تاریخ

 روزه گرفتن در ماه شعبان

صیام شهر شعبان کله؛

سؤال:
حکم سراسر روزه گرفتن ماه شعبان چیست؟
پاسخ:
مستحب بودن روزه گرفتن در ماه شعبان در سنت نبوی وارد شده است ؛ زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم بخش عمده ای از ماه شعبان را روزه می گرفت و احادیث وارده در این خصوص با دو مضمون وارد شده اند طوری که در صحیح بخاری و مسلم از عائشه رضی الله عنها روایت شده است گفت: (ما رایت النبی صلی الله علیه وسلم اکثر منه صیاما فی شعبان) یعنی: (ندیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم ماهی را مانند شعبان زیاد روزه بگیرد) و در عبارت پیش از آن فرموده است: (ما رأیت النبی صلى الله علیه وسلم استکمل صیام شهر غیر رمضان و کان یصوم شعبان إلا قلیلاً) یعنی: (ندیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم جز ماه رمضان ماه دیگری را کامل روزه گرفته باشد و ایشان بخش عمده ای از ماه شعبان را روزه می گرفت) و در برخی از روایت ها وارد شده است که (کان یصوم شعبان کله) یعنی: (پیامبر سراسر ماه شعبان را روزه می گرفت)

لذا روایت (سراسر ماه شعبان را) بر روایت های مذکور حمل می شود و بیانگر غالبیت است که بر اساس آنها رسول الله صلی الله علیه وسلم تنها بخش عمده ای از ماه شعبان را روزه می گرفت ولی آن را تکمیل نمی نمود زیرا از ام المؤمنین عائشه رضی الله عنها ثابت شده است که فرمود: ( کان یصوم شعبان إلا قلیلاً) یعنی: (رسول الله صلى الله علیه وسلم بخش عمده ای از ماه شعبان را روزه می گرفت) و در برخی از روایت ها وارد شده است که (ما رایت النبی صلی الله علیه وسلم اکثر منه صیاما فی شعبان) یعنی: (ندیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم ماهی را مانند شعبان زیاد روزه بگیرد) و پیش از آن فرموده است: (ما رأیت النبی صلى الله علیه وسلم استکمل صیام شهر غیر رمضان ) یعنی: (ندیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم غیر از ماه رمضان، ماه دیگری را کامل روزه بگیرد)؛ همه این روایت ها بیانگر آن است که رسول الله صلی الله صلی الله علیه وسلم در ماه شعبان زیاد روزه می گرفت اما نه سراسر آن را، و در صحیح بخاری و مسلم از عبدالله بن عباس رضی الله عنهما روایت شده است گفت: ( رسول الله صلى الله علیه وسلم جز ماه رمضان هیچ ماه دیگری را کامل روزه نگرفته است)
همه این روایت ها بیانگر آن هستند که روزه گرفتن در ماه شعبان سنت می باشد و همچنین سنت است که انسان در این ماه بیشتر روزه بگیرد بطوریکه اگر طبق عادت در هر ماه یک روز روزه می گرفت در این ماه بیش از یک روز روزه بگیرد و اگر عادت داشت تا در هر ماه سه روز روزه بگیرد در این ماه بر تعداد آنها بیفزاید و اگر عادت به گرفتن روزه مستحب نداشت حداقل یک روز از این ماه را روز بگیرد؛ زیرا آنچه که در ماه شعبان مهم است این می باشد که انسان در این ماه تعداد روزه های بیشتری نسبت به آنچه که عادت داشته است را به جا بیاورد و اگر خداوند متعال توفیق ادای روزه های بیشتری را به وی عنایت کند و بتواند بخش عمده این ماه را روزه بگیرد در حقیقت به سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم جامه عمل پوشانده است.
اهل علم در خصوص حکمت وعلت روزه گرفتن در این ماه نظرات مختلفی ارائه داده اند:
 برخی از آنها می گویند: علت روزه گرفتن در ماه شعبان این است که این ماه در بین ماه رجب و رمضان واقع شده است و باتوجه به اینکه ماه رجب از ماه های حرام بوده و رمضان ماه روزه و عبادت است لذا مردم در شعبان از انجام کارهای خیر غافل می ماندند که روزه مستحب برای شان تشریع شد؛ و دلیل این گروه از علماء احادیث ضعیفی است که به آن استناد کرده اند.
و از علت های دیگری که ذکر نموده اند این است که روزه گرفتن در ماه شعبان روح و جسم مؤمن را برای روزه گرفتن در ماه رمضان تقویت می کند تا ماه رمضان را با روح و جسمی آماده آغاز کند همانطور که انسان قبل از نماز فرض، نماز سنت می خواند تا با نوعی خشوع و حضور قلب وارد نماز فرض بشود به همین ترتیب ماه شعبان را روزه می گیرد تا روزه های واجب رمضان را به نحو احسن ادا کند.
در بررسی نصوص متوجه می شویم که ماه شعبان تنها مخصوص روزه گرفتن نبوده است بلکه برخی از سلف صالح رحمهم الله آن را “شهر القراء“یعنى: “ماه تلاوت کنندگان قرآن” نامیده اند زیرا آنها در این ماه به تلاوت قرآن مشغول می شدند تا خود را برای تلاوت بهتر و بیشتر در رمضان آماده کنند لذا همین علت (آمادگی جهت انجام روزه های فرض در رمضان) درست تر به نظر می رسد .

برای بیان قطعی این مطلب که: رسول الله صلى الله علیه وسلم به نیت مذکور در شعبان روزه می گرفت نیاز به دلایل واضح تری داریم.اما روزه گرفتن بیشتر در این ماه از ایشان ثابت شده و سنت می باشد.
 برخی از اهل علم، علت دیگری را برای این امر بیان کرده وگفته اند: رسول الله صلى الله علیه وسلم- به دلیل مشغله هایی از قبیل جهاد و سفر و رسیدگی به امور مردم- نمی توانست روزه های مستحب از قبیل سه روز در هر ماه را ادا کند لذا آنها را در ماه شعبان به جا می آورد. و خداوند متعال بهتر می داند.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
ترجمه:حامد مشکوه
تاریخ ترجمه:١۴٣٧/٣/٣ هجری قمری

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا