گفتگو

 زینب غزالی؛ زنی در اوج

زینب به تاریخ ۲ ژانویه ۱۹۱۷ در یکی از روستاهای استان البحیره در شمال قاهره به دنیا آمد. نسب او از طریق پدر به عمر بن الخطاب(رض) و از جانب مادر به حسن بن علی(رض)می رسد.

پدربزرگش از تجار معروف پنبه و پدرش از علمای الازهر بود او از همان کودکی در وجود زینب دوستی خیر و فضیلت و مبارزه برای حق را بارور ساخت. او زینب را به برکت نام صحابیه بزرگوار، «نسیبه بنت کعب» صدا می زد…من نسیبه بنت کعب مازنی هستم!

نسیبه زن صحابیه شجاعی بود که در روز جنگ احد وقتی مسلمانان بر اثر غافلگیری از حمله ناگهانی کفار از دور و بر پیامبر پراکنده شدند برای دفاع از پیامبر زخم ۱۲ ضربه شمشیر و نیزه را تحمل کرد تا به پیامبر صلی الله علیه و سلم آسیبی نرسد. او می گوید: پدر با گچ بر روی زمین دایره ای می کشید و من را وسط آن قرار می داد و شمشیری چوبی به دستم می داد و به من می گفت: بایست و دشمنان رسول الله را بزن… او هم دشمنان پیامبر را از چپ و راست مورد حمله قرار می داد! یکی! دو تا! سه تا!…

مبارزه برای تحصیل

پس ازآنکه در سن ده سالگی پدرش را از دست داد با مادر و برادرانش به قاهره نقل مکان کرد. او بعدها مجبور شد برای ادامه تحصیلاتش در مقابل برادر بزرگش که به علت پاره ای عقائد موروثی با تحصیل او مخالف بود بایستد. اما او با اصرار فراوان خواهان ادامه تحصیل در شهر بود. برادر بزرگش «محمد» معتقد بود پدر بیش از حد به زینب آزادی داده و او را بیش از حد پسرانه تربیت کرده است. برادر دوم «علی» اما اعتقاد داشت مطالعه و کتاب برای زینب و آینده او مهم است برای همین تعدادی کتاب برای او خرید تا او بتواند در خانه مطالعه کند.اما زینب به این حد اکتفا نکرد…یک روز در حالی که تنها ۱۲ سال داشت از خانه شان در محله شبرا خارج شد و به گشت زدن در خیابانها پرداخت. ناگهان مدرسه ای دخترانه او را متوجه خود ساخت…در مدرسه را زد؛ وقتی دربان از او پرسید چکار دارد گفت: من با مدیر کار دارم. دربان پرسید چکار داری؟ او هم با اعتماد به نفس گفت: «من زینب الغزالی مشهور به نسیبه بنت کعب مازنی هستم و با آقای مدیر قرار دارم…» دربان با تعجب فراوان از نحوه حرف زدن او اجازه داد تا داخل شود!زینب با همان اعتماد به نفس وارد دفتر آقای مدیر شد و بی مقدمه شروع کرد: السلام علیکم و رحمه الله و برکاته… من خانم زینب الغزالی هستم ملقب به نسیبه بنت کعب مازنی… مدیر نگاهی به او انداخت و با تعجب گفت: خوب خانم زینب یا نسیبه چه می خواهی؟ او هم داستان خود و قضیه برادر بزرگش را با مدیر در میان گذاشت و از او خواست برای تحصیل در مدرسه اش او را ثبت نام کند!وقتی مدیر از او درباره خانواده اش سوال کرد، پدر و پدر بزرگش را شناخت و از زینب خواست برادر دومش «علی» را که با تحصیلش موافق بود برای ثت نام به همراه خود به مدرسه بیاورد!  زینب توانست طی دو امتحان دو سال تحصیلی را در یک سال به پایان برساند. زینب به این هم اکتفا نکرد و علوم دینی را نیز در نزد مشایخ مشهور الازهر از جمله شیخ عبدالمجید اللبان و شیخ محمد سلیمان النجار آموخت.

