رابطه ام المومنین عایشه و حضرت فاطمه

رابطه ام المومنین عایشه با فاطمه رضی الله عنهما

حضرت عایشه روایت کرده است، ما همسران پیامبرصلّی الله علیه و آله وسلّم نزد ایشان بودیم که فاطمه آمد و قدمهایش را جای قدمهای پیامبر می گذاشت، هنگامی که فاطمه آمد پیامبر فرمود، خوش آمدی ای دخترم ، و او را در سمت راست یا سمت چپش نشاند ، سپس با او گفتگو کرد ولی فاطمه گریست، سپس دوباره با او صحبت کرد ولی این بار فاطمه خندید ، هنگامی که بلند شد از ایشان پرسیدم:  چرا بار اول که  پیامبربا شما صحبت کرد  شما گریه کردی؟ و چرا بار دوم خندیدی؟  در پاسخ گفت : من سرّ و راز پیامبر را آشکار نمی کنم … هنگامی که رسول الله فوت کرد به فاطمه گفتم:  انتظار پاسخ سوالم را تا امروز کشیده ام ، و صبر کردم از دریافت پاسخ سوالم بخاطر حقی که بر گردن من داری اما اکنون انتظار دارم پاسخ آن سوال را از زبان شما بشنوم ، فاطمه  گفت: الآن وقتش است که پاسخ سوالت را آشکارا بگویم..  رسول الله (ص)بار اول فرمود، که جبرئیل هر سال یکبار پیشم می آمد و قرآن را با من می خواند، اما امسال دوبار آمد، این را نزدیک شدن مرگم می دانم ؛ از خدا بترس بهترین پیشوا و الگو برای شما من هستم و شما اولین شخصی هستی که در روز رستاخیز به من می پیوندی، سپس گریه کردم هنگامی که پیامبر مرا بی تاب دید و فرمود : آیا راضی نیستی سرور زنان جهان باشی؟ یا بزرگ زنان این امت(1)

اگر در روایت فوق دقت کنیم می بینیم که

اولاً : به عایشه نگاه کن که آمدن فاطمه را چگونه و با دقت توصیف می کند و در مورد کیفیت آمدنش می گوید؟، سپس خوش آمدگویی پیامبر را به فاطمه بیان می کند و خصوصی  صحبت کردن رسول الله با او را بیان می کند، آیا این گزارش تاریخی از زبان ام المومنین عایشه این را نمی رساند که عایشه فاطمه را دوست داشته است؟

اگر واقعاً عایشه ، فاطمه را دوست نمی داشت چه چیزی وادارش کرده است که  به این قشنگی او را توصیف کند و همین توصیف و تعریف او در بین امت مسلمانان انتشار پیدا کرده و در اثر آن محبوبیت فاطمه در بین مسلمانان  زیاد شود.

دوماً : به سخن عایشه بنگرید آنجا که می گوید : صبر می کنم ازعدم دریافت پاسخ سوالم بخاطر حقی که بر گردن من داری ، تا روشن شود برایتان که این دو زن صحابی پیامبر از چه رابطه ی خوبی برخوردار بوده اند ،به گونه ای که بر دریافت پاسخ سوالش اصرار نمی ورزد و به او اجازه می دهد تا با رسول الله مشورت کند در باره امری سری که بین او و پیامبرصلّی الله علیه و آله وسلّم ، گذشته است ؛  اگر فاطمه عایشه را دوست نمی داشت هرگز درباره امری خصوصی به اوچیزی نمی گفت ؛ بلکه در برابر کنجکاوی عایشه یا خشونت به خرج می داد و یا حداقل سخن نمی گفت! اما می بینیم که در مرحله اول بابت عدم توضیح پیرامون آنچه بین او و پدرش گذشته عذرخواهی می کند ؛ چرا که می خواهد حافظ سر پدرش رسول الله باشد، اما وقتی که پیامبر وفات یافت می بینیم که عایشه تنها کاری که می کند این است که فاطمه را یادآوری می کند و او هم خودش راز را برملا می کند و باز رابطه حسنه آن دو است که حرف اول را می زند.

 بی شک  بعد از وفات پیامبر(ص) نیز رابطه این دو زن بزرگوار پابرجا بوده است ، بزرگ ترین دلیل این است که فاطمه جریان مذکور را برای عایشه ذکر کرد.

