منتقل می شود، در ده شب اخیر ماه رمضان.
(الفتح۲۶۰/۴)
پیامبر( صلی الله علیه وسلم) می فرماید: شب قدر را دریابید در ده شب اخیر رمضان؛شب قدر، در شب نه باقی می ماند، در هفتم نیزباقی می ماند، در پنجم هم باقی است.
رواه البخاری.
چرا زمان دقیق شب قدر معین نیست؟
خداوند آن شب را بر بندگانش مخفی و پوشیده نگاه داشته تا بندگان در آن شب ها بیشتر عبادت کنند و به خدا بیشتر نزدیک شوند وپاداش زیادی دریافت نمایند و برای جستجوی آن حریص باشند.
چه دعایی در آن شب مستحب است؟
از عائشه مادر مؤمنان ( رضی الله عنها) روایت شده که فرموده: ای رسول خدا، اگر من آن شب را دریابم چه دعایی بخوانم؟پیامبر (صلی الله علیه وسلم) فرمود: بگو: اللهم انک عفو تحب العفو فاعف عنی.
ای پروردگارا تو اهل گذشت وعفو هستی و گذشت را دوست داری پس من را عفو کن.( رواه احمد۱۷۱/۶والترمذی۴۹۵/۹ وابن ماجه۳۸۵۰ وهو صحیح
نشانه های شب قدر:
نشانه اول:
در صحیح مسلم آمده که رسول خدا فرموده است:
صبح آن شب خورشید بدون شعاع ، طلوع خواهد کرد.
نشانه دوم:
در روایتی از ابن عباس آمده که رسول خدا فرموده : شب قدر صاف است و نه سرد است و نه گرم و خورشید آن در حالی طلوع می کند که سرخ و ضعیف است.
روه الطیالیسیی مسنده۲۰۱/۱ وسنده صحیح.
نشانه سوم:
از واثله پسر اسقع روایت شده که رسول خدا (صلی الله علیه وسلم) فرموده: شب قدر،شبی روشن است، نه گرم است و نه سرد و در آن شب شهاب سنگ ها دیده نخواهند شد.
رواه الطبرانی.
پس برادر و خواهر مسلمان مواظب باش که فرصت شب زنده داری و عبادت و ذکر و تلاوت در این لیالی متفاوت را از دست ندهید، شبی که تجارت در آن سودمنداست و فرشتگان به زمین فرود می آیند و عبادت شما همطراز عبادت آن ها خواهد بود و دعاها در آن شب مستجاب است. ان شاءالله.
نویسنده: احمد عبدالرحمان.
مترجم: حسن علی پور امام جمعه شهرک کوی دانش مهاباد