پیوستن به «اتحادیه زنان» و…

اتحادیه زنان پس از آنکه توانست دبیرستان را به پایان برساند در یکی از روزنامه ها خواند «اتحادیه زنان» به ریاست «هُدی شعراوی» تصمیم دارد سه نفر از فارغ التحصیلان دبیرستان را برای تحصیل به فرانسه بفرستد. زینب آرزو کرد جزو این سه نفر باشد و فورا به مقر اتحادیه زنان رفت و با هُدی شعراوی دیدار کرد. هُدی شعراوی پس از شنیدن داستان زینب و سختی هایی که برای تحصیل متحمل شده فورا او را به عضویت اتحادیه زنان درآورد! او باید برای به دست آوردن زینب خوشحال می شد چون زینب همان کسی بود که او نیاز داشت؛ یک سخنران فصیح و شجاع!

هدی شعراوی در زینب ویژگی های همان کسی را می دید که برای جانشینی خود مناسب می دید! طولی نکشید که زینب نام خود را در فهرست سه نفره اعزامی به فرانسه دید!

اما خداوند اراده ای دیگر داشت…پس از یک ماه از اعلام اسامی دانش آموزان اعزامی، موعد سفر آنها نیز اعلام شد، آرزوهای زینب به حقیقت پیوسته بودند؛ اما یک خواب همه چیز را تغییر داد؛ شبی زینب پدرش را در خواب دید،  پدر به او گفت: از رفتن به فرانسه چشم پوشی کن ؛ خداوند به جای آن در مصر به تو بهتر از آنچه در فرانسه به دست می آوری عطا خواهد کرد… او از پدرش پرسید چگونه؟ پدر گفت: خواهی دید… اما هرگز به این سفر نرو چون من راضی نیستم…زینب از رفتن به فرانسه عذر خواست و اصرارهای هُدی شعراوی نیز نتوانست او را از تصمیم جدیدش منصرف کند…

از آن به بعد زینب به عنوان یکی از اعضای بارز اتحادیه زنان به فعالیت مشغول بود گرچه برخی از اعضا از نحوه سخن گفتن او که از مفاهیم اسلامی در سخنرانی هایش استفاده می کرد خوششان نمی آمد و آن را نشانه ارتجاع می دانستند!

در آن مدت او به مناظره و جدل با تعدادی از علمای الازهر که با فعالیت های اتحادیه زنان مخالف بودند پرداخت؛ حتی تعدادی از علمای الازهر درخواست کردند که از سخنرانی او در مساجد مصر ممانعت به عمل آید؛ اما شیخ «محمد النجار» ـ یکی از علمای بزرگ الازهر ـ با این درخواست مخالفت کرد و  با همکاری زینب الغزالی توانست بسیاری از برنامه ها و افکار اتحادیه زنان را تغییر دهد.

حادثه ای دل خراش برای زینب که سرنوشتش را تغییر داد

با تمام اینها یک حادثه باعث شد که زینب الغزالی زندگی و دعوت خود را به طور کامل تغییر دهد. در اثر این حادثه (انفجار سیلندر گاز) او دچار سوختگی شدید شد، وضعیت او روز به روز بدتر می شد ؛ حتی او در حین بیداری شنید که برادرش به خانوده اش می گفت پزشک گفته: «هیچ امیدی به سلامت او نیست!»