جا دارد بپرسیم اگر عایشه ، فاطمه را دوست نمی داشت، چطور حدیث را برایش بازگو و روایت می کرد در حالی که این حدیث بزرگترین دلیل است بر فضل فاطمه است ؟

یکی از نویسنده های شیعه کتابی را نوشته است به نام«فاطمه زهرا از زبان عایشه همسر پیامبر(ص)، که درآن چهل حدیث را جمع کرده و آورده است و همچنین تعلیق شیخ جعفر هادی را آورده است، بیشتر روایت ها از عایشه و از منابع اهل سنت است هر چند در بین روایات مذکور صحیح و ضعیف وجود دارد، اما آنچه مهم است این است که این نویسنده اعتراف می کند که رابطه بین حضرت عایشه و فاطمه نیکو و خوب بوده است.

البته عایشه (رض)احادیث دیگری را نیز  در مقام و فضیلت فاطمه روایت کرده است

از جمله عایشه روایت کرده است که : کسی را ندیدم در وقار و سنگینی از فاطمه به پیامبر شبیه تر باشد.

هنگامی فاطمه بر پیامبر وارد می شد آن حضرت از جایش بر می خاست و او را می بوسید و در جای خودش می نشاند، و هنگامی که پیامبر بر او وارد می شد او نیز از جایش بر می خاست و دست پدرش را  می بوسید و آن حضرت را در جای خویش می نشاند(2)

و همچنین ازعایشه روایت شده است که می فرماید : هیچ کسی را از فاطمه قشنگ تر، جز پدرش ندیدم(3)

جمیع پسر عمیر تمیمی روایت کرده است : همراه با عمه ام رفتیم نزد ام المومنین عایشه ، شخصی از ایشان پرسید: پیامبر چه کسی را بیش از همه دوست داشت،  عایشه در پاسخ گفت: فاطمه(4)

تازه ام المومنین عایشه حدیث کساء(عبا) را هم روایت کرده است، حدیثی که بزرگترین حدیث در شأن و منزلت اهل بیت پیامبر محسوب می شود ؛بلکه بزرگترین استدلال شیعه در اثبات مقام اهل بیت است.

امام مسلم روایت کرده است(5) از عایشه که پیامبر از منزل خارج شد در حالی که عبایی از موی سیاه پوشیده بود، حسن پسر علی آمد ، پیامبر او را داخل آن  کرد سپس حسین آمد او را نیز به داخل عبا برد سپس فاطمه را واردش کرد، سپس علی هم آمد او هم داخل شد سپس پیامبر فرمود : (انما یرید الله لیذهب عنکم الرّجس اهل البیت و یطهّرکم تطهیرا تطهیرا احزاب/33)(6)خدا می خواهد پلیدی را از شما دور کند ای اهل بیت و تا پاک کند شما را پاک کردنی.

بخش دوم مقاله مربوط است به علاقه مندی فاطمه دختر رسول الله  به عایشه ام المومنین که به منظور جلوگیری از طولانی و خسته کننده بودن مقاله از ترجمه آن امتناع ورزیدم و تنها به ذکر این دو مورد می برازم

پیامبر به فاطمه فرمود : آیا دوست نداری آن کسی  را که من او را دوست دارم ؟

فاطمه گفت : بله، رسول الله گفت: پس دوست بدار این  شخص را، یعنی عایشه(7).

و خدا را شاهد می گیریم که فاطمه از پدرش اطاعت کرده است، وبنا به توصیه آن حضرت مادر مومنان را دوست  داشته است، زیرا پیامبر فرمود : آیا دوست نداری کسی که من او را دوست دارم؟

________________________________________
[1] البخاري (1373)، والنسائي في الكبرى (7078)، (8517)، ورواه مسلم مختصرًا (2450).
[2] رواه الترمذي (3872)، والحاكم (2/ 154) وقال: صحيح على شرط الشيخين، وعارضه الذهبي فقال: بل صحيح فقط. وصححه الألباني في صحيح الترمذي (3872).
[3] رواه الطبراني في الأوسط (3/ 137) رقم (2721).
[4] رواه الحاكم (3/ 171)، والترمذي، باب فضل فاطمة (3874)، والطبراني في “الكبير” (22/ 403).
[5] رواه مسلم (2424).
[6] انظر: شرح النووي لصحيح مسلم (14/ 57).
[7] مسلم (1891)، والنسائي (7/ 64)، وانظر صحيح البخاري (2442).

ترجمه : رحیم رهرو