در این مدت زینب که از همه قطع امید کرده بود تیمم می کرد و از پروردگارش طلب سلامتی و شفا می کرد: «پروردگارا اگر بلایی که بر سرم آمده به خاطر پیوستنم به گروه هُدی شعراوی است من تصمیم گرفته ام تنها در راه تو حرکت کنم و اگر خشم تو به علت آن است که کلاه فرنگی بر سر گذاشته ام آن را بر خواهم داشت و حجاب بر تن خواهم کرد… بار الها با تو عهد می دهم اگر بدنم به حالت گذشته اش برگردد از اتحادیه زنان استعفا خواهم داد و جماعتی برای نشر دعوت اسلامی تاسیس خواهم کرد و زنان مسلمان را به همان راه و روش زنان صحابیه دعوت خواهم کرد… برای دعوت تلاش خواهم کرد و تا اندازه توانایی ام در راه آن جهاد خواهم کرد…»

خداوند کلمات صادق او را مورد اجابت قرار داد و رحمت خود را بر او فرو فرستاد؛ در حالی که همه از شفای او ناامید شده بودند و بهبودیش را دور از انتظار می دانستند از بدست آوردن شفا و صحت او شگفت زده شدند و طبیعتا پزشک هم بابت شفایی که در آن نقشی نداشت پولی درخواست نکرد!

زینب در لباس جدید و پس از شفایافتنش از این مریضی و سوختگی بلافاصله به وعده خود وفا کرد… شروع او با پوشیدن حجاب بود و ایمانی که قلبش را فراگرفته بود.

هُدی شعراوی تمام تلاشش را برای بازگرداندن زینب به کار گرفت؛ ولی او در جواب هُدی شعراوی که گریه کنان به او می گفت: من تو را به عنوان جانشین پس از خو انتخاب کرده ام ! گفت: تو پستی را برای من انتخاب کرده ای اما خداوند مسئولیت دیگری برای من در نظر گرفته است و من آنچه را خداوند برایم می خواهد می پسندم ! البته مطمئن باش که برای همیشه فرزند وفادارت باقی خواهم ماند و به نیکی از تو یاد خواهم کرد. و واقعا همینگونه بود و ارتباط انسانی میان زینب و هدی شعراوی هیچگاه قطع نشد و زینب با وجود طبیعت سکولار حرکت هُدی شعراوی و نظراتش در مورد حجاب هیچگاه علیه او سخنی نگفت و فضائلش را همواره به زبان می آورد

شاید خیلی ها نمی دانند که هُدی شعراوی در هنگام مرگش  دیدار با زینب را درخواست کرد و او نیز بر بالینش حاضر شد و او در کنار زینب الغزالی دار فانی را وداع گفت .

این چنین زینب الغزالی بسیار زود هنگام و در اوج فعالیت های زنانه غربی دعوتی براساس جهان بینی اسلامی تاسیس کرد تا در برابر تمام کسانی که سعی داشتند واپس گرایی زنان را به اسلام نسبت دهند بایستد و ثابت کند که نقش زن مسلمان هیچ گاه به پایان نخواهد رسید.

او«جمعیت زنان مسلمان» را در سال ۱۹۳۷ م و در زمانی که تنها ۱۸ سال داشت تاسیس نمود. این جمعیت توانست ۱۵ مسجد تاسیس نماید و در مدت کمی زنان دعوتگر زیادی به جامعه معرفی نماید. جمعیت زنان مسلمان سالانه حدود ۱۱۹ همایش برگزار می نمود و همچنین مجله ای هم منتشر می کرد که با استقبال فراوانی روبرو شد.

این جمعیت توانست ظرف مدت کوتاهی جمع زیادی از زنان و حتی تعدادی از سران انقلاب را جذب خود کند. او طی ۵۳ سال ـ بیش از نیم قرن ـ فعالیت دعوی مستمر با بسیاری از شخصیت های مشهور مسلمان همکاری کرد و تا حد زیادی تحت تاثیر افکار شیخ حسن البنا قرار گرفت تا اینکه جمعیت زنان مسلمان با پیشنهاد حسن البنا و موافقت زینب غزالی به جماعت اخوان المسلمین پیوست.

مساله قابل ذکر این است که در واقع فعالیت زنان در دعوت اسلامی ـ که توسط زینب الغزالی شکل گرفت ـ یک فعالیت کاملا مستقل بود که بدون تاثیر و دخالت مردان شکل گرفت و حتی پس از پیوستن به اخوان المسلمین استقلال خود را تا حد زیادی حفظ نمود.

زینب الغزالی؛ ایستادگی و تلاش های شیرزنانه اش

از آنجا که هدف جمعیت زنان مسلمان دفاع از زندگی اسلامی و دعوت مسلمانان به کتاب خدا و سنت پیامبرش بود با بیشتر احزاب سیاسی آن زمان مصر و دولت مرکزی تنش و  برخورد داشت و این برخورد زمانی به اوج خود رسید که او از دیدار با جمال عدالناصر  رئیس جمهورخودداری کرد و به فرستاده عبدالناصر با جرات همیشگی خود گفت: «من با دستی که به خون عبدالقادر عوده (۳) آلوده است مصافحه نخواهم کرد…»پس از آن زینب و بسیاری از همفکرانش در زندان های عبدالناصر با شکنجه و سختی های فراوانی مواجه شدند…

او تمام آن سال های سخت را در خاطراتش با عنوان «ایام من حیاتی» روایت می کند . این کتاب سند مهمی است از دعوت اسلامی در مصر در بین سال های ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۱ کما این که او در این کتاب از شخصیت های مهمی نام می برد که بسیاری از آن ها در همان سال های محنت و شکنجه به شهادت رسیدند مانند شهید سید قطب و شهید عبدالفتاح اسماعیل و …آزادی… و باز هم دعوت!

بعدها با پادرمیانی ملک فیصل بن عبدالعزیز پادشاه سعودی او پس از ۶ سال و در ماه آگوست سال ۱۹۷۱ در دوران ریاست جمهوری انور سادات از زندان آزاد شد.

زینب الغزالی سفرهای زیادی به کشورهای جهان اسلام انجام داد و از جبهه های جهاد در افغانستان بارها دیدار کرد.

از او کتاب های «نحو بعث جدید» (بسوی رستاخیز نوین) و «نظرات فی کتاب الله» (دیدگاه هایی در قرآن) منتشر شده است.او همچنین همکاری مستمری با مجلات اسلامی در سراسر کشورهای عربی داشت.

زندگی و شخصیت زینب برای تمام زنان و دختران مسلمان نمونه ای بسیار زیبا است. دعوتگران آزادی زن سعی بسیار نمودند تا زنان را با مشغول نمودن به تن و بدن و ظاهر خود و مسائل بی ارزشی همچون مجلات و فیلم های بی ارزش و زندگی هنرپیشه ها و ورزشکاران و مد و جواهرات و دکور منزل و آشپزی(!) و رقابت و دشمنی با مرد، از دین و ارزش های واقعی زنانه غافل سازند.

آنها سالهاست که می خواهند جوهر باارزش انوثت را به سرقت ببرند… اما آنان شکست خواهند خورد… این موج (موج غربزدگی) بسیاری را با خود به اعماق تاریکی فروبرد اما زینب نخواست اسیر آن شود و دین خود را انتخاب کرد. او نمونه ای شد برای دختران و زنان مسلمان. او افسانه آنان را در هم شکست تا خود افسانه شود!!

ترجمه و ویرایش: ابوعامر

منبع : اسلام اونلاین

نمایش بیشتر

ســــۆزی میــــحڕاب

سایت ســــۆزی میــــحڕاب در آذرماه 1392 با همت جمعی از اهل قلم خوشنام و گمنام تاسیس شد ســــۆزی میــــحڕاب بدون جنجال و در اوج عملگرایی به ترویج مبانی میانه روی می پردازد ســــۆزی میــــحڕاب با هیچ جریان و هیچ احدی درگیری ندارد ســــۆزی میــــحڕاب رسالتی جز همزیستی و دگرپذیری ندارد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